Ormanı özledik
Güncelleme Tarihi:
<B>Hanife BAŞ</B>
Oluşturulma Tarihi: Şubat 15, 2003 14:33
İnsanoğlu milyonlarca yıl doğayla iç içe yaşadı. Medeniyet insanları doğadan aldı, evlere ve işyerlerine taşıdı. Çalışan insanların zamanının önemli bölümü ofislerde geçiyor. 'Dört duvar' ofisler, akıllı binalar, bilgisayarlar, sandalyeler, havalandırmalar vs. çalışanları 'hasta' ediyor. Sırt, bel ağrıları, göz bozuklukları, adale sorunları, en yaygın ofis hastalıkları arasında yer alıyor. Basit önlemlerle riski 'en aza' indirmek mümkün oluyor. Ancak işyerlerinin çoğu, ofis hastalıklarının işe ve çalışana verdiği zararın farkında bile değil.
Sırt, bel ağrıları, dizlerde kıkırdak aşınmaları, adale hastalıkları, kalp ve damar hastalıkları... Hepsine birden 'ofis hastalıkları' deniyor.
Birçok işte çalışma saatlerinin önemli bölümü ofislerde geçiyor. Ofis hastalıklarının temelinde çalışma şartları yatıyor. Sürekli masa başında, stres altında çalışan, sık ve hızlı tekrarlanan hareketleri yapan çalışanlar ofis hastalıklarının 'temel risk grubu'nu oluşturuyor.
İstanbul Ortopedi Grubu Koordinatörü, ortopedi ve travmatoloji uzmanı Dr. Deniz Algün, günümüzde yoğun iş temposu olan işyerlerinde geçirilen zamanın her geçen gün arttığını söylüyor. Ofis yaşantısının, göz hastalıklarından, dolaşım sistemine kadar birçok rahatsızlığa neden olduğunu belirtiyor. Algün, insan vücudunun doğa şartlarında, doğa kanunlarına uygun şekilde yaşamak için dizayn edildiğini ifade ediyor:
‘‘Medeniyet orman kanunlarını düşünsel düzeye taşıdı. Artık ormanlar yerini ofislere bıraktı. İnsanın psikolojik yapısında sürekli stres var. Fiziksel güç kullanımı iyice azaldı. Bilgisayar klavyesini kullanmak gibi sık ve düşük enerjili hareketler öncelik kazandı. Ama diğer yandan yemek gibi temel güdüler aynen korunuyor.‘‘
Ofislerin yarattığı hastalıklar, kas-iskelet, dolaşım sistemi ve psikoloji hastalıkları olarak gruplandırılıyor. Algün, kas-iskelet hastalıkları arasında sırt, bel ağrıları, disk sorunları olduğunu belirtiyor. Bu grupta sürekli klavye kullanmaya bağlı dirsek ve önkol adale hastalıkları yer alıyor. Sürekli stres, azalan bedensel hareketler de yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları gibi dolaşım sistemi hastalıklarına neden oluyor. Ayrıca stres depresyon, öfke, mutsuzluk, uyumsuzluk gibi psikolojik sorunlara yol açıyor.
HOBİLER ÖNEMLİ
Algün, ofis hastalıklarından korunmak için spor yapılması, ergonomik ofis dizaynları kullanılması ve iş yaşantısı dışında psikolojik deşarj sağlayan hobilere zaman ayırılması gerektiğini söylüyor.
Gün boyunca yapılan ofis koşuşturmalarının sanıldığının aksine sportif aktivite yerine geçmediğini kaydediyor. Spor yapmak isteyenlerin, fiziksel ve sağlık durumlarına uygun bir dalda, uygun kıyafet ve ayakkabı ile, haftada ortalama üç gün, en az 45 dakika zaman ayırmaları gerektiğini belirtiyor.
Ofis hastalıklarının iş kaybı ve verimi üzerinde yadsınamaz etkisi bulunuyor. Algün, bu konuda şunları söylüyor: ‘‘Türkiye ile ilgili olarak elimizde veri bulunmuyor. Ama ofis hastalıkları ABD'de yılda kişi başına üç günlük iş gücü kaybına neden oluyor. Ofis eğitim programları ile bu kayıpları yarıya indirmek mümkün. Ofis hastalıklarının neden olduğu verim ve konsantrasyon kayıplarının ise ölçülmesi olası değil. Türkiye gibi mesai kavramının çalışan aleyhine kolayca bozulduğu ve uzadığı durumların birçoğunun aslında mesai saatlerinde verimli çalışamamaktan kaynaklandığı açık. Sağlık ve konsantrasyon alanında ciddi kayıplar söz konusu.‘‘
Doğan Yayın Holding Sağlık Grup Başkanı Gündüz Tezmen, son yıllarda bilgisayar karşısında hareketsiz ve güneş ışığından yeterince yararlanmadan çalışılan iş ortamlarının arttığını dile getiriyor. Ofis ortamında bilgisayar karşısında aynı kasları kullanarak hareketsiz oturmanın ofis hastalıklarının temel nedenini oluşturduğunu söylüyor.
Tezmen, yapılması gerekenleri şöyle anlatıyor:
‘‘Güne başlamadan vücut kaslarını çalıştıracak egzersizler yapılmalı. Gün içerisinde 15 dakikalık aralar verilerek, kol ve boyun kaslarını çalıştırmak yararlı olur. Oturulan yerde ayaklar uzatılarak pedal basma hareketi yapmak kan dolaşımı için yararlı. Belirli aralarla gözler bilgisayar ekranından ayrılarak dinlendirilmeli. Günde altı saatten fazla bilgisayar ekranına bakmamak gerekiyor. Ayrıca ofis ortamları insanları güneş ve doğadan uzakta bırakıyor. Bu nedenle çalışanlarda psikolojik ve uyku bozukluğu şeklinde rahatsızlıklar olabiliyor. Böyle durumlarda açık havada yürüyüşler yapılması ve ofis aydınlatmasının uygun duruma getirilmesi gerekiyor.‘‘
BANTTA ÇALIŞANLAR
Fizyoterapist Doç. Dr. Cenan Çağlar, sadece ofis çalışanlarının değil, fabrikada bir bantta çalışan işçilerden taksi şoförlerine kadar geniş bir çalışan kitlesinin ofis hastalıkları riski altında bulunduğunu belirtiyor:
‘‘Şu ana kadar ofis hastalığı olarak nitelendirilen, bel, sırt ağrıları, kireçlenmelerden şikayet etmeyeni görmedim. Duruş bozuklukları, sürekli aynı hareketi yapmak, vücudun doğal gereksinimi olan hareketleri yapmamak ofis hastalıklarının temel etkeni. Zaten bilgisayarların neden olduğu hastalıklar tıpta ayrı bir konu olarak ele alınmaya başlıyor.‘‘
OFİS HASTALIKLARINA KARŞI EGZERSİZLER
Bilgisayara bağlı önkol-dirsek sorunları için
- Önkol adalelelerini germek için kolunuzu gergin olarak uzattıktan sonra el bileğinizi avuç tarafında doğru çekerek 10 saniye gerin.
- Önkol içi adalelerini germek için kolunuzu gergin olarak uzattıktan sonra el bileğinizi el sırtı tarafına doğru diğer elinizle adalelerinizde gerilme hissedene kadar çekerek gerin.
- Kol-önkol arası adaleleri germek için dirsek 90 derece bükük, avuç içi karşıya bakarken diğer elinizle avuç içinden tutarak önkolu gerginlik hissedene kadar dışa çevirin.
Boyun sorunları için
- Başınızın pozisyonunu değiştirmeden ve bükmeden iki elinizle alından karşı direnç uygulayarak, ensenizde kuvvetli bir gerilim hissedene kadar başınızı öne bastırın ve beş saniye tutun.
- Her iki elinizin ikinci ve üçüncü parmaklarını ense ortasına yerleştirerek öne doğru bastırırken, başınızı yay gibi yukarı ve geriye doğru mümkün olduğunca uzatın.
Sırt-bel sorunları için
- Crunch: Kalça ve diz 90 derecede olmalı ve eller alın seviyesinde bulunmalı. Sırt kaldırılabildiği kadar kaldırılmalı ve pozisyon beş saniye korunmalı.
- Bacak uzatma: Hareket sırasında kalça altına mutlaka alçak bir yastık konulmalı. Bacaklar sıra ile yere paralel olana kadar gergin bir biçimde uzatılmalı. Yere konulmadan bu hareket diğer bacakta tekrarlanmalı.
- Ters mekik: Yüzüstü uzanarak, kollar her iki yanda uzatılmış durumda geriye yay gibi kıvrılma hareketidir. Dizlerin bükülmemesine dikkat edilmeli.
Diz sorunları için
- Bir masada oturarak bacaklar ileri uzatılmış ve dizler hafif kırık birbirleri üzerine konulmalı. Bacakların açıları değiştirilmeden birbirlerine doğru bütün güçle bastırılmalı ve beş saniye beklenmeli. Aynı hareket diğer bacakta da tekrarlanmalı.
Kaynak: www.ortopedikbilgi.com
TNT örneği
TNT Express Türkiye, ofis hastalıkları konusunda çalışmalar yapıyor. 464 çalışan için altı ayda bir 'kişiye özel risk değerlendirmesi' uygulanıyor. Bu çalışmayla tüm departmanlardaki çalışma ortamlarından kaynaklanan bir tehlike veya kişiye sağlık açısından zarar verebilecek riskli bir durum olup olmadığı araştırılıyor. Gelen sonuçlara göre gereken iyileştirmeler yapılıyor. Ofis ortamında çalışanların koltukları, bilgisayarlarının duruşu, mouse'u kullanma biçimleri, oturma şekilleri gibi konular araştırılıyor. Kişisel sağlık açısından rahatsızlık veren durumlar gideriliyor. Kuryelerin teslim aldıkları gönderileri taşıma biçimleri bile incelenerek, gerekli düzenlemeler yapılıyor.
OFİSTE ÇALIŞIRKEN...
Dik oturun, sağa sola tüm bedeninizle dönün. Her 15 dakikada bir ayağa kalkıp kısa bir yürüyüş yapın ve gerinin. Sürekli bilgisayar kullanıyorsanız önkol germe egzersizleri yapın.
ORTAM NASIL OLMALI
Koltuğunuz belinizi kavramalı, masa yüksekliği boyunuza uygun olmalı. Bilgisayar kullanıyorsanız, monitör tam karşınızda ve göz hizasında, klavye dirsek seviyesinde ve ergonomik dizaynda olmalı. Ofis dolapları erişilebilir olmalı.
Birçok işte çalışma saatlerinin önemli bölümü ofislerde geçiyor. Ofis hastalıklarının temelinde çalışma şartları yatıyor. Sürekli masa başında, stres altında çalışan, sık ve hızlı tekrarlanan hareketleri yapan çalışanlar ofis hastalıklarının 'temel risk grubu'nu oluşturuyor.
İstanbul Ortopedi Grubu Koordinatörü, ortopedi ve travmatoloji uzmanı Dr. Deniz Algün, günümüzde yoğun iş temposu olan işyerlerinde geçirilen zamanın her geçen gün arttığını söylüyor. Ofis yaşantısının, göz hastalıklarından, dolaşım sistemine kadar birçok rahatsızlığa neden olduğunu belirtiyor. Algün, insan vücudunun doğa şartlarında, doğa kanunlarına uygun şekilde yaşamak için dizayn edildiğini ifade ediyor:
‘‘Medeniyet orman kanunlarını düşünsel düzeye taşıdı. Artık ormanlar yerini ofislere bıraktı. İnsanın psikolojik yapısında sürekli stres var. Fiziksel güç kullanımı iyice azaldı. Bilgisayar klavyesini kullanmak gibi sık ve düşük enerjili hareketler öncelik kazandı. Ama diğer yandan yemek gibi temel güdüler aynen korunuyor.‘‘
Ofislerin yarattığı hastalıklar, kas-iskelet, dolaşım sistemi ve psikoloji hastalıkları olarak gruplandırılıyor. Algün, kas-iskelet hastalıkları arasında sırt, bel ağrıları, disk sorunları olduğunu belirtiyor. Bu grupta sürekli klavye kullanmaya bağlı dirsek ve önkol adale hastalıkları yer alıyor. Sürekli stres, azalan bedensel hareketler de yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları gibi dolaşım sistemi hastalıklarına neden oluyor. Ayrıca stres depresyon, öfke, mutsuzluk, uyumsuzluk gibi psikolojik sorunlara yol açıyor.
HOBİLER ÖNEMLİ
Algün, ofis hastalıklarından korunmak için spor yapılması, ergonomik ofis dizaynları kullanılması ve iş yaşantısı dışında psikolojik deşarj sağlayan hobilere zaman ayırılması gerektiğini söylüyor.
Gün boyunca yapılan ofis koşuşturmalarının sanıldığının aksine sportif aktivite yerine geçmediğini kaydediyor. Spor yapmak isteyenlerin, fiziksel ve sağlık durumlarına uygun bir dalda, uygun kıyafet ve ayakkabı ile, haftada ortalama üç gün, en az 45 dakika zaman ayırmaları gerektiğini belirtiyor.
Ofis hastalıklarının iş kaybı ve verimi üzerinde yadsınamaz etkisi bulunuyor. Algün, bu konuda şunları söylüyor: ‘‘Türkiye ile ilgili olarak elimizde veri bulunmuyor. Ama ofis hastalıkları ABD'de yılda kişi başına üç günlük iş gücü kaybına neden oluyor. Ofis eğitim programları ile bu kayıpları yarıya indirmek mümkün. Ofis hastalıklarının neden olduğu verim ve konsantrasyon kayıplarının ise ölçülmesi olası değil. Türkiye gibi mesai kavramının çalışan aleyhine kolayca bozulduğu ve uzadığı durumların birçoğunun aslında mesai saatlerinde verimli çalışamamaktan kaynaklandığı açık. Sağlık ve konsantrasyon alanında ciddi kayıplar söz konusu.‘‘
Doğan Yayın Holding Sağlık Grup Başkanı Gündüz Tezmen, son yıllarda bilgisayar karşısında hareketsiz ve güneş ışığından yeterince yararlanmadan çalışılan iş ortamlarının arttığını dile getiriyor. Ofis ortamında bilgisayar karşısında aynı kasları kullanarak hareketsiz oturmanın ofis hastalıklarının temel nedenini oluşturduğunu söylüyor.
Tezmen, yapılması gerekenleri şöyle anlatıyor:
‘‘Güne başlamadan vücut kaslarını çalıştıracak egzersizler yapılmalı. Gün içerisinde 15 dakikalık aralar verilerek, kol ve boyun kaslarını çalıştırmak yararlı olur. Oturulan yerde ayaklar uzatılarak pedal basma hareketi yapmak kan dolaşımı için yararlı. Belirli aralarla gözler bilgisayar ekranından ayrılarak dinlendirilmeli. Günde altı saatten fazla bilgisayar ekranına bakmamak gerekiyor. Ayrıca ofis ortamları insanları güneş ve doğadan uzakta bırakıyor. Bu nedenle çalışanlarda psikolojik ve uyku bozukluğu şeklinde rahatsızlıklar olabiliyor. Böyle durumlarda açık havada yürüyüşler yapılması ve ofis aydınlatmasının uygun duruma getirilmesi gerekiyor.‘‘
BANTTA ÇALIŞANLAR
Fizyoterapist Doç. Dr. Cenan Çağlar, sadece ofis çalışanlarının değil, fabrikada bir bantta çalışan işçilerden taksi şoförlerine kadar geniş bir çalışan kitlesinin ofis hastalıkları riski altında bulunduğunu belirtiyor:
‘‘Şu ana kadar ofis hastalığı olarak nitelendirilen, bel, sırt ağrıları, kireçlenmelerden şikayet etmeyeni görmedim. Duruş bozuklukları, sürekli aynı hareketi yapmak, vücudun doğal gereksinimi olan hareketleri yapmamak ofis hastalıklarının temel etkeni. Zaten bilgisayarların neden olduğu hastalıklar tıpta ayrı bir konu olarak ele alınmaya başlıyor.‘‘
OFİS HASTALIKLARINA KARŞI EGZERSİZLER
Bilgisayara bağlı önkol-dirsek sorunları için
- Önkol adalelelerini germek için kolunuzu gergin olarak uzattıktan sonra el bileğinizi avuç tarafında doğru çekerek 10 saniye gerin.
- Önkol içi adalelerini germek için kolunuzu gergin olarak uzattıktan sonra el bileğinizi el sırtı tarafına doğru diğer elinizle adalelerinizde gerilme hissedene kadar çekerek gerin.
- Kol-önkol arası adaleleri germek için dirsek 90 derece bükük, avuç içi karşıya bakarken diğer elinizle avuç içinden tutarak önkolu gerginlik hissedene kadar dışa çevirin.
Boyun sorunları için
- Başınızın pozisyonunu değiştirmeden ve bükmeden iki elinizle alından karşı direnç uygulayarak, ensenizde kuvvetli bir gerilim hissedene kadar başınızı öne bastırın ve beş saniye tutun.
- Her iki elinizin ikinci ve üçüncü parmaklarını ense ortasına yerleştirerek öne doğru bastırırken, başınızı yay gibi yukarı ve geriye doğru mümkün olduğunca uzatın.
Sırt-bel sorunları için
- Crunch: Kalça ve diz 90 derecede olmalı ve eller alın seviyesinde bulunmalı. Sırt kaldırılabildiği kadar kaldırılmalı ve pozisyon beş saniye korunmalı.
- Bacak uzatma: Hareket sırasında kalça altına mutlaka alçak bir yastık konulmalı. Bacaklar sıra ile yere paralel olana kadar gergin bir biçimde uzatılmalı. Yere konulmadan bu hareket diğer bacakta tekrarlanmalı.
- Ters mekik: Yüzüstü uzanarak, kollar her iki yanda uzatılmış durumda geriye yay gibi kıvrılma hareketidir. Dizlerin bükülmemesine dikkat edilmeli.
Diz sorunları için
- Bir masada oturarak bacaklar ileri uzatılmış ve dizler hafif kırık birbirleri üzerine konulmalı. Bacakların açıları değiştirilmeden birbirlerine doğru bütün güçle bastırılmalı ve beş saniye beklenmeli. Aynı hareket diğer bacakta da tekrarlanmalı.
Kaynak: www.ortopedikbilgi.com
TNT örneği
TNT Express Türkiye, ofis hastalıkları konusunda çalışmalar yapıyor. 464 çalışan için altı ayda bir 'kişiye özel risk değerlendirmesi' uygulanıyor. Bu çalışmayla tüm departmanlardaki çalışma ortamlarından kaynaklanan bir tehlike veya kişiye sağlık açısından zarar verebilecek riskli bir durum olup olmadığı araştırılıyor. Gelen sonuçlara göre gereken iyileştirmeler yapılıyor. Ofis ortamında çalışanların koltukları, bilgisayarlarının duruşu, mouse'u kullanma biçimleri, oturma şekilleri gibi konular araştırılıyor. Kişisel sağlık açısından rahatsızlık veren durumlar gideriliyor. Kuryelerin teslim aldıkları gönderileri taşıma biçimleri bile incelenerek, gerekli düzenlemeler yapılıyor.
OFİSTE ÇALIŞIRKEN...
Dik oturun, sağa sola tüm bedeninizle dönün. Her 15 dakikada bir ayağa kalkıp kısa bir yürüyüş yapın ve gerinin. Sürekli bilgisayar kullanıyorsanız önkol germe egzersizleri yapın.
ORTAM NASIL OLMALI
Koltuğunuz belinizi kavramalı, masa yüksekliği boyunuza uygun olmalı. Bilgisayar kullanıyorsanız, monitör tam karşınızda ve göz hizasında, klavye dirsek seviyesinde ve ergonomik dizaynda olmalı. Ofis dolapları erişilebilir olmalı.