Portre yaptırır gibi kukla ısmarlıyorlar

Yaşar Kemal, Tayyip Erdoğan gibi ünlülerin kuklalarını da yapmış Deniz Orhon Kudak. Ama asıl işi, bir çeşit portre ressamı gibi sipariş üzerine kukla yapmak. Örneğin iki müşterisi, hediye olarak verilmek üzere Buzuki Hakan ve Fedon’un kuklalarını ısmarlamış. Ama esas müşterileri, yakınlarının kuklalarını yaptıranlar. İyi bir fotoğraf gönderdiğinizde, 30-45 santim büyüklüğündeki kuklasını yapıyor.

Deniz Orhon Kudak, kimya mühendisi bir anneyle eczacı bir babanın kızı. Hep el işleri ya da resimle uğraştı. Hatta ilkokul çağındayken, bebeklerinin hırkalarını bozup şişeye geçirmek üzere yeni kıyafetler dikiyordu. Kadıköy Anadolu Lisesi’nde okurken, bir yandan da Mahir Güven’in güzel sanatlara hazırlık atölyesine devam etti. Anneannesinin hediye ettiği dikiş makinesiyle, evde kıyafet dikiyordu.

Mimar Sinan Üniversitesi Sahne Dekorları ve Kostümü Bölümü’ne 2002’de ikincilikle girdi. Buradaki üç ana dalda eğitim aldı; kostüm, kukla ve dekor. Aslında ilk yıllarda kostüme çok ilgi duydu. Ama zamanla bu ilgi kuklaya yöneldi. "Ellerimle üç boyutlu biçimler hazırlamak büyük bir heyecan. İki boyutlu çizimler yapmaktan çok farklı" diyor yaptığı kuklaların ona verdiği zevki anlatırken.

Deniz Orhon Kudak şu sıralarda evine kurduğu atölyede gece gündüz çalışıyor. Bir yandan istenilen hediyelik kuklaları hazırlıyor, bir yandan da bir klip çekiminde kullanılacak ipli kuklalar üzerinde çalışıyor.

KAFKA’NIN DEĞİŞİMİNİ KUKLALARLA ANLATTI

Üniversite kuklayla ilgili dersi heykeltraş Saim Bugay veriyordu. Ancak Deniz Orhon Kudak bu derslere pek sık girmiyordu. Hatta dersten kaldı. Ancak bir süre sonra kuklaları o kadar çok sevmeye başladı ki, girdiği ilk sınavdan 100 aldı. Hatta bitirme projesini bile kukla dalında yaptı. Kuklalarla kısa bir film hazırladı. Üç ayda bitmesigerekiyordu. Metin olarak Kafka’nın Değişim’ini seçti. Çocukların oyuncak evlerindeki gibi küçük dekorlar hazırladı. Tel konstrüksiyonlarla minik ipli kuklalar hazırladı, her karede elini biraz oynatıp sabitleyerek fotoğrafladı. Her bir saniye için 25 kare poz çekti. Tüm bunlar birleştiğinde de 6 dakikalık bir film oluştu. "Filmin seti için evdeki yemek masasını kullandık, bu yüzden salonumuz bir süreliğine misafire kapandı. Bununla uğraşmak biraz deli işi. Ama bu tür minik, kimi zaman sinir bozucu işleri yapmayı seviyorum. Bazen kan ter içinde kalsam da hoşuma gidiyor."

İPLİ KUKLAYI 20 GÜNDE BİTİRİYORUM

Önce tipleri belirleyip önden ve yandan görünüşlerini kağıda çiziyorum. Bunlara göre çamurdan kafa yapıp alçıdan kalıbı alınıyor. İçi Venedik maskelerinde de kullanılan papier mache tekniğiyle dolduruluyor. Yani gazete kağıtları tek tek ıslatılıyor, börek gibi kalıbın içine döşeniyor. Bu bölümde dikkatli olmak şart. Yoksa hazırladığınız kafa yamuk, kabarık bir şey olabilir. Ardından düzgün olması için sürekli zımpara ve boya yapılıyor. Son olarak da istediğiniz kimliğe tam olarak bürünebilmesi için yüzüne makyaj uygulanıyor. Makyajda suluboya, plastik boya ya da toz pastel gibi malzemeler kullanıyorum. Kuklanın gövdesi için straforun sargı bezi ve tutkalla sertleşmesini sağlıyorum. Zımpara ve boyama işlemleri bu bölüme de aynen uygulanıyor.

Kuklanın kolları ve bacakları ise ahşaptan oluyor. Eklem yerleri cinsine göre (dişi ya da erkek) kesilip oyuluyor. Eller ve ayaklarda yine strafor kullanılabilir. Ama ben son çalışmalarımda polimer kili tercih ediyorum. Son boyamayı da yaptıktan sonra karakterlerine özel kostümlerini dikip giydiriyorum.

Kukla yapımında en kritik özellik, hafif olması. Çünkü kuklayı oynatan kişi, mümkün olduğu kadar az yorulmalı. Bu yüzden yaptıklarım 30-35 santim civarında ama isteğe göre büyütülebilir. Tüm bunları hazırlamak yaklaşık 20 gün sürüyor. Atölyem evde olduğundan sürekli başında duruyorum, bu kadar hızla bitirebiliyorum.