Rahim ağzı kanserinden aşıyla korunacağız
Güncelleme Tarihi:
Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Ocak 13, 2007 00:00
Resmini gördüğünüz, bir çiçek demeti ya da mercan değil. Human Papilloma Virus, yani HPV. Ciltte ve genital bölgelerde siğil yapıyor, kadınlarda sıklıkla rahim ağzı, erkeklerde penis ve anal kansere yol açıyor. 200 çeşidi var. Hedefi gençler. Rahim ağzı kanseri (serviks) olan kadınların yüzde 99,9’unda HPV saptanıyor.
Türkiye’deki veriler yeterli olmasa da, serviks dünyada kadınlarda en sık görülen iki kanser türünden biri. Her yıl 500 bin kadında saptanıyor, 270 bin kadın bu nedenle yaşama veda ediyor. Aktif seks hayatı olan kadınların yüzde 70’inin yaşamlarının herhangi bir evresinde, HPV ile enfekte olmaları bekleniyor. Merck Sharp Dohme ile GlaxoSmithKline firmaları rahim ağzı kanserine yol açan HPV’ye, dolayısıyla rahim ağzı kanserine karşı aşı geliştirdi. Her iki firma da Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsat almak için başvurdu. Bugünlerde bilim dünyası, aşıların etkin kullanım yöntemlerini tartışıyor.
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Onkolojik Jinekoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Macit Arvas, vücutta tespit edilen yaklaşık 200 farklı türdeki HPV’den 40’ının anüs ve genital bölgeyi etkilediğini söylüyor. Bu bölgedeki mukoza ve deriye yerleşen HPV’lerden 15’i rahim ağzı kanseriyle ilişkili. Diğerlerinden üçünün ise bağlantısı olduğu düşünülüyor. Rahim ağzı kanserlerine yol açan virüslerin başında HPV’nin Tip 16 ve 18’i geliyor. İkisi, bu kanserlerin yüzde 70’inden sorumlu.
Kadın ve erkeklerde HPV genital bölgenin yanı sıra boğazda, ağız içinde, yemek borusunda ve deride de daha seyrek de olsa kansere yol açabiliyor. Prof. Dr. Arvas, bu tür kanserlerin çoğunlukla gelişmekte olan ülkelerde görüldüğünü söylüyor: "HPV ile ilgili kanserler, tüm kanserlerin yüzde 5,2’sini oluşturuyor. Gelişmiş ülkelerde çok az rastlanıyor. Genital bölgeyle ilgili HPV’lerin yüzde 90’ı cinsel temasla bulaşıyor. Siğiller, direkt ciltten cilde temasla geçiyor. Siğil deyip geçmeyin, dünyada 32 milyon kişide bu sorun görülüyor" diyor.
Tabii ki virüs rahim ağzına gelir gelmez kanser yapmıyor. HPV’yi aldıktan sonra orada kalıcı hale gelmesi lazım. Bu aşamaya "persistent / kalıcı, ısrarcı enfeksiyon" deniyor. Kalıcı enfeksiyon haline geldikten sonra rahim ağzında şekil bozuklukları başlıyor. Kanser öncesi lezyonlar adı verilen bu değişim, smear testiyle saptanabiliyor. Bir ila 10 yıl arasında kansere dönüşebiliyor.
CİNSEL İLİŞKİYLE GEÇİYOR
Kanser yapan HPV, cinsel ilişkiyle bulaşıyor. Cinselliğin yoğun yaşandığı gençlik döneminde daha sık görülüyor. Cinsel ilişkiye başlama yaşı ne kadar erkense, rahim ağzının da HPV’yle tanışması o kadar erken oluyor. Kanser öncesi lezyonlar genellikle 25-30 yaşlarından itibaren ortaya çıkıyor.
Kanser sıklıkla 45’li yaşlardan sonra gelişiyor.
Burada iyi bir haber verelim: HPV alan kadınlardaki öncü lezyonların yaklaşık yüzde 90’ı kendi kendine iyileşebiliyor. Sadece yüzde 10’u kanserleşiyor. Öncü lezyonların smear testinde saptanması halinde, mutlaka kolposkopi denilen yöntemle rahim ağzının incelenmesi gerekiyor.
HPV AŞISI HAZIR
HPV ile ilgili iyi haber, aşının kullanıma hazır hale gelmesi. Bugünkü bilgiler beş yıl koruduğu yönünde. Koruyuculuk süresi üzerinde araştırmalar devam ediyor, bu sürenin daha uzun olacağı tahmin ediliyor. Aşıya hangi yaşta başlanacağı tüm dünyada hálá tartışmalı. Cinselliğin yoğun yaşandığı yaştaki kadınlara mı yapılmalı, yoksa çok daha erken dönemde mi başlanmalı?
Erkeklere de HPV bulaşıyor. Kadınlardaki rahim ağzı kanseri kadar sık olmasa da penis kanserine yol açabiliyor. Aşı erkeklere de önerilecek mi? Yoksa partnerlerine HPV bulaştıran erkekler, "Benim sorunum değil" mi diyecek?..
HPV aşısı, rahim ağzı kanserinden koruma sağlamakla birlikte aşı, smear testinin önemini ortadan kaldırmıyor. Uzmanlar düzenli test yaptırılması gerektiğini söylüyor.
RUHSAT BU YIL
HPV tiplerinden Tip 16 ve 18, rahim ağzı kanserlerinin yüzde 70’inden, Tip 6 ve 11 ise genital siğillerin yüzde 90’ından sorumlu. Merck Sharp Dohme ve GlaxoSmithKline, HPV’ye karşı aşı geliştirdi. Merck Sharp Dohme’nin 46 ülkeden ruhsat alan aşısı, Tip 16 ve 18 ile birlikte genital siğillerden sorumlu 6 ve 11 tiplerine karşı koruma sağlıyor. GlaxoSmithKline’nın aşısı ise HPV Tip 16 ve 18 tiplerine karşı koruyor. Aşının aynı zamanda rahim ağzı kanserine daha az neden olan HPV 31 ve 45 tiplerine de çapraz koruyuculuğu var. Bu firma da Sağlık Bakanlığı’na ruhsat başvurusunda bulundu.
Rahim ağzı kanseri az biliniyor
Araştırma şirketi GfK’nın gerçekleştirdiği anket, kadınların rahim ağzı kanseri ve HPV virüsüyle ilgili yeterli bilgileri bulunmadığını gösterdi. Adana, Ankara, İstanbul, İzmir’de 16-50 yaş arasındaki 433 kadın ve 262 hekimle gerçekleşen anket çalışmasında, cinsel sağlık, gebelikten korunma, HPV, serviks kanseri ve korunma yöntemleriyle ilgili sorular soruldu.
Anket katılımcılarının:
Yüzde 57’si HPV ile ilgili bilgileri televizyon ve gazetelerden öğrendiklerini belirtti. Virüsün rahim ağzı kanserine neden olduğunu bilenlerin oranı yüzde 30’da kaldı.
Kadınlar arasında en çok bilinen kanser tipi yüzde 97,9 ile
meme kanseri. Rahim ağzı kanseri, yüzde 19,2 ile en az bilinen kanser.
HPV virüsüyle ilgili en bilgisizler 16-20 yaş grubundakiler.
Rahim ağzı kanserinin erken dönemde tanınmasına olanak sağlayan smear testinin düzenli yapılması gerektiğini bilenlerin oranı sadece yüzde 0,5.
Yaş ilerledikçe smear testi yaptırma sıklığının artması gerek. Buna rağmen smear testi uygulama oranı ortalaması yüzde 26. Yaşlara göre smear yaptıranların oranına bakıldığında 21-30 yaş grubunda yüzde 18,3, 31-40 yaş grubunda yüzde 26,9, 40-45 yaş grubunda yüzde 32,3, 45-50 yaş grubunda yüzde 44,4.
Kimler yaptıracak?
Aşı, 9-26 yaş grubundaki kadınlara yönelik geliştirildi. Aşıların HPV ile temas öncesi uygulanması ve üç doz yapılması gerekiyor. Bu sayede vücut beş yıl boyunca etkili düzeyde antikor üretiyor.
ABD Hastalıkları Önleme Merkezi Danışma Kurulu, Merck Sharp Dohme’nin geliştirdiği HPV aşısının, 11-26 yaş arasındaki kadınlarda koruyucu aşı kapsamında kullanılmasını kabul etti. ABD Aşı Uygulamaları Danışma Komitesi ise "Çocuk Aşıları" programına eklenmesi önerisinde bulundu. Aşının 11-12 yaşlarındaki kız çocuklarıyla daha önce aşılanmamış 13-26 yaş arasındaki kadınlara yapılmasını önerdi. Ayrıca hekimin uygun görmesi halinde aşının, 9-10 yaşındaki kız çocuklarına da uygulanabileceğini açıkladı. Aşı Uygulamaları Danışma Komitesi, aşılanma öncesinde HPV taramasına gerek olmadığını bildirdi.
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Onkolojik Jinekoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Macit Arvas, vücutta tespit edilen yaklaşık 200 farklı türdeki HPV’den 40’ının anüs ve genital bölgeyi etkilediğini söylüyor. Bu bölgedeki mukoza ve deriye yerleşen HPV’lerden 15’i rahim ağzı kanseriyle ilişkili. Diğerlerinden üçünün ise bağlantısı olduğu düşünülüyor. Rahim ağzı kanserlerine yol açan virüslerin başında HPV’nin Tip 16 ve 18’i geliyor. İkisi, bu kanserlerin yüzde 70’inden sorumlu.
Kadın ve erkeklerde HPV genital bölgenin yanı sıra boğazda, ağız içinde, yemek borusunda ve deride de daha seyrek de olsa kansere yol açabiliyor. Prof. Dr. Arvas, bu tür kanserlerin çoğunlukla gelişmekte olan ülkelerde görüldüğünü söylüyor: "HPV ile ilgili kanserler, tüm kanserlerin yüzde 5,2’sini oluşturuyor. Gelişmiş ülkelerde çok az rastlanıyor. Genital bölgeyle ilgili HPV’lerin yüzde 90’ı cinsel temasla bulaşıyor. Siğiller, direkt ciltten cilde temasla geçiyor. Siğil deyip geçmeyin, dünyada 32 milyon kişide bu sorun görülüyor" diyor.
Tabii ki virüs rahim ağzına gelir gelmez kanser yapmıyor. HPV’yi aldıktan sonra orada kalıcı hale gelmesi lazım. Bu aşamaya "persistent / kalıcı, ısrarcı enfeksiyon" deniyor. Kalıcı enfeksiyon haline geldikten sonra rahim ağzında şekil bozuklukları başlıyor. Kanser öncesi lezyonlar adı verilen bu değişim, smear testiyle saptanabiliyor. Bir ila 10 yıl arasında kansere dönüşebiliyor.
CİNSEL İLİŞKİYLE GEÇİYOR
Kanser yapan HPV, cinsel ilişkiyle bulaşıyor. Cinselliğin yoğun yaşandığı gençlik döneminde daha sık görülüyor. Cinsel ilişkiye başlama yaşı ne kadar erkense, rahim ağzının da HPV’yle tanışması o kadar erken oluyor. Kanser öncesi lezyonlar genellikle 25-30 yaşlarından itibaren ortaya çıkıyor.
Kanser sıklıkla 45’li yaşlardan sonra gelişiyor.
Burada iyi bir haber verelim: HPV alan kadınlardaki öncü lezyonların yaklaşık yüzde 90’ı kendi kendine iyileşebiliyor. Sadece yüzde 10’u kanserleşiyor. Öncü lezyonların smear testinde saptanması halinde, mutlaka kolposkopi denilen yöntemle rahim ağzının incelenmesi gerekiyor.
HPV AŞISI HAZIR
HPV ile ilgili iyi haber, aşının kullanıma hazır hale gelmesi. Bugünkü bilgiler beş yıl koruduğu yönünde. Koruyuculuk süresi üzerinde araştırmalar devam ediyor, bu sürenin daha uzun olacağı tahmin ediliyor. Aşıya hangi yaşta başlanacağı tüm dünyada hálá tartışmalı. Cinselliğin yoğun yaşandığı yaştaki kadınlara mı yapılmalı, yoksa çok daha erken dönemde mi başlanmalı?
Erkeklere de HPV bulaşıyor. Kadınlardaki rahim ağzı kanseri kadar sık olmasa da penis kanserine yol açabiliyor. Aşı erkeklere de önerilecek mi? Yoksa partnerlerine HPV bulaştıran erkekler, "Benim sorunum değil" mi diyecek?..
HPV aşısı, rahim ağzı kanserinden koruma sağlamakla birlikte aşı, smear testinin önemini ortadan kaldırmıyor. Uzmanlar düzenli test yaptırılması gerektiğini söylüyor.
RUHSAT BU YIL
HPV tiplerinden Tip 16 ve 18, rahim ağzı kanserlerinin yüzde 70’inden, Tip 6 ve 11 ise genital siğillerin yüzde 90’ından sorumlu. Merck Sharp Dohme ve GlaxoSmithKline, HPV’ye karşı aşı geliştirdi. Merck Sharp Dohme’nin 46 ülkeden ruhsat alan aşısı, Tip 16 ve 18 ile birlikte genital siğillerden sorumlu 6 ve 11 tiplerine karşı koruma sağlıyor. GlaxoSmithKline’nın aşısı ise HPV Tip 16 ve 18 tiplerine karşı koruyor. Aşının aynı zamanda rahim ağzı kanserine daha az neden olan HPV 31 ve 45 tiplerine de çapraz koruyuculuğu var. Bu firma da Sağlık Bakanlığı’na ruhsat başvurusunda bulundu.
Rahim ağzı kanseri az biliniyor
Araştırma şirketi GfK’nın gerçekleştirdiği anket, kadınların rahim ağzı kanseri ve HPV virüsüyle ilgili yeterli bilgileri bulunmadığını gösterdi. Adana, Ankara, İstanbul, İzmir’de 16-50 yaş arasındaki 433 kadın ve 262 hekimle gerçekleşen anket çalışmasında, cinsel sağlık, gebelikten korunma, HPV, serviks kanseri ve korunma yöntemleriyle ilgili sorular soruldu.
Anket katılımcılarının:
Yüzde 57’si HPV ile ilgili bilgileri televizyon ve gazetelerden öğrendiklerini belirtti. Virüsün rahim ağzı kanserine neden olduğunu bilenlerin oranı yüzde 30’da kaldı.
Kadınlar arasında en çok bilinen kanser tipi yüzde 97,9 ile
meme kanseri. Rahim ağzı kanseri, yüzde 19,2 ile en az bilinen kanser.
HPV virüsüyle ilgili en bilgisizler 16-20 yaş grubundakiler.
Rahim ağzı kanserinin erken dönemde tanınmasına olanak sağlayan smear testinin düzenli yapılması gerektiğini bilenlerin oranı sadece yüzde 0,5.
Yaş ilerledikçe smear testi yaptırma sıklığının artması gerek. Buna rağmen smear testi uygulama oranı ortalaması yüzde 26. Yaşlara göre smear yaptıranların oranına bakıldığında 21-30 yaş grubunda yüzde 18,3, 31-40 yaş grubunda yüzde 26,9, 40-45 yaş grubunda yüzde 32,3, 45-50 yaş grubunda yüzde 44,4.
Kimler yaptıracak?
Aşı, 9-26 yaş grubundaki kadınlara yönelik geliştirildi. Aşıların HPV ile temas öncesi uygulanması ve üç doz yapılması gerekiyor. Bu sayede vücut beş yıl boyunca etkili düzeyde antikor üretiyor.
ABD Hastalıkları Önleme Merkezi Danışma Kurulu, Merck Sharp Dohme’nin geliştirdiği HPV aşısının, 11-26 yaş arasındaki kadınlarda koruyucu aşı kapsamında kullanılmasını kabul etti. ABD Aşı Uygulamaları Danışma Komitesi ise "Çocuk Aşıları" programına eklenmesi önerisinde bulundu. Aşının 11-12 yaşlarındaki kız çocuklarıyla daha önce aşılanmamış 13-26 yaş arasındaki kadınlara yapılmasını önerdi. Ayrıca hekimin uygun görmesi halinde aşının, 9-10 yaşındaki kız çocuklarına da uygulanabileceğini açıkladı. Aşı Uygulamaları Danışma Komitesi, aşılanma öncesinde HPV taramasına gerek olmadığını bildirdi.