Olaylara karışmıyorsunuz değil mi?

Genç kuşağın toplumsal olaylara karşı tepkisiz, yargılarında kararsız, taleplerini yüksek sesle ifade edebilme yetisinden uzak... Kısacası ‘apolitik’ olduğu yargılarını her duyuşumda Sezai Karakoç’un ‘Ötesini Söylemeyeceğim’ şiirindeki Afrikalı küçük kızı hatırlarım.
Karakoç, her coğrafyada yaşanmış bir gerçekliğin fotoğrafını çekmiştir aslında dizeleriyle. Afrikalı küçük kız ‘Bay Yabancı’ diye hitap ettiği sömürgeci Fransız’dan kirli çamaşırlarını tahta döşemenin üzerine bırakmamasını yalvararak istemektedir. Anne ve babasının ‘şuncacık bir alakası bile’ olmamasına karşın, kardeşi Ali’nin onların kirli gömleğini giyme tehlikesi vardır zira...
Ali, bana kendi kuşağımı hatırlatır. Yani darbeyi yaşamışların büyüttüğü çocukları. Hani Yılmaz Erdoğan’ın ‘Vizontele’ filminde trajikomik bir sahne vardır. Nejat Uygur’un canlandırdığı Hacı Zübeyir Amca’nın üniversite öğrencisi gence “Okul nasıl gidiyor? Olaylara karışmıyorsun değil mi?” sorusunu defalarca yinelediği...
‘Olmamış Mı?’ oyunu işte o öğüdü defalarca duyarak büyümüş ve bugün ‘apolitik’ diye nitelenen gençlerin bilinçaltındaki korkunun kökenine iniyor. Modern Türkiye’nin otosansür, yabancılık duygusu, şiddete meyil ve tepkisizlik gibi yaygın hastalıklarını ‘90 kuşağından beş genç oyuncunun kişisel tarih anlatıları üzerinden araştırıyor.

YÖNETMENİN ROLÜ ÇOK FARKLI

Studio 4 Istanbul’un prömiyerini 18. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali’nde yaptığı yeni performans projesi ‘Olmamış Mı?’yı Fatih Gençkal yönetiyor. Ekibin diğer projelerinde de olduğu gibi yönetmen yine performansa dahil. Ama bu kez farklı şekilde...
İzleyiciler arasında, herhangi bir koltuğa kurulup performansı canlı olarak yönetmeye başlayan Gençkal’ın mikrofondaki sesi, hem bir yabancılaştırma hem de güldürü unsuru. Bir yandan 90’lar kuşağını temsilen sahnede bulunan beş oyuncunun otoritenin yönlendirmesi olmaksızın harekete geçemediği hissini veriyor. Öte yandan oyunculuklara müdahale imkânı doğurduğu için kimi zaman performansı kurtaran bir dış güç görevi görüyor.
Dekor yalnızca yüksek ayaklar üzerinde duran bir tüplü televizyon. ‘90’lara dair ne hatırlıyorsanız ekranında görebilirsiniz: Meclis kürsüsünde konuşma yapan Tansu Çiller, çizgi film karakterlerinin en karizmatiği He-man, ‘Hadi Yine İyisin’ klibinde Grace müzikalindeki John Travolta’yı anımsatan kılığı ve dans figürleriyle Tayfun...

ÇOK DAHA LEZZETLİ OLABİLİRDİ

Studio 4 Istanbul tiyatroyu ‘seyircinin önünde, seyirci ile birlikte yeni bir dünya inşa etme eylemi’ olarak tanımlıyor. Ancak doğaçlamanın hakim olduğu performansın fazla hesaplanmış olduğu hissine kapılabiliyorsunuz bazen. Mendil kapmaca oyununda söz sırası kendisine gelen oyuncunun daha hızlı davranması gereği doğduğunda mesela... Halbuki oyunculuklar özgür bırakılsa, oyun her seferinde kendini yeniden doğurarak, çok daha sürprizli ve lezzetli hale gelebilir.
Firuze Engin sahneye çok yakışıyor. Zinnure Türe’yse oyuncuların izleyiciler içinden seçtikleri birini sahneye alarak kişisel tarihlerini paylaştıkları bölümde doğal oyunculuktan aldığı güçle çok başarılı.
Müzik, video ve kişisel tarih anlatılarına sırtını dayayan Olmamış Mı?, geleneksel sahneleme alışkanlıklarını kıran çağdaş bir oyun. İzleyicileri karar almaya ve harekete geçmeye zorluyor. ‘90’larda çocuk, genç veya yetişkin olan birçok izleyici bu oyundan aklında sorularla ama mutlu ayrılır. Tabii önyargılarını salonun kapısında bırakırsa.

Künye

Yönetmen: Fatih Gençkal
Dramaturji: İbrahim Halaçoğlu
Oyn: Murat Mahmutyazıcıoğlu, Zinnure Türe, Şafak Ersözlü, Firuze Engin, Hicran Demir.
Ses Tasarım: M. Ozan Tekin, Sinan Tınar
Yönetmen Yardımcısı ve Işık Tasarım: Utku Kara

‘Olmamış Mı?’ 3-10 Kasım Cumartesi saat 20.30’da SahneHal’de. (212) 274 74 78.