Piyasada artık 13 rakı var
Güncelleme Tarihi:
Cahit AKYOL
Oluşturulma Tarihi: Aralık 30, 2005 00:00
Geleneksel Türk içkisi rakının üretimi ve pazarlamasında 2005 yılında inanılmaz bir gelişme yaşandı. Bu sektör, sahte rakıların yapılması ve ölüm olaylarının yarattığı sarsıntıyı atlattı. Yeniden doluma izin vermeyen kapaklı rakıların piyasaya sürülmesiyle tüketim yeniden yükseldi.
Türkiye’de yılda ortalama 50 milyon litre, 1.5 milyar YTL’lik rakı içiliyor. Şarabın pazardaki payını artırmasına rağmen, ülkenin en çok içilen alkollü içkisi hálá rakı. 2005 yılı, rakı üreticilerinin aslan payını kapmak için kıyasıya yarışmasıyla geçti. Bir önceki yıl Yeni Rakı, Tekirdağ, Kulüp ve Altınbaş’ın üretimini yapan Tekel’i Mey içkinin devralmasıyla başlayan özelleştirme, rakı tarihinde yeni bir sayfa açtı. Kısa sürede raflar çeşit çeşit, irili ufaklı rakı şişeleriyle doldu.
Üreticiler arasındaki rekabet ambalajdan pazarlamaya rakının yeni bir imaja kavuşmasına neden oldu. Yeni markalar arasındaki rekabet önce reklamlarla başladı. Sonra toplu satış yapılan yerleri kapmak için pazarlama elemanları sahaya indi. Rakı pazarlamacıları kendi ürünlerini satması için restoranlara ve toplu satış yapan yerlere promosyonlar düzenledi, dekorlarını yeniledi, kendi logolu bardaklarını dağıttı.
Rakı sevenler de önceleri her yeni çıkanı denedi, ağız tadına yakın olanını beğendi, bazıları en iyisinin hangisi olduğuna hálá karar veremedi. İşte biz bu nedenle piyasadaki rakı çeşitlerini tek tek araştırdık.
YENİ RAKI (Mey İçki) 1944 yılından beri üretilmekte olan Yeni Rakı, yıllardır Türkiye’nin en çok tüketilen alkollü içkisiydi. Tekel’in bu markası şimdi Mey İçki tarafından üretiliyor. Yeni Rakı üretiminde her türlü yaş ya da kuru üzüm, anason, tarımsal kökenli etil alkol ve yumuşak içme suyu kullanılıyor. Piyasada 5, 20, 35, 70 ve 100 cl’lik şişelerde bulunuyor. İstanbul, İzmir, Tekirdağ Nevşehir ve Diyarbakır içki fabrikalarında üretiliyor. Alkol derecesi yüzde 45.
TEKİRDAĞ RAKISI (Mey İçki) Aslında "Tekirdağ Rakısı" diye bir şey yoktu. Ama halk arasında, Tekel’in Tekirdağ’da üretilmiş rakılarının daha iyi olduğu yönündeki inanç çok güçlüydü. İşte Tekel 2000’de bu efsaneye dayanarak Tekirdağ markasını piyasaya sürdü. Mey İçki de bunu devam ettirdi. Piyasada 5, 35, 50, 70 ve 100 cl’lik şişelerde satılıyor. Tekirdağ İçki Fabrikası’nda üretiliyor. Yüzde 45 alkol derecesine sahip.
TEKİRDAĞ ALTIN SERİ (Mey İçki) 2005’te üretimine başlanan sarı renkli bu rakının üretiminde, Tekirdağ yöresinin yaş üzümlerinden elde edilen alkol ve Çeşme’nin anason tohumları kullanılıyor. Bakır imbiklerin göbeğinden iki kez süzülüyor ve meşe fıçılarda dinlendiriliyor. Sarı olmasının nedeni, meşe fıçılarda bekletilmesi. 70 cl’lik şişelerde satılıyor. Tekirdağ İçki Fabrikası’nda üretiliyor. Yüzde 45 alkol derecesi var.
ALTINBAŞ RAKI (Mey İçki) Altınbaş Rakı, 1967-1968 yıllarından beri üretiliyor. Şirket, en üst kalitede üzüm, anason ve yumuşak içimli su kullandığını belirtiyor. Piyasada 5, 35 ve 70’lik şişelerde bulunuyor. İstanbul İçki Fabrikası’nda üretiliyor. Yüzde 50 alkol derecesine sahip.
KULÜP RAKISI (Mey İçki) 1939’dan beri üretiliyor. Yani Türkiye’nin en eski rakı markası. İlk piyasaya çıkarıldığında ünlü grafik sanatçısı İhap Hulusi’nin klasikleşen çizgisiyle hafızalara kazınmıştı. Şimdi Kulüp’ü Mey İçki üretiyor. Üzüm, anason ve yumuşak içimli su kullanılıyor. Piyasada 3, 35 ve 70 cl’lik şişelerde satılıyor. İstanbul İçki Fabrikası’nda üretiliyor. Alkol derecesi yüzde 50.
SARI ZEYBEK (Elda AŞ) 2005’in Aralık ayında yani kısa bir süre önce piyasaya çıkan sarı renkli yeni bir rakı markası. 70 cl’lik şişelerde satılıyor. Alkol derecesi 45. Elda içecek farikasında üretiliyor. Özelliği meşe fıçılarda 6 ay dinlendirilmesi.
İZMİR RAKISI (Mey İçki) 2005 yılında üretimine başlanan İzmir Rakısı’nda Ege’nin yaş ve kuru üzümlerinden elde edilen alkol ve yine aynı bölgenin anason tohumları kullanılıyor. Bakır imbiklerde iki kez damıtıldığı ve sadece imbiğin ortasında kalan rakı şişelendiği için yumuşak bir aromaya sahip olduğu söyleniyor. 5 ve 70 cl’lik şişelerde satılıyor. İzmir İçki Fabrikası’nda üretiliyor. Alkol derecesi yüzde 45.
FASIL RAKI (Tariş-Tat) Aralık ayının son haftasında, yani birkaç gün önce piyasa sürüldü. Kuru üzümden üretiliyor. 35’lik ve 70’lik şişelerde satılıyor. Alkol derecesi 45. Manisa Alaşehir’de yapılıyor.
EFE RAKI (Elda AŞ) 2004 tarihinde üretilen yeni bir rakı markası. 20, 35, 79 ve 100’cl’lik olarak satılıyor. Kuru üzüm ile Ege bölgesinde yetiştirilen anasonlardan yapılıyor. Rakı bir ay süre ile bakır imbiklerde dinlendiriliyor. Alkol derecesi 45. İzmir’de Elda içecek fabrikasında üretiliyor.
EFE YAŞ ÜZÜM RAKISI (Elda AŞ) 2005 yılında üretimine başlandı. 70 cl’lik şişelerde satılıyor. Alkol derecesi 45. Adından da anlaşıldığı gibi yaş üzümlerden yapılıyor. Elda İzmir fabrikasında üretiliyor.
ÇİLİNGİR (Elda AŞ) 2005 yılında piyasaya çıktı. 35 ve 70’cl’lik olarak üretiliyor. Alkol derecesi 43. Elda İzmir Fabrikası’nda üretiliyor. Sert bir tadı olduğu belirtiliyor.
BURGAZ RAKI (Burgaz Alkollü İçkiler AŞ) 2004 Aralık ayında üretime başlandı. 20, 35, 50 ve 70’lik şişelerde satılıyor. Alkol derecesi yüzde 45. Lüleburgaz’da Burgaz içecek fabrikasında üretiliyor.
MERCAN RAKI (Tariş-Tat) Koç Grubu’na ait yiyecek devi Tat ile Ege’nin büyük üzüm, zeytin, incir, tütün kooperatifi Tariş’in kurduğu ortaklık, 2005 Eylül ayında Mercan Rakı’yı piyasaya sürmeleriyle sektörde güçlü bir isim olmaya kararlı olduğunu gösterdi. Mercan Rakı, 35 ve 70 cl’lik şişelerde satılıyor. Manisa Alaşehir’de yapılıyor. Alkol derecesi yüzde 45.
EN PAHALISI 35 EN UCUZU 21.50 YTL
Rakıların fiyatları satıldığı yere göre değişiyor. Rakı üreticilerinin tavsiye ettiği fiyatlar arasında yaptığımız araştırmada 70 cl’lik rakıları ölçü aldık. Bu rakılar arasında en pahalısı 35 YTL ile Tekirdağ Altın Seri ve Sarı Zeybek. En ucuzu ise 21.50 YTL ile Çilingir rakı.
Yeni Rakı: 22.50 YTL
İzmir: 22.50 YTL
Tekirdağ Altın Seri: 35.00 YTL
Tekirdağ: 25.00 YTL
Altınbaş: 26.00 YTL
Kulüp: 25.00 YTL
Mercan: 22.50 YTL
Fasıl: 22.50 YTL
Efe: 22.50 YTL
Efe Yaş: 25.00 YTL
Çilingir: 21.50 YTL
Sarı Zeybek: 35.00 YTL
Burgaz: 22.50 YTL
KAÇAK RAKIYI ATATÜRK YASAKLAMIŞTI
Türkiye’de ilk rakı üretimi, yaklaşık 300 yıl önce, alkolle anasonun karıştırılıp, imbikte damıtılmasıyla başladı. 1926 yılında Atatürk’ün emriyle, evlerde kaçak rakı üretimine son verildi. Alkol ve alkollü içki satışı devlet tekeline alındı. 1932 yılında Tekel, rakı üretim ve satışına başladı. Ancak, Tekel’den alınan sumayla (üzümden elde edilen alkol) kaçak rakı üretimi devam etti. 1944 yılında suma satışının durdurulmasıyla birlikte rakı üretimi tümüyle Tekel’e geçti. 2004 yılının şubat ayında gerçekleştirilen özelleştirmeyle, rakı üretimi özel sektöre devredildi.
DOKUZ KADEHTE RAKI TEKERLEMESİ
Bu sorunun cevabını vermek güç. Çünkü kişinin bünyesine, bulunduğu ortama, yediği yemeklere, mezelere, ruh durumuna göre değişiklik gösteriyor. Ama rakının bir de tekerlemesi var: Birinci kadeh vücuda yarar. İkinci kadeh makul karar. Üçüncü kadeh kafayı sarar. Dördüncü kadeh dimağı yorar. Beşinci kadeh keseye zarar. Altınca kadeh hatır kırar. Yedinci kadeh bela arar. Sekizinci kadeh vurur kırar. Dokuzuncu kadeh yargıç hesap sorar.
RAKI İÇMENİN ADABI
Rakı öyle aç şişesini, koy kadehine, istediğin yerde istediğin gibi iç denilebilen bir içki değil. İçki ustası Vefa Zat "Adabı ile Rakı ve Çilingir Sofrası" kitabında rakının adabını söyle sıralıyor:
"Rakı özenle hazırlanmış çok çeşitli ama az miktarda yenilen mezelerle içilir. Genellikle rakıya birebir oranında su ilave edilir. Rakı ve su yeterince soğutulursa içimi daha lezzetli daha keyifli olur. Rakının lezzetini almak için yavaş yavaş içmek gerekir. Kadehte önce rakı sonra su istenilirse de arzuya göre buz konulur. Rakı ölçülü içildiğinde keyif veren bir içkidir. Ama aynı zamanda insanların mihenk taşıdır. Kişinin ağırlığı ve değeri rakı içerken veya içtikten sonra ortaya çıkar."
Üreticiler arasındaki rekabet ambalajdan pazarlamaya rakının yeni bir imaja kavuşmasına neden oldu. Yeni markalar arasındaki rekabet önce reklamlarla başladı. Sonra toplu satış yapılan yerleri kapmak için pazarlama elemanları sahaya indi. Rakı pazarlamacıları kendi ürünlerini satması için restoranlara ve toplu satış yapan yerlere promosyonlar düzenledi, dekorlarını yeniledi, kendi logolu bardaklarını dağıttı.
Rakı sevenler de önceleri her yeni çıkanı denedi, ağız tadına yakın olanını beğendi, bazıları en iyisinin hangisi olduğuna hálá karar veremedi. İşte biz bu nedenle piyasadaki rakı çeşitlerini tek tek araştırdık.
YENİ RAKI (Mey İçki) 1944 yılından beri üretilmekte olan Yeni Rakı, yıllardır Türkiye’nin en çok tüketilen alkollü içkisiydi. Tekel’in bu markası şimdi Mey İçki tarafından üretiliyor. Yeni Rakı üretiminde her türlü yaş ya da kuru üzüm, anason, tarımsal kökenli etil alkol ve yumuşak içme suyu kullanılıyor. Piyasada 5, 20, 35, 70 ve 100 cl’lik şişelerde bulunuyor. İstanbul, İzmir, Tekirdağ Nevşehir ve Diyarbakır içki fabrikalarında üretiliyor. Alkol derecesi yüzde 45.
TEKİRDAĞ RAKISI (Mey İçki) Aslında "Tekirdağ Rakısı" diye bir şey yoktu. Ama halk arasında, Tekel’in Tekirdağ’da üretilmiş rakılarının daha iyi olduğu yönündeki inanç çok güçlüydü. İşte Tekel 2000’de bu efsaneye dayanarak Tekirdağ markasını piyasaya sürdü. Mey İçki de bunu devam ettirdi. Piyasada 5, 35, 50, 70 ve 100 cl’lik şişelerde satılıyor. Tekirdağ İçki Fabrikası’nda üretiliyor. Yüzde 45 alkol derecesine sahip.
TEKİRDAĞ ALTIN SERİ (Mey İçki) 2005’te üretimine başlanan sarı renkli bu rakının üretiminde, Tekirdağ yöresinin yaş üzümlerinden elde edilen alkol ve Çeşme’nin anason tohumları kullanılıyor. Bakır imbiklerin göbeğinden iki kez süzülüyor ve meşe fıçılarda dinlendiriliyor. Sarı olmasının nedeni, meşe fıçılarda bekletilmesi. 70 cl’lik şişelerde satılıyor. Tekirdağ İçki Fabrikası’nda üretiliyor. Yüzde 45 alkol derecesi var.
ALTINBAŞ RAKI (Mey İçki) Altınbaş Rakı, 1967-1968 yıllarından beri üretiliyor. Şirket, en üst kalitede üzüm, anason ve yumuşak içimli su kullandığını belirtiyor. Piyasada 5, 35 ve 70’lik şişelerde bulunuyor. İstanbul İçki Fabrikası’nda üretiliyor. Yüzde 50 alkol derecesine sahip.
KULÜP RAKISI (Mey İçki) 1939’dan beri üretiliyor. Yani Türkiye’nin en eski rakı markası. İlk piyasaya çıkarıldığında ünlü grafik sanatçısı İhap Hulusi’nin klasikleşen çizgisiyle hafızalara kazınmıştı. Şimdi Kulüp’ü Mey İçki üretiyor. Üzüm, anason ve yumuşak içimli su kullanılıyor. Piyasada 3, 35 ve 70 cl’lik şişelerde satılıyor. İstanbul İçki Fabrikası’nda üretiliyor. Alkol derecesi yüzde 50.
SARI ZEYBEK (Elda AŞ) 2005’in Aralık ayında yani kısa bir süre önce piyasaya çıkan sarı renkli yeni bir rakı markası. 70 cl’lik şişelerde satılıyor. Alkol derecesi 45. Elda içecek farikasında üretiliyor. Özelliği meşe fıçılarda 6 ay dinlendirilmesi.
İZMİR RAKISI (Mey İçki) 2005 yılında üretimine başlanan İzmir Rakısı’nda Ege’nin yaş ve kuru üzümlerinden elde edilen alkol ve yine aynı bölgenin anason tohumları kullanılıyor. Bakır imbiklerde iki kez damıtıldığı ve sadece imbiğin ortasında kalan rakı şişelendiği için yumuşak bir aromaya sahip olduğu söyleniyor. 5 ve 70 cl’lik şişelerde satılıyor. İzmir İçki Fabrikası’nda üretiliyor. Alkol derecesi yüzde 45.
FASIL RAKI (Tariş-Tat) Aralık ayının son haftasında, yani birkaç gün önce piyasa sürüldü. Kuru üzümden üretiliyor. 35’lik ve 70’lik şişelerde satılıyor. Alkol derecesi 45. Manisa Alaşehir’de yapılıyor.
EFE RAKI (Elda AŞ) 2004 tarihinde üretilen yeni bir rakı markası. 20, 35, 79 ve 100’cl’lik olarak satılıyor. Kuru üzüm ile Ege bölgesinde yetiştirilen anasonlardan yapılıyor. Rakı bir ay süre ile bakır imbiklerde dinlendiriliyor. Alkol derecesi 45. İzmir’de Elda içecek fabrikasında üretiliyor.
EFE YAŞ ÜZÜM RAKISI (Elda AŞ) 2005 yılında üretimine başlandı. 70 cl’lik şişelerde satılıyor. Alkol derecesi 45. Adından da anlaşıldığı gibi yaş üzümlerden yapılıyor. Elda İzmir fabrikasında üretiliyor.
ÇİLİNGİR (Elda AŞ) 2005 yılında piyasaya çıktı. 35 ve 70’cl’lik olarak üretiliyor. Alkol derecesi 43. Elda İzmir Fabrikası’nda üretiliyor. Sert bir tadı olduğu belirtiliyor.
BURGAZ RAKI (Burgaz Alkollü İçkiler AŞ) 2004 Aralık ayında üretime başlandı. 20, 35, 50 ve 70’lik şişelerde satılıyor. Alkol derecesi yüzde 45. Lüleburgaz’da Burgaz içecek fabrikasında üretiliyor.
MERCAN RAKI (Tariş-Tat) Koç Grubu’na ait yiyecek devi Tat ile Ege’nin büyük üzüm, zeytin, incir, tütün kooperatifi Tariş’in kurduğu ortaklık, 2005 Eylül ayında Mercan Rakı’yı piyasaya sürmeleriyle sektörde güçlü bir isim olmaya kararlı olduğunu gösterdi. Mercan Rakı, 35 ve 70 cl’lik şişelerde satılıyor. Manisa Alaşehir’de yapılıyor. Alkol derecesi yüzde 45.
EN PAHALISI 35 EN UCUZU 21.50 YTL
Rakıların fiyatları satıldığı yere göre değişiyor. Rakı üreticilerinin tavsiye ettiği fiyatlar arasında yaptığımız araştırmada 70 cl’lik rakıları ölçü aldık. Bu rakılar arasında en pahalısı 35 YTL ile Tekirdağ Altın Seri ve Sarı Zeybek. En ucuzu ise 21.50 YTL ile Çilingir rakı.
Yeni Rakı: 22.50 YTL
İzmir: 22.50 YTL
Tekirdağ Altın Seri: 35.00 YTL
Tekirdağ: 25.00 YTL
Altınbaş: 26.00 YTL
Kulüp: 25.00 YTL
Mercan: 22.50 YTL
Fasıl: 22.50 YTL
Efe: 22.50 YTL
Efe Yaş: 25.00 YTL
Çilingir: 21.50 YTL
Sarı Zeybek: 35.00 YTL
Burgaz: 22.50 YTL
KAÇAK RAKIYI ATATÜRK YASAKLAMIŞTI
Türkiye’de ilk rakı üretimi, yaklaşık 300 yıl önce, alkolle anasonun karıştırılıp, imbikte damıtılmasıyla başladı. 1926 yılında Atatürk’ün emriyle, evlerde kaçak rakı üretimine son verildi. Alkol ve alkollü içki satışı devlet tekeline alındı. 1932 yılında Tekel, rakı üretim ve satışına başladı. Ancak, Tekel’den alınan sumayla (üzümden elde edilen alkol) kaçak rakı üretimi devam etti. 1944 yılında suma satışının durdurulmasıyla birlikte rakı üretimi tümüyle Tekel’e geçti. 2004 yılının şubat ayında gerçekleştirilen özelleştirmeyle, rakı üretimi özel sektöre devredildi.
DOKUZ KADEHTE RAKI TEKERLEMESİ
Bu sorunun cevabını vermek güç. Çünkü kişinin bünyesine, bulunduğu ortama, yediği yemeklere, mezelere, ruh durumuna göre değişiklik gösteriyor. Ama rakının bir de tekerlemesi var: Birinci kadeh vücuda yarar. İkinci kadeh makul karar. Üçüncü kadeh kafayı sarar. Dördüncü kadeh dimağı yorar. Beşinci kadeh keseye zarar. Altınca kadeh hatır kırar. Yedinci kadeh bela arar. Sekizinci kadeh vurur kırar. Dokuzuncu kadeh yargıç hesap sorar.
RAKI İÇMENİN ADABI
Rakı öyle aç şişesini, koy kadehine, istediğin yerde istediğin gibi iç denilebilen bir içki değil. İçki ustası Vefa Zat "Adabı ile Rakı ve Çilingir Sofrası" kitabında rakının adabını söyle sıralıyor:
"Rakı özenle hazırlanmış çok çeşitli ama az miktarda yenilen mezelerle içilir. Genellikle rakıya birebir oranında su ilave edilir. Rakı ve su yeterince soğutulursa içimi daha lezzetli daha keyifli olur. Rakının lezzetini almak için yavaş yavaş içmek gerekir. Kadehte önce rakı sonra su istenilirse de arzuya göre buz konulur. Rakı ölçülü içildiğinde keyif veren bir içkidir. Ama aynı zamanda insanların mihenk taşıdır. Kişinin ağırlığı ve değeri rakı içerken veya içtikten sonra ortaya çıkar."