Güncelleme Tarihi:
Piri Reis’i araştırmaya nasıl başladınız?
- 1980’de Kristof Kolomb’u araştırıyordum, tesadüfen Kolomb’un haritasına Piri Reis’in 1513 dünya haritasında rastladım. Avrupa’dakiler bununla pek ilgilenmez, daha doğrusu dar görüşlü oldukları için böyle bir karşılaşmanın ihtimaline bile yer vermezler. Tabii bunda Piri Reis’in harita üzerinde Osmanlıca yazdığı notların da etkisi var. Benim için onları çözümlemek çok zor oldu. Çok fazla kişiye gittim onları çevirtmek için ve uzun süren karşılaştırmalar sonucu hangisinin doğru olabileceğine karar verdim.
Avrupalılar dediğiniz kadar dar görüşlüyse siz ne düşündünüz?
- Onun yaşadığı zamanı ve şartları göz önünde bulunduracak olursak, yenilikçi ve düşmanlarından bilgi edinen tek Osmanlı diyebilirim. Kolomb 1498 yılında İspanya’ya bir harita göndermişti. Haritanın kopyaları denizciler tarafından kullanılıyordu ve Piri Reis savaş sırasında haritalardan bir tanesini ele geçirmiş. Haritanın üzerindeki kenar yazısında da haritayı nasıl aldığına dair bir İspanyol köleden söz ediyor. Piri Reis’in 1513 ve 1528 dünya haritaları dışında ‘Kitab-ı Bahriye’ de önemli. Bunun içinde büyük bir Akdeniz denizcilik kültürü yatıyor. Çok gezmiş, çok görmüş ve sürekli not almış birisi. Akdeniz’i adım adım iyi biliyor.
Piri Reis, haritasında nasıl yaptığını açıklarken Batlamyus, Portekiz, Arap ve Kolomb’un haritalarından yararlandığını söylüyor. Bunların arasından niye Piri Reis daha çok önem taşıyor?
- Piri Reis, Osmanlı İmparatorluğu’nun ünlü bir amiraliydi ama bundan dolayı değil, 1513 ve 1528 tarihli dünya haritaları ve yazdığı ‘Kitab-ı Bahriye’den dolayı biliniyor. Kitab-ı Bahriye, Akdeniz’e açılmak için zamanın en harika yol arkadaşı. Piri Reis haritası zamanın coğrafi keşifleri sırasında kıyı ve liman haritası olmasından dolayı da önem taşıyor. 1513 haritasında nasıl yaptığını anlatması ve Kolomb’un haritasının devamlılığını koruması, en önemli özelliklerinden.
Piri Reis, dünya haritasında yer aldığı söylenen Antarktika kıtasının buzulsuz haline nasıl ulaşmış olabilir?
- Bunlar tamamen yalan, gerçek bilgiler değil! Charles Hapgood ve diğerleri, 1960’larda Piri Reis’in haritasındaki güney kıtası için “Evet, burası Antarktika. Hem de buzullardan arındırılmış hali” diye bir iddiada bulunmuşlardı. Hatta günümüzde de araştırmayan birçok insan bu bilgiyle devam ediyor. Böyle bir şey yok! Bunu kimse kanıtlayamadı. Güney kıtasının çizimine bakarak böyle bir yargıya vardılar, halbuki çizimde en küçük bir benzerliğe ulaşmak bile zor. Ortaya sadece böyle bir söylenti atıldı, kimse gidip bakmadı bile. Ayrıca kullandığı diğer kaynaklarda da görüyoruz güney kıtasını kimse belirtmemiş burası Antarktika diye.
Buna dayanan başka yanlış iddialar da var mı?
- Haritacılık üzerine popüler yazarlardan biri olan Eric von Daniken, Piri Reis’in haritasının tasvirinin antik zamanın astronotları tarafından yapıldığını iddia ediyor. Bu iddia yine Antarktika kıtası iddiasına dayanıyor.
Bunlara çok şaşırdım!
Piri Reis, 1513 dünya haritasında Portekiz’den çok fazla bilgi edinmişti. Portekiz’in o zamanki durumunu göz önünde bulundurunca yani 1511 yılında Malakka’yı aldıktan sonra 1512 yılında Sumatra’da olduğunu görüyoruz. O zaman Japonlar Endonezya’nın en iyi tüccarlarıydı ve Portekizler, Japonlar tarafından yapılan bir dünya haritası bulmuşlardı. İlginç yanı şu ki, bu harita Piri Reis’in haritasına çok benziyor. Acaba Piri Reis’in haritası Japonya’yı gösteriyor olabilir mi? Bunu araştırıyorum.
Diğer bir ilginç nokta ise 1513 haritasında Portekiz’den bu kadar çok bilgi almışken, 1528 ikinci dünya haritası ise İspanya’ya ait gibi görünüyor. Harita çizgileri, İspanyol haritalarına çok benziyor.
Bu gizemlerin arkasında bir de haritanın üzerine çizdiği egzotik ve efsanevi hayvan figürleri görüyoruz. Piri Reis Amerika’ya gitmeden çizmişti haritayı, fakat oradaki hayvanları nereden biliyordu? Yani durum şu ki, haritanın üzerine çizdiği egzotik hayvanlar 65 yıl sonra Avrupalılar tarafından Güney Amerika’da tasvir edildi. Büyük bir tesadüf mü, bilinmiyor.