Sağlığın yolu uykudan geçiyor

Bilimadamlarına göre sağlığın anahtarı düzenli uyku.

Vücut uyurken enerji topluyor, bağışıklık sistemi güçleniyor, hastalıkları yenmeyi öğreniyor.

‘Uyku rahatsızları kalp krizi ve yüksek tansiyona yol açabilir, bağışıklık sistemi zayıflar ve hormon salgılanmasına engel olur.’ Bu sözler Almanya'da Marburg Üniversitesi'nde uyku rahatsızlıklarını araştıran Dr. Thomas Penzel'a ait.

Uykusuzluk ya da uykuyla ilgili diğer rahatsızlar ciddi sağlık problemlerine neden oluyor. Almanya'da her üç kişiden biri uykusuzluktan şikayetçi. Ve uykusuzluk, otomobil kullananlar için en az alkol kadar tehlikeli. Avustralyalı bilimadamlarının Nature Dergisi'nde yayınlanan araştırmasına göre, 17 saatlik uykusuzluk, bir bardak biraya eşit. Nitekim ABD'de can kaybıyla sonuçlanan trafik kazalarının yarısına direksiyon başında uyuklayan sürücülerin neden olduğu belirlenmiş.

Norderney Kliniği'nden Jürgen Fischer, ‘Uyku rahatsızlıklarının neden olduğu performans kaybı, hastalık, kaza ve erken emeklilik gibi durumların sadece Almanya’ya yılda 60 milyar Mark'a mal olduğunu tahmin ediyorum' diyor. Şimdi Batı ülkelerinde uyku laboratuarları kurularak, uykusuzluk ya da uyuklama gibi şikayetleri bulunan kişiler tedavi ediliyor. Birkaç yıl öncesine kadar doktorlar, uykusuzluk problemi olan herkese uyku ilacı yazıyorlardı. Ancak uyku ilaçları, uykusuzluğa çözüm değil. Kısa vadede fayda sağlayan bu ilaçlar, kısa vadede uykusuzluğa neden olan sendromları ortadan kaldırsalar bile uzun vade de uykusuzluk geri dönüyor. Alkolle uykusuzluğun üstesinden gelmekte doğru değil. Her ne kadar kırmızı şarap, uykuya dalmayı kolaylaştırsa bile uykunun ilerleyen evrelerinde vücut rahatsız oluyor. Bu nedenle derin bir uyku çekilemiyor. Sonuçta gözüne uyku girmeyen kişi erkenden yataktan çıkmak zorunda kalıyor. Sağlıklı bir yaşamın yolu düzenli uykudan geçiyor. Çünkü vücut bu evrede kendini yeniliyor. Vücut derin uyku evresinde büyüme hormonları salgılıyor.

Uyku rahatsızlıkları çeken bir çocuğun gelişimi de geri kalıyor. Hızlı göz hareketlerinin oluştuğu REM uykusunda kişi rüya görüyor. Rüyalar, vücutu rahatlatıyor. Uyku sırasında vücut, hastalıklara karşı bağışıklığını güçlendiriyor.

Bilimadamları, uyku rahatsızlıklarının tedavi edilmesi için öncelikle teşhis konması gerektiğini söylüyorlar. Çünkü uyku rahatsızlığı, başka sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Uzmanlar, ‘‘Yatağa girmeden önce günün stresinden uzaklaşın’’ tavsiyesinde bulunuyorlar. Önerdikleri klasik yöntemler ise, müzik dinlemek, kitap okumak ya da kısa bir yürüyüş...

13 öneri

Zorunluk olmadıkça uyku ilacı almayın

Kendinizi yorgun hissediyorsanız, yatağa gidin.

Haftasonu ve tatillerde bile aynı saatte yataktan çıkın.

Yatağa sadece uyku ya da seks için girin. Yatakta kitap okumayın, tv seyretmeyin.

Gecenin bir saatinde uyanırsanız, eğer uykunuz yoksa yataktan çıkın.

Öğle yemeğinden sonra kahve, çay ya da kola içmeyin.

Alkol, uyku ilacı değildir. Alkol uykunuzu getirir, ancak rahat bir uyku uyumazsınız.

Akşamları yağlı ve ağır yemek yemeyin. Aksi halde gece sindirim sistemi harekete geçer, gözünüze uyku girmez.

Yatmadan önce kesinlikle spor yapmayın. Yüksek vücut ısısı, uykuya dalmanızı engeller.

Yatağa girmeden önce bedensel faaliyetlerinizi azaltın.

Yatak odanız serin, karanlık ve sessiz olmalı.

Çalar saati odanızdan uzak tutun. Tik taklar sizi rahatsız edebilir.

Günlük problemlerinizi yatakta çözmeye kalkmayın. Tartışmayın.

88 çeşit rahatsızlık biliniyor

UYGUSUZLUK çekenlerin her şeyden önce niye uyumadıklarını bilmeleri gerekiyor. 88 ayrı uyku rahatsızlığı teşhis eden bilimadamları, ‘Önce teşhis, sonra tedavi’ diyorlar. Uyku rahatsızlıklarını 4 ana grupta toplamak mümkün:

Uykusuzluk Uykuya dalmakta zorluk çekerler ve rahat bir uyku çekemezler. Psikolojik rahatsızlıklar, depresyon ya da madde bağımlılığı gibi nedenler uyku düzenini değiştirebilir.

Sürekli uyku hali

Bu rahatsızlığı yaşayan kişi otururken, çalışırken bile uyuklar. Geceleri de horlama rahatsızlığı yüzünden uykuları dinlendirici olmaz.

Anormal davranışlar

Uyurgezerlik, uykuda diş gıcırdatma nörolojik rahatsızlıklara işaret edebilir. Sık sık kabus görenler ve altını ıslatanlar da bu kategoriye giriyor.

Uyku ritmi şikayetleri

Bu gruba giren uyku rahatsızlıkları insanın vücut saatiyle ilgilidir. Vardiya usülü çalışma ya da uzun uçak yolculuğu yapan kişilerde görülen jet-lag'in neden olduğu rahatsızlıklar bu kategoride sayılabilir.