Orada bir Kadı’köy’ var uzakta

Ancak Avrupa yakasıyla kıyaslandığında kültür merkezi, galeri, müze, festival ve bienal fakiri. ‘Dünyanın birçok kentinde kültür-sanat etkinlikleri belli merkezlerde toplanır’ gerekçesi elbette makul. Ama o kentlerin ortasından şehri bıçak gibi ikiye bölen Boğaz geçmiyor

Nüfusun yarısına sahip ama tüketim ortalaması daha yüksek

* Nüfus
Avrupa: 8 milyon156 bin kişi
Anadolu: 4 milyon 416 bin kişi
* Biletix satış payları
Avrupa: Yüzde 65
Anadolu: Yüzde 35
* D&R satış payları
Avrupa: 38 mağazada toplam satışın yüzde 71’i
Anadolu: 17 mağazada toplam satışın yüzde 29’u

Asıl fark kamuda değil özel sektörde
* Özel müzeler
Anadolu: 6
Avrupa: 33
* Kültür Bakanlığı’na bağlı müzeler
Anadolu: 3
Avrupa: 14
* Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü’ne bağlı müzeler
Anadolu: 0
Avrupa: 5
* Büyükşehir Belediye’sine ait kültür merkezleri
Anadolu: 4
Avrupa: 7
* Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü’ne bağlı kütüphaneler
Anadolu: 6
Avrupa: 9
* Şehir Tiyatroları’na bağlı tiyatrolar:
Anadolu: 4
Avrupa: 6

Sayılar önemli değil
Şehir tiyatroları genel sayı Hilmi Zafer Şahin

Seyirci sayısı kültürel ve sanatsal katılımın karşılığı asla değildir. Toplumsal ve yaşamsal değişkenleri iyi gözlemeden, sayılara yönelmek, ‘kültürlü olmak’ olgusunu yanlış tanımlatır ve bilimsel olmayan bir sonuca götürür.

Neden Anadolu’dasınız?

Herkes Borusan’ı örnek alsın
Hakan Aysev (Opera sanatçısı)

Anadolu yakasında müthiş bir izleyici potansiyeli var. Özellikle klasik müzik açısından baktığınızda Anadolu Yakası’nı daha ilgili görüyorum. CKM, Süreyya Operası, Kartal Bülent Ecevit Kültür Merkezi, Kozzy ve Bostancı Gösteri Merkezi hınca hınç doluyor her konserde. Sadece benimkiler değil, diğer klasik müzik konserlerinde de boş yer bulunmuyor. Sonuç olarak aslında Anadolu yakasında izleyici potansiyeli fazla ama yeterince yatırım yok. Yatırımcılar İstanbul’u hâlâ tek şehir olarak görüyor ama öyle değil. İki ayrı şehir gibi düşünmek lazım İstanbul’u. Mesela Borusan, her konserini iki yakada birden yapıyor. Diğerleri de bunu düşünmeli. İş Sanat ya da İstanbul Modern, Anadolu yakasına şube açmalı.

Kültür merkezi yerine site yapıyorlar
Müjdat Gezen (Tiyatrocu ve sanat okulu sahibi)

1980’lerde Perran Kutman’ın sayesinde taşındım Anadolu yakasına. “Cihangir seni yorar” demişti. Şimdi hâlâ dua ediyorum ona. Çünkü Anadolu yakasında öncelikle huzur buluyorum. Hem hava hem de insan iklimi çok iyi burada. Nüfus yoğunluğuyla orantılı hesaplarsanız Anadolu yakasındaki etkinliklerin daha çok izleyiciye sahip. Sadece benim tiyatromda değil; CKM, Kozzy gibi kültür merkezlerinde de tüm etkinlikler tam dolulukla sürüyor. Ayrıca Anadolu yakasının izleyicisi her zaman daha rafine ve demokrat. Yatırımcıların gelmemesindeki en büyük nedense artık Anadolu yakasında merkezi alanlarda arazi kalmamış olması. Buralara daha çok site kurmayı tercih ediyorlar. Mesela tiyatromu kurabilmek için bir pasajı satın almak zorunda kaldım. Tabii özveri de gerekiyor. Hâlâ borç ödüyorum ama tüm oyunlarda bir tane bile boş koltuk kalmıyor.

Karşı’da Karşı Müzayede
IAC İstanbul kurucusu Hafize Uncuoğlu

International Art Center (IAC) olarak Anadolu yakasında ilk defa bir müzayede düzenliyoruz. Bu yüzden adını ‘Karşı Müzayede’ koyduk. Müzayedemizin başyapıtı İbrahim Çallı’nın ‘Kayalıklarda Yıkanan Çıplaklar’ tablosu çok ilgi görüyor. Avrupa yakasından da birçok ziyaretçimiz var. Anadolu Yakasında olmanın en büyük dezavantajı göz önünde olamamak. Bu anlamda Anadolu Yakası’nın büyük bir eksiği var. Avrupa yakasındaki galerilerden çok daha fazla reklam ve tanıtım yapmamız gerekiyor.

Bienal olmadan çağdaş sanat da olmaz
Mine Sanat Galerisi’nin sahibi Mine Gülener

Mine Sanat’ın temelini 1985’te Kadıköy’de attık. Sonra bir koleksiyonerimizin destekleriyle Nişantaşı’nda ikinci mekanımıza sahip olduk. Anadolu yakası çağdaş sanat adına uzun yıllar mücadele verecek gibi görünüyor. Bu mücadele ancak Anadolu yakasına ait bienallerin oluşması, müzelerin kurulması, sanat ve kültür merkezlerinin artırılması ve en önemlisi de galerilerin bu yolda birlik içinde çalışmayı kendilerine misyon edilmesi yoluyla kazanılır.

Haydarpaşa müze yapılsın
İstanbul oyuncak müzesi kurucusu Sunay Akın

İstanbul kültürünü besleyen en büyük ırmak tarih boyunca hep Anadolu oldu. İstanbul Oyuncak Müzesi’ni Göztepe semtinde açmamın sebebi ailemden kalan beş katlı konak oldu. Ama böyle bir yer olmasa da yine Anadolu yakasını tercih ederdim. Çünkü kimse farkında değil, aslında buranın izleyici ya da ziyaretçi potansiyeli Avrupa yakasından çok daha fazla ve hepsi kültür sanat aşığı. Eğer Anadolu yakas’na yatırım yapılırsa çok kısa sürede Avrupa yakasından daha aktif bir kültür sanat alanı oluşacaktır burada. Haydarpaşa Garı dahil Anadolu yakasındaki altı tarihi tren istasyon binasını müze yapma düşüncem gerçekleşirse, İstanbul bir yana, dünyanın en ilgi çeken kültür hattını oluşturabiliriz.

Neden Anadolu’da yoksunuz?

Kamunun işi
Vasıf Kortun-Salt program Direktörü

Yabancı bir müzeci arkadaşım “Sizinki gerdanlık modeli” demişti. Bir yanı Fındıklı, öte yanı Taksim. Ucu da Galata Köprüsü üzerinden Tarihi Yarımada’ya bağlanıyor. Kurumların kümelenmesi beklenilir bir durum ama bu kadar büyük bir coğrafyaya yayılmış bir İstanbul’da kentlinin kendi kentine ‘turistik’ gezi yapmak zorunda kalması olumlu değil. Kente yaygın, dağıtık ve konumsal kurumları desteklemek kamunun işi.

Taksim hâlâ merkez
Görgün Taner-İKSV Genel Müdürü

Kuruluşundan bugüne Suriçi ve Pera’nın merkezi oluşturduğu bu kent, yıllar içinde hem Avrupa kıtasındaki sınırlarını genişletti, hem de Asya kıtasındaki. Ama Beyoğlu, Beşiktaş, Şişli ve eski İstanbul, her zaman kültür ve sanatın merkezi olarak kaldı. İstanbul 15 milyonluk bir kent ve Taksim civarı hâlâ İstanbul’un merkezi kabul ediliyor.

Takipçilerin yüzde 40’ı Anadolu’dan
Ahmet Uluğ-Pozitif kurucu ortağı

Babylon gibi bir mekanın müzikle ilişkisinin yanı sıra bulunduğu konum ve müzikseverler tarafından kolay ulaşılabilmesi çok önemli. Nüfus dağılımında da Pozitif ve Babylon etkinliklerini takip edenlerin neredeyse yüzde 40’ı Anadolu yakasında ikamet ediyor.

Ne yapıyorsunuz?

Yatırımlar ihtiyaç ve altyapıya göre yapılıyor
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, tüm yatırımlarında olduğu gibi kültür ve sanat alanındaki yatırımlarını da bölge olarak ayırmadan, ihtiyaca ve altyapıya göre yapıyor. Anadolu yakasında dört büyük kültür merkezi açıldı. Ayrıca Büyükşehir Belediyesi yine aynı bölgede beş ayrı kültür merkezine destek veriyor. Ekim –Aralık 2012 arasında, Anadolu yakasında 207 konser, 100 çocuk oyunu, 26 seminer, Avrupa yakasında ise 218 konser, 109 çocuk oyunu ve 201 seminer gerçekleştirilecek.

Keşke Harbiye Açıkhava gibi bir yerimiz olsa
Kadiköy Belediye Başkanı Av. Selami Öztürk

Anadolu yakasının kültür ve sanat konusunda üvey evlat muamelesi gördüğü çok doğru. Büyükşehir Belediyesi’nden de bir katkı olmuyor. Örneğin Anadolu yakasında da Atatürk Kültür Merkezi gibi bir kültür merkezi olmalıydı ama yok. Uluslararası çapta oyunlar geliyor. Belediyemize ait altı kültür merkezi var ama ne yazık ki hiçbiri, uluslararası çaptaki oyunların oynayabileceği kapasitede değil. Keşke Harbiye Açıkhava Tiyatrosu gibi bir yerimiz olsa. Organizasyon şirketlerinde de anlayışın değişmesi gerekiyor. Zira Avrupa’da yapılan etkinliklere hep Anadolu yakalılar geliyor.

Üç AVM var ama bir kültür merkezimiz yok
Ataşehir Belediye Başkani Battal İlgezdi

Anadolu yakası yerleşimin daha yoğun olduğu daha düzenli bir görünüme sahip fakat kültürel yatırımlara baktığınızda ciddi eksiklikler var. Sınırlarımızda üç tane büyük AVM var ama kültür merkezi, tiyatro ve müze maalesef yok. Etkinliklerimiz için Ataşehir Zübeyde Hanım Öğretmen Evi’nin salonunu kiralıyoruz. Anadolu yakasında tabii ki etkinlikler düzenleniyor ancak özellikle büyük çapta sergilerin, bienallerin, kongrelerin, fuarların merkezi Avrupa yakası olunca bu icraatların medyaya yansıması daha az oluyor.