Polipleri izlemek kanserden koruyor

Günün uzmanı: Dr. Hovseb Hazar ( Genel cerrahi uzmanı)Kalın bağırsak (kolon) ve bunun son kısmı olan rektumun kanserleri, kadınlarda meme, erkeklerde akciÄŸer kanserinden sonra ölüme yol açan ikinci büyük neden. Bağırsak kanserlerinin önlenebilir ve erken tanı durumunda tam tedavi edilebilir olması önemli bir avantaj. Çünkü kolon ve rektum kanserlerinin neredeyse tamamı poliplerden oluÅŸuyor. Polip nedir? Bağırsak içini döşeyen mukoza isimli dokuyu oluÅŸturan hücreler bazen polip adını verdiÄŸimiz küçük yumrular oluÅŸturabilirler. Polipler iyi huylu denilen ve çevreye yayılma potansiyeli olmayan büyümelerdir. Bağırsak polipleri 40 yaşından itibaren belirmeye baÅŸlarlar. GeliÅŸen poliplerin yüzde 10 kadarı ortalama 8-10 yılda habis özellik kazanırlar. Yani kanserleÅŸirler. Poliplerin çapı 1 santimetreyi geçip sayıları çoÄŸaldıkça kansere dönüşme ihtimali de artar. Polip ve kansere hangi faktörler zemin hazırlar?Yakın akrabalarında bağırsak kanseri ve polip, enflamatuar bağırsak hastalığı (ülseratif kolit ve crohn) olanlarda, daha önce meme, yumurtalık ve rahim kanseri nedeniyle tedavi görenlerde bağırsak polip ve kanserinin geliÅŸme riski daha yüksek. Hiçbir ilave risk faktörü olmayan kiÅŸilerde ise risk 40-50 yaşından sonra yaÅŸ ile doÄŸru orantılı artmaya baÅŸlar. Polipler ve bağırsak kanseri büyük boyutlara ulaÅŸmadıkça önemli bir rahatsızlık vermezler. Erken tanı ancak tarama testleri ile konur.l Hangi belirtileri özellikle ciddiye almalı?Makattan kan gelmesi üzerinde önemle durulması gereken bir ÅŸikayet. Ancak bu genellikle kiÅŸi tarafından hemoroid (basur) olarak kabul edilip hekime baÅŸvurulmaz. Bu da çok deÄŸerli olan zamanın ziyan edilmesine yol açar.Dışkılama alışkanlığının deÄŸiÅŸmesi teÅŸhise gitmede en spesifik ÅŸikayettir. Her bireyin belli bir dışkılama alışkanlığı vardır. Bir günde 3 kez ile haftada 3 kez dışkılama gibi geniÅŸ bir yelpaze tıbben normal olarak kabul edilir. Ancak düzenli bağırsak alışkanlığı olan bir insanda kabızlık geliÅŸmesi veya aksine ishal ortaya çıkması mutlaka araÅŸtırılmalı. Tarama yöntemleri nedir? Dışkıda gizli kan bakılması, parmakla rektal muayene ve kolonoskopi ile ÅŸikayeti olmayan hastalar taranır. Bunlardan en objektif ve faydalı yöntem kolonoskopi. Kolonoskopi kalınbağırsak (kolon) ve son kısmının (rektumun) içinin ayrıntısıyla görünmesini saÄŸlayan endoskopik bir tetkik yöntemi. Kolonoskopi yapılırken bağırsaklar içinde bulunan polipler çıkartılabilir. Şüphe edilen bölgelerden biyopsi alınabilir. Herhangi bir risk faktörü olmayan bireylerde imkanlar nisbetinde 40 yaşından itibaren her yıl dışkıda gizli kan ve parmakla rektal muayene, 50 yaşından itibaren 10 yıl arayla kolonoskopik tetkik yapılması uygun. Polip bulunursa nasıl müdehale ediliyor?Kolonoskopi sırasında polip bulunursa bunlar o an endoskopik olarak alınırlar. Bu kiÅŸilerin kolonoskopisi 1-3 yıl sonra yeni belirebilecek poliplerin de yok edilmesi için tekrarlanmalı. Kolonoskopi sırasında polip bulunamazsa riskli grupta 3-5 yıl, risksiz grupta 10 yıl sonra kolonoskopi tekrar edilir. Ailevi kolon polipozu adı verilen ve kalınbağırsakta yüzlerce hatta binlerce polip olan ve nadir görülen bir grupta çocuklar 13-14 yaşından itibaren tarama testlerine alınmalı.Tedavi nasıl yapılıyor?Kanser teÅŸhis edildikten sonra erken teÅŸhis edilen durumlarda kolon ve rektum cerrahisi ile ilgilenen bir cerrah tarafından yapılacak ameliyat tek başına tedavi edici olacaktır. Ä°lerlemiÅŸ durumlarda cerrahinin yanı sıra radyoterapi ve kemoterapi de ÅŸifa ÅŸansını arttırır. Cerrahların konuyla ilgisi ve bilgisi arttıkça kolostomiye (torba) ihtiyaç azalıyor. Ancak bazı durumlarda kolostomi mutlaka gerekecektir. Â