PORNOGRAFÄ° ÜZERÄ°NE… Cinsellik sözkonusu olduÄŸunda, geleneksel etiÄŸin insanın kendi bedenine dokunmama tabusundan, pornografik nesneye karşı iÄŸrenme, sakınma

PORNOGRAFÄ° ÃœZERÄ°NE… Cinsellik sözkonusu olduÄŸunda, geleneksel etiÄŸin insanın kendi bedenine dokunmama tabusundan, pornografik nesneye karşı iÄŸrenme, sakınma ve öfke gibi duygulanımlarına dek kapsayıcı birçerçeve oluÅŸur. Bu kapsayıcılık geniÅŸ bir etkileme alanına yayılır. Sözgelimi, moda genel anlamıyla kadın bedenini izlenilecek bir görsel malzemeye dönüştürür. Giyim malzemeleri ve bunun sunum biçimleri, kadın bedeninin pornografik eyleme nesne oluÅŸturacak çerçevesini de çizer. Müstehcen, erotik ya da Pornografik gibi sözcüklerin, insan zihninde doÄŸrudan çaÄŸrÅŸtırdıkları görüntü hemen ilk elden bir kadın bedenidir. Bu yorumun çok erkek odaklı bir bakış olduÄŸu söylenebilir, ama sıralanan bu kavramların ortaya çıkış ve yapılanma aÅŸamaları, sürekli kadın bedeninin konumuna bakış olgusundaki ivmeleniÅŸlerle gerçeklenmiÅŸtir. Sözkonusu saptamanın deÄŸil, sürecin kendisinin bir erkek niteliÄŸi taşıdığındandır bu. 18. yy'da erotik sözcüğü "aÅŸkla ilgili olan" diye tanımlandı. Yine aynı zaman dilimindeki kimi kaynaklarda, "deliryum" kavramından söz edilerek, ' 'bedensel arzuların normalden fazla olması" anlamı da yüklendi sözcüğe. Bu dönemin sözlük ve ansiklopedilerinde pornografi sözcüğü yer almadı. 1976'da yayımlanan yarı roman yarı ahlaksal bir metnin adı "pornographe"ydi. Kitabın yazarı Relif de la Bretonne, "pornografi" sözcüğünün Yunan aslı olan "fuhuÅŸla ilgili yayın" anlamıyla oynamaktaydı. 19. yy'ın ortalarından itibarren, pornografi sözcüğü "müstehcen olan", "halkın tüketimine sunulmuÅŸ olan müstehcen yayın" biçiminde tanımlanmaya baÅŸlandı. Paul Gebhard, müstehcen kavramının eskiden büyüklüğü ve çirkinliÄŸi anımsattığını ve aşırı derecedeki ÅŸiÅŸmanlık ya da zenginlik için kullanıldığını söylemiÅŸtir. Son zamanlarda ise müstehcenlik kavramı, pornografi ile kaynaÅŸmış ve yalnızca çirkin bir ÅŸekilde ortaya konulan cinsellikle ilgili malzeme için kullanılır olmuÅŸtur. "Sanat ve Pornografi" kitabının yazarı Morse Peckham ise pornografiyi "insan cinsel organlarının uyarılmış biçimleriyle görsel ya da sözlü olarak gösterilmesidir" biçiminde tanımlanmaktadır. Kavramın ortaya çıkışı konusundaki bir tarihsel inceleme de, Walter Kendrick'in çalışmasıdır. Kendrick, modern pornografi kavramının ortaya çıkışını, "18. yy sonu ve 19. yy başında biraraya gelen birbirinden çok farklı iki farklı akıma dayandırmaktadır: 1) Pornografik olarak sınıflandırılan nesneler için gizli müzeler; ve 2) fuhuÅŸla ilgili ortaya çıkan pek çok yazı". Sözkonusu müzeler, malzemenin tüketiminde etkili bir denetim aracı iÅŸlevi görerek, alt sınıf ve kadınların bu alandan dışlanmasını saÄŸlayacaktı. "Bu müzeler, kilitli odalar ve kataloglaÅŸmamış derlemeler" biçimindeydi. Bu uygulamanın 1. Dünya Savaşı yıllarında kaybolmaya baÅŸlaması müstehcen olanın açığa çıkması ve geniÅŸ bir kitleye ulaÅŸması anlamına geliyordu. Bu noktadan sonrada, engellemeler, sınıflandırmalar ve sansürler ortaya çıkar. "Bu anlamda, kategori olarak pornografinin doÄŸuÅŸu, kültürün demokratikleÅŸmesi tehlikesine karşı-yanıt olarak ortaya çıkmıştır denebilir" diyor Hunt ve kültür demokratikleÅŸmesinin, kadının kültür tüketimine katılımıyla gerçekleÅŸtiÄŸini belirtiyor. Müstehcen, Arapçada "ayıp, terbiyesizce" anlamına geliyor. Sözcük kökeni olan hücnet ise "soysuzluk, bayağılık, söz ve dil ayıbı" demek. Bunlar müstehcen kavramını çözmekten çok, karıştıran karşılıklar. Çünkü, müstehcen sözcüğünün kendisi gibi yer ve zamana göre deÄŸiÅŸen etik baÄŸlanımları göreve çağırıyorlar. Havelock Ellis ise, müstehcenin ingilizce karşılığı olan "opscene"den yola çıkmış. Bu sözcüğün Latince kökeninin "scene" yani sahneleme olduÄŸunu, dolayısıyla müstehcenin sahne dışında olan, normal olarak yaÅŸam sahnesinde sergilenmeyen olduÄŸunu savlıyor. Çizgi romanların, aksiyon ve Pornografi filmlerinin "Beyaz dizi", Polisiye ve bilim-kurgu romanlarının, soap opera dizilerinin, futbol maçlarıyla baÄŸlantılı yayınların, pop müziÄŸin ve bu sıralanan alanlar ile akrabalık bağı olan tüm alanlardaki nesnelerin içerik ve estetik deÄŸerlerinden daha fazla kullanım deÄŸeri içinde yapılanana geniÅŸ görkemli anlamsal yapıları birincil konumda bulunur. Ä°lgilenilen konu pornografi olduÄŸunda ise, ortada bir izlenen ve izleyici öznenin karşısında duran bir olgu ya da nesnenin söz konusu olduÄŸu bir düzenekle karşılaşırız. Sözgelimi, dış dünya karşısında mahremiyet koÅŸullarını tümüyle saÄŸlamış bir çiftin seviÅŸmesi bir üçüncü göz tarafından da izlenmiyorsa, pornografi deÄŸildir. Çünkü eylem deÄŸil eylemin görüngüsü pornografiyi gerçekler. Pornografinin kaçınılmaz unsuru, onun bir " gösteri" olmasında yatar. DiÄŸer gösteri alanlarında olduÄŸu gibi, seyir olgusu pornografik nesnenin alımlanmasında da vardır ama burada izleyicinin "ister istemez röntgenci pozisyonuna itilmiÅŸ"liÄŸi de sözkonusudur. Röntgenlenmenin nesnesi konumundaki pornografik metin, eylemin öznesi konumundaki izleyici karşısında: Özne-nesne rol deÄŸiÅŸimini gerçekler. Ä°zleme/izlenilme ekseninde dönenen sunum, mahremiyetin ve röntgenin etik ibrelerini, toplumsal yapılanma çerçevesinde tersine çevirir; gerçekliÄŸin deÄŸil, sakatlanmış gerçek imgelerinin bireyin tekil yaÅŸam alanını kuÅŸatması gibi. GerçekliÄŸin ya da olgunun kendisi deÄŸil, iletisi dolaşımdaki yerini alır böylelikle. Pornografik ürünün deÄŸerlendirilme kıstası, etik ya da estetik çerçevelerden hangisiyle yapılıyorsa, diÄŸerinde, yanıltıcı yargıların oluÅŸma olasılığı çok daha güçlü olmaktadır. Genelde pornografik nesnede, uyarılma, orgazm, boÅŸalma ve de rahatlama konumlanışlarında düzenli bir akış görülmez. Eylemlerin akış düzenleri kesilip, yeniden baÅŸlayarak, pozisyonlar ve eÅŸler deÄŸiÅŸtirilebilir sürekli. "Sonuç: BaÅŸlangıcı ve sonu olmayan bir genel faaliyet karışımıdır."Zaman ve mekan mefhumları da -istisnai durumlar dışşında- iÅŸlevlerini yitirirler pornografik metinlerde. Mekan "herhangi bir yerdeki herhangi bir oda olabilir, oyuncuların çevreleri ile iliÅŸkileri yoktur. Hiçkimsenin döşemeyi lekelemek ya da ısıtıcıyı açmak gibi bir endiÅŸesi yoktur. Işık hiçbir zaman fazla parlak, müzik volümü fazla deÄŸildir. Çiftler hiçbir zaman yastıkların çok sert olması, halıların ayaklarının altından kayması ya da etrafta baÅŸka seviÅŸen çiftlerin olması gibi konular hakkında tasalanmak zorunda deÄŸillerdir. HerÅŸey kendiliÄŸinden oluÅŸur. Zührevi hastalıkların ve gebeliÄŸin bilinmediÄŸi, kadınların hiç adet görmediÄŸi bu hayal dünyasında cinsel temizliÄŸe ve doÄŸum kontrolüne yer yoktur. Bu savların ötesinde, müstehcen olarak tanımlanan filmlerin tümünde varolan bir olguyu da öne sürmek gerekli: Bu filmlerde cinsel eylemin baÅŸarısızlığa uÄŸrama ÅŸansı olmadığına göre, eylemin sonucuna iliÅŸkin merak deÄŸil, bizzat eylem öne çıkıyor. Müstehcen olarak tanımlanan filmlerde izleyicinin edilgenliÄŸi en üst noktaya ulaşıyor, ne var ki bu olgu da müstehcenlik kavramını açıklamaya yeterli deÄŸil. Çünkü tam da müstehcen sayılan filmlerin kullandığı trükler üzerine inÅŸa edilmiÅŸ olan, sonuç deÄŸil eylemin kendisi üzerine yoÄŸunlaÅŸan "sarı tebessüm" gibi bir filmin müstehcen deÄŸil de neden erotik sayıldığını açıklayamıyor. Pornografi, kapsamı içinde olduÄŸu genel dizge cinselliÄŸi ya da cinsel edimi, etkileÅŸimde olduÄŸu diÄŸer alanlardan kopararak, indirgenmiÅŸ ve daraltılmış bir etkinliÄŸe dönüştürür. Toplumsal ve birey bazındaki duyumsal etkileÅŸimleri ile ve gönderme noktalarıyla oluÅŸan doÄŸal baÄŸlar; "gösteri" sırasında baÄŸlamlarından koparılır. Hazzın yerine "hazzın ikamesi" konularak, ÅŸeyleÅŸmiÅŸ bir cinsellik gerçeklenir. Cinsel pratiÄŸin kaçınılmaz bir tamamlayıcısı rolünü iyice pekiÅŸtiren pornografik nesne, ahlakdışılık ve sistemle çatışmak bir yana, onun tamamlayıcısı rolünü de üstlenir, tüm lanetlenmiÅŸliÄŸiyle...Kadınların pornografiye bakışlarında ise bir utanmadan çok, gerilim içine giriÅŸ var. Feminist tavır, olguyu bir cinsel saldırı olarak algılarken; kadınlara yönelik zor kullanım ve tecavüzle mücadelenin merkezine oturtur pornografiyi. Kadınlar kimi zaman pornografiyi rahatsız edici ve iÄŸrenç bulurlar. Feminist tavırsa, pornografinin "cinselliÄŸi deÄŸil, yalnızca erkeÄŸin kadın üzerindeki egemenliÄŸini yansıtan" bir aygıt olduÄŸunu düşünür. Zaman içinde, pornografik metinlerdeki istekli ve güçlü erkek figürünün yanında en az onun kadar istekli, kendinden emin ve uyarılmış bir kadın figürü oluÅŸmaya baÅŸlar. Cinsel eylem hiçbir ön oluÅŸum evresi geçirmeden kendiliÄŸinden gerçekleÅŸir. Herkes her an ve her durumda seviÅŸmeye hazır konumda beklemektedir adeta. Bunun yanında, uyarılma ve orgazm arasındaki süreç son derece doÄŸrusal ve hızlıca olur. Feministlerin bu noktadaki bir eleÅŸtirisi de hemcinslerine yönelir. Bu metinlerdeki kadınları "kılık deÄŸiÅŸtirmiÅŸ erkekler" olarak tanımlarlar. Çünkü konumlanışlar farklı olsa da, bu metinlerdeki kadınların tavırları, erkek oyuncularınki ile örtüşüm içindedir. Feministleri bir yana bırakırsak, tüm bunlara ek olarak, insan cinselliÄŸinin ayrım noktaları yokedilerek, indirgenmiÅŸ bir cinsellik sergilenir pornografik metinlerde. Pornografi kavramının oluÅŸum süreci ve geçirdiÄŸi aÅŸamalar gözönüne alınınca cinsellik genel kategorisinden türemiÅŸ bir kavram olduÄŸu görülür. Zaman içinde yan-anlamlar, alt-anlamlar ve gönderme yapılan diÄŸer kategorilerle geniÅŸletmiÅŸtir çapını bu lanetli alan. Bu nedenle; salt cinsel organların genital birleÅŸimi ya da insan bedeninin çıplaklık halinin sergilenmesi oluÅŸturmaz pornografiyi. ÇaÄŸdaÅŸ yaÅŸamın kitle iletiÅŸim pervasızlığı içinde, mahremiyet çerçevelemesine dahil olabilecek her oluÅŸum ve bireysel olanın sınırındaki her olgu "gösteri"nin katalizörlüğünde pornografik nesneye dönüş(türül)ebilir. Fallik unsurun vücut bulduÄŸu her nesne pornografik estetiÄŸi oluÅŸturabilir. Düzen koruyucunun elindeki Smith-Wesson ya da "haber" spikerinin insanlara doÄŸrulttuÄŸu mikrofonu gibi... Çerçevenin bu denli geniÅŸ olması, neredeyse herÅŸeyin " pornografik" nitelik taşımasına yol açabiliyor. Ä°letiÅŸim ve gösteri dünyasının bozuÅŸturuculuÄŸuna karşı durabildiÄŸimiz nokta ÅŸimdilik burada son buluyor. OÄŸuz GÃœVEN - 26 Haziran 2000, Pazartesi Â