Sağlık

Gündüz TEZMENTansiyon nasıl ölçülürBu konuda daha önce yazmıştım. Okurlardan gelen istek üzerine, köşemi sürekli izleyen okurlarımdan özür diliyerek, önemi nedeniyle tekrarlıyorum.Yüksek tansiyon oldukça yaygın bir sorun. Bu sorundan şikayeti olanların sık sık tansiyon ölçtürmesi ve devamlı ilaç kullanarak tansiyonlarını kontrol altında tutmaları gerekir.Karşılaştığım hastalar, değişik yerlerdeki tansiyon ölçümlerinin çok farklı sonuçlar verdiğini ifade ediyor. Bu durum hastaları tereddüte sevkediyor ve tedavide aksamalara yol açıyor. Çevremize göz attığımızda, vapurlardan kahvehanelere ve hatta meyhanelere kadar birçok yerde tansiyon ölçen kişilerin varolduğunu görürüz. Çok kolay gibi gözükse de, bazı özelliklere dikkat edilmediği taktirde ölçümde yanlış sonuçlar alınır. Tansiyon ölçen ve ölçtüren herkesin şu özellikleri bilmesinde yarar vardır.Aletin özellikleriTansiyonda en doğru sonuç civalı aletlerden alınır. Taşınma güçlüğü nedeniyle bu tür aletler, hastane ve doktor muayenehaneleri gibi sabit yerlerde kullanılabiliyor. Aneroid tip denilen saat şeklindeki aletlerle, elektronik aletlerin en geç üç ayda bir civalı aletle kontrol edilmesi gerekir.Tansiyon aletinde kola sarılan ve şişirilen kısım da önemlidir. Erişkinlerde kullanılan aletlerde bu kısım 12 cm. genişliğinde ve en az 25 cm. uzunluğunda olmalıdır. Şişmanlarda ise 17.5 cm genişlik ve 60 cm. uzunluk olmadığı taktirde, yanlış olarak daha yüksek sonuçlar elde edilir. Çocuklarda ise, bir yaşın altındakilerde 2.5 cm, bir - dört yaş arasındakilerde 5-6 cm., dört - sekiz yaş arasında ise 8-9 cm. genişlikler uygundur.Kola doğru sarılmalıTansiyon aleti kola sarıldığı zaman, kolun üçte ikilik kısmını kaplamalı ancak, dirsek önü çukurunun açık kalmasına dikkat etmelidir. Sıklıkla yapılan hata, dinleme aletini sıkıştırmak için, sararken bu kısmın da altta kalmasıdır. Bu, yanlış ölçümlere neden olmaktadır. Hastanın kolunu sıkan ya da büyük kısmını kapatan gömlek, kazak gibi giysileri çıkartması şarttır. Kol giysiyle sıkıştırılırken doğru tansiyon ölçülemez. Ayrıca, aletin şişirilen kısmını saran bezin çok yumuşak olmaması, alet kola sarılırken içinde hava bulunmaması ve kola sıkıca sarılması gerekir.Sakin olmalısınızDoğru sonuç için tansiyonu ölçülen kişiyle ilgili şu özelliklere dikkat edilmelidir: Tansiyon, insanın yaşaması için gerekli olan kan basıncıdır. Yapılan işlere ve sinir sisteminin durumuna göre kan basıncında da bazı değişmeler olması doğaldır. Bir kez tansiyon ölçmek, kişinin o an içinde bulunduğu durumu gösterir. Genel tansiyon durumu hakkında bilgi vermez. Hasta doktora geldiği zaman heyecanlıdır, bunun doğal sonucu olarak da tansiyonu biraz yüksektir. Ancak herşeye rağmen bu sırada tansiyon ölçülmeli ve bu ölçüm, arada bir fark bulunup bulunmadığını anlamak için iki koldan yapılmalıdır. Hastanın genel fiziksel muayenesi bittikten sonra, yatar durumda tekrar ölçüm yapılır. En son ölçüm, tüm işlemler bittikten sonra, önce oturur ve sonra da ayakta iken yapılır.İlk tansiyon ölçümünde elde edilen sonucu söylemek, sonuç biraz yüksek olabileceği için doğru değildir. Heyecanlı, evhamlı kişilerde sonraki ölçümlerin de yüksek olmasına neden olacaktır. Tüm ölçümlerin sonucunda, tansiyonun yüksek olduğu tesbit edilse bile, hastaya yüksek tansiyon teşhisi koymak doğru değildir. Bu teşhis, en az iki ayrı günde yapılan kontrollarda kan basıncının yüksek bulunmasıyla konulabilir.Ölçme tekniğiTansiyon aletinin kola sarılan kısmı, dirsek önü çukurunu açıkta bırakacak sekilde sarıldıktan sonra, dirsek çukurunun gövdeye yakın olan tarafına üç parmağın ucuyla orta şiddette bastırıldığı taktirde, burada bir nabız bulunduğu tesbit edilir. İşte dinleme aletinin tambur kısmı, bu bölgeye konulur ve hafifçe bastırılır.Tansiyon aleti, 200 mm. civa basıncını gösterecek şekilde şişirilir. Eğer aletin otomatik olarak hava indirme sistemi yoksa, pompanın yan tarafındaki vida hafifçe gevşetilerek, saniyede 2 mm. basınç düşmesi sağlanır, bu arada, dinleme aletinden ses gelip gelmediğine dikkat edilir.Nabız vuruşları olan Korotkoff seslerinin ilk duyulduğu sırada aletin ekranından okunan, ya da ibrenin gösterdiği rakam sistolik (maksimal=büyük) tansiyonu, seslerin kaybolduğu ya da çok hafiflediği sırada okunan rakam diastolik (minimal=küçük) tansiyonu gösterir. Bu rakamlar belirlendikten sonra ölçüm tekrarlanmalıdır. Bu kez alet, belirlenmiş olan sistolik tansiyonun 20 mm. üstünde olacak şekilde şişirilir (örneğin, sistolik kan basıncı 150 mm. olan kişide, 170 mm.ye şişirilir). Bu kez basınç indirme işlemi daha yavaş yapılmalıdır. Elektronik aletlerde bu işlerin çoğunun, aletlere göre değişmekle birlikte, otomatik olarak yapıldığını söylemeye gerek yoksa da, ölçme işleminin en az iki kez peşpeşe yapılmasının gerekli olduğunu hatırlatmak isterim.Kan basıncı devamlı değişebilir. Bu nedenle kuruntuya kapılmamanızda yarar var. Tedbir almanız gereken sınırı doktorunuzla belirleyebilirsiniz.