Robot milli takımı kampta
Güncelleme Tarihi:
Şehriban OĞHAN
Oluşturulma Tarihi: Aralık 19, 2010 00:00
Saha, normal futbol sahasının minyatürü. Takımlar kaleci dahil dört oyuncudan oluşuyor. Kurallar, tanımı biraz farklı da olsa bildiğiniz futbol kuralları. Penaltı da var, faul da. 10 yıldır kendi liglerinde kıran kırana mücadele ediyorlar. Tek hedefleri var: 2050’de Dünya Futbol Şampiyonu olan takımla FIFA kurallarıyla maç yapmak ve kazanmak. Yeni yılda İstanbul’da yapılacak ‘Robot olimpiyatları’ için Boğaziçi Üniversitesi’ndeydik. Kampa giren milli takımımızın antrenmanını izledik
Mitolojik bir isimleri var: Cerberus. Anlamını “Cehennemin kapısını bekleyen üç köpek başlı canavar” diye açıklayan teknik direktör, Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Levent Akın, “Takımımız canavar gibi olsun diye bu ismi koyduk” diyor gülerek, ardından ciddileşiyor:
“2001’den 2008’e kadar takımlar dört ayaklı robot köpeklerden oluşuyordu. İlk başlarda oyuncu sayısı üçtü. Biz de takımın adını Cerberus koyduk. 2008’deyse evrim geçirip iki ayaklarının üzerine dikildiler. Ancak uluslararası arenada Cerberus olarak bilindiğimiz için adımızı değiştirmedik.”
O sırada sahadaki pembe formalı robot, mavi formalı robota dokunuyor: Faul. Oyuncu 30 saniye dışarıda kalacak. Faulü üçlerse kırmızı kart; maçtan çıkacak. Prof. Akın kuralları anlatıyor:
“Futbolda yapılan her şey burada da küçük bir ölçekte yapılıyor. Faul de var, penaltı da. Maç sırasında kaleci dışında oyuncular ceza sahasına girince penaltı oluyor. Çünkü o alan sadece kaleciye ait. Tüm oyuncular tüm rolleri ve kuralları biliyor. Kaleciyi biz belirliyoruz ama diğer oyuncular rollerini sahada kendileri seçiyor. Rol değişiyorlar, pas veriyorlar. Aralarında konuşuyorlar. 10’ar dakikalık iki devrelik maçta, devre başına tek mola hakkınız var. O da sakatlanan oyuncuyu değiştirmek için. Taktik veremiyorsunuz, maç boyunca kendi kendilerine, düşünerek oynuyorlar. İşte yapay zeka bu.”
DAHA ERKEN BİLE OLABİLİR
Hatırlarsanız yapay zeka, bundan 13 yıl önce IBM tarafından geliştirilen bir yazılımla Deep Blue’nun, dünya satranç şampiyonu Gary Kasparov’u yenmesiyle kendini ispat etti. Satrançta sadece iki oyuncunun, sınırlı hamle sayısıyla etkileşim içinde olduğunu anlatan eden Prof. Akın, futbolun seçilme amacını takım halinde daha karmaşık problemlerin çözülebileceğini göstermek olarak açıklıyor. Hedef ise tek: 17 Temmuz 2050 günü tam özerk, insansı robotlardan oluşan bir takımın FIFA kurallarına göre oynanacak bir maçta o günkü dünya futbol şampiyonunu yenmesi. Akın, o günkü robotların belki de insanlardan ayırt edilemeyeceğini söylüyor: “5-11 Temmuz arası İstanbul Dünya Ticaret Merkezi’nde yapılacak olimpiyatlarda RoboCup@Home kategorisinde robotlar bir süpermarkette alışveriş yapacaklar. Alışverişi en doğru yapan kazanacak. Bunu gördüğünüzde 2050’de futbol şampiyonuyla oynayacaklarına inanıyorsunuz. Hatta bu daha erken olabilir.”
![/images/100/0x0/55ea1682f018fbb8f86a8293]()
LEVENT AKIN
Robotlar ABD’den program öğrencilerden
Cerberus’un yarıştığı lig için üretilmiş standart robotlar var. Lige katılmaya hak kazanırsanız ki buna teknik sunumunuza göre merkezi ABD’de bulunan RoboCup Federasyonu karar veriyor, dört robottan oluşan paketi 13 bin 750 Euro’ya alabiliyorsunuz. Donanım olarak birbirinin aynı olan robotları kontrol eden yazılımı her takım kendisi geliştiriyor. Her robotta hareketi sağlayan 21 motor ve üç kamera bulunuyor. Burada önemli olan standart robotun üstünde çalıştıracağınız yapay zeka yazılımının becerisi. Mesela yürüme modeli için insan nasıl yürüyor, bu analiz ediliyor ve bunun bilimsel çalışmaları yapılıyor. Karar verme, nerede olduğunu belirleme, görme ve robotlar arası iletişim algoritmaları öğrencilerimiz tarafından programlanıp robota yükleniyor.
SANEM TALAY (İTÜ TAKIKININ YÖNETİCİSİ)
İnsan emirlerine uymaları gerekiyor
Robotlara hırs, sevinç, üzüntü gibi duygular da modellenebiliyor. Ama bir gün dünyayı ele geçirebilecekleri gibi bir kaygı taşımıyoruz. Bu tür olumsuz düşünceler hep oldu. ‘Dünyayı ele geçirme korkusu’ robotlarla olmazsa başka şeylerle olacak. Robot etikleri şeklinde belirlenen birtakım manifestolar var, robotların bu kurallara uygun çalışmaları bekleniyor. İnsanların emirlerine uymaları, onlara ve kendilerine zarar vermemeleri gibi.
İRAN’IN 400 TÜRKİYE’NİN 5 TAKIMI VAR
Genel bütçesi 1 milyon Euro olan RoboCup 2011’e 40’dan fazla ülkeden üç bin yarışmacı katılacak. Bu işe en çok önem veren ülkelerden biri İran. 400 takımı var ve 40 ekiple yarışmaya katılıyor. Çünkü İran bu yarışmalar için geliştirilen teknikleri savunma sanayiinde de kullanıyor. Füze kontrol sistemlerinde mesela. Bu yarışmalarda ilk üçe giren öğrencileri de askerlikten muaf tutuyor. Bizde topu topu beş takım var. Birinci olsak da, 10-15 lig içinde bu başarı yeterli etkiyi yaratmıyor.
“2001’den 2008’e kadar takımlar dört ayaklı robot köpeklerden oluşuyordu. İlk başlarda oyuncu sayısı üçtü. Biz de takımın adını Cerberus koyduk. 2008’deyse evrim geçirip iki ayaklarının üzerine dikildiler. Ancak uluslararası arenada Cerberus olarak bilindiğimiz için adımızı değiştirmedik.”
O sırada sahadaki pembe formalı robot, mavi formalı robota dokunuyor: Faul. Oyuncu 30 saniye dışarıda kalacak. Faulü üçlerse kırmızı kart; maçtan çıkacak. Prof. Akın kuralları anlatıyor:
“Futbolda yapılan her şey burada da küçük bir ölçekte yapılıyor. Faul de var, penaltı da. Maç sırasında kaleci dışında oyuncular ceza sahasına girince penaltı oluyor. Çünkü o alan sadece kaleciye ait. Tüm oyuncular tüm rolleri ve kuralları biliyor. Kaleciyi biz belirliyoruz ama diğer oyuncular rollerini sahada kendileri seçiyor. Rol değişiyorlar, pas veriyorlar. Aralarında konuşuyorlar. 10’ar dakikalık iki devrelik maçta, devre başına tek mola hakkınız var. O da sakatlanan oyuncuyu değiştirmek için. Taktik veremiyorsunuz, maç boyunca kendi kendilerine, düşünerek oynuyorlar. İşte yapay zeka bu.”
DAHA ERKEN BİLE OLABİLİR
Hatırlarsanız yapay zeka, bundan 13 yıl önce IBM tarafından geliştirilen bir yazılımla Deep Blue’nun, dünya satranç şampiyonu Gary Kasparov’u yenmesiyle kendini ispat etti. Satrançta sadece iki oyuncunun, sınırlı hamle sayısıyla etkileşim içinde olduğunu anlatan eden Prof. Akın, futbolun seçilme amacını takım halinde daha karmaşık problemlerin çözülebileceğini göstermek olarak açıklıyor. Hedef ise tek: 17 Temmuz 2050 günü tam özerk, insansı robotlardan oluşan bir takımın FIFA kurallarına göre oynanacak bir maçta o günkü dünya futbol şampiyonunu yenmesi. Akın, o günkü robotların belki de insanlardan ayırt edilemeyeceğini söylüyor: “5-11 Temmuz arası İstanbul Dünya Ticaret Merkezi’nde yapılacak olimpiyatlarda RoboCup@Home kategorisinde robotlar bir süpermarkette alışveriş yapacaklar. Alışverişi en doğru yapan kazanacak. Bunu gördüğünüzde 2050’de futbol şampiyonuyla oynayacaklarına inanıyorsunuz. Hatta bu daha erken olabilir.”
LEVENT AKIN
Robotlar ABD’den program öğrencilerden
Cerberus’un yarıştığı lig için üretilmiş standart robotlar var. Lige katılmaya hak kazanırsanız ki buna teknik sunumunuza göre merkezi ABD’de bulunan RoboCup Federasyonu karar veriyor, dört robottan oluşan paketi 13 bin 750 Euro’ya alabiliyorsunuz. Donanım olarak birbirinin aynı olan robotları kontrol eden yazılımı her takım kendisi geliştiriyor. Her robotta hareketi sağlayan 21 motor ve üç kamera bulunuyor. Burada önemli olan standart robotun üstünde çalıştıracağınız yapay zeka yazılımının becerisi. Mesela yürüme modeli için insan nasıl yürüyor, bu analiz ediliyor ve bunun bilimsel çalışmaları yapılıyor. Karar verme, nerede olduğunu belirleme, görme ve robotlar arası iletişim algoritmaları öğrencilerimiz tarafından programlanıp robota yükleniyor.
SANEM TALAY (İTÜ TAKIKININ YÖNETİCİSİ)
İnsan emirlerine uymaları gerekiyor
Robotlara hırs, sevinç, üzüntü gibi duygular da modellenebiliyor. Ama bir gün dünyayı ele geçirebilecekleri gibi bir kaygı taşımıyoruz. Bu tür olumsuz düşünceler hep oldu. ‘Dünyayı ele geçirme korkusu’ robotlarla olmazsa başka şeylerle olacak. Robot etikleri şeklinde belirlenen birtakım manifestolar var, robotların bu kurallara uygun çalışmaları bekleniyor. İnsanların emirlerine uymaları, onlara ve kendilerine zarar vermemeleri gibi.
İRAN’IN 400 TÜRKİYE’NİN 5 TAKIMI VAR
Genel bütçesi 1 milyon Euro olan RoboCup 2011’e 40’dan fazla ülkeden üç bin yarışmacı katılacak. Bu işe en çok önem veren ülkelerden biri İran. 400 takımı var ve 40 ekiple yarışmaya katılıyor. Çünkü İran bu yarışmalar için geliştirilen teknikleri savunma sanayiinde de kullanıyor. Füze kontrol sistemlerinde mesela. Bu yarışmalarda ilk üçe giren öğrencileri de askerlikten muaf tutuyor. Bizde topu topu beş takım var. Birinci olsak da, 10-15 lig içinde bu başarı yeterli etkiyi yaratmıyor.