Okul çocuÄŸunun ‘beta mikrop’ sorunu

Okula giden çocuÄŸunun sınıfında ‘beta mikrobu’ olduÄŸunu duymak, hemen her anne-babayı tedirgin ediyor. ‘Nerede yanlış yaptım da, bu mikroptan çocuÄŸumu koruyamadım’ düşüncesi anne-babaları yıpratıyor.Beta mikrobu, doÄŸru adıyla ‘A grubu beta hemolitik streptokok’ aslında tüm dünyada çocukluk çağı enfeksiyonlarında en sık görülen etkenlerden biri. Bu bakterinin kötü ünü ‘kalp romatizması’na(akut romatizmal ateÅŸ) yol açmasından ileri geliyor. Uzun süreli çalışmalar bir çocuÄŸun 13 yaşına gelene kadar ortalama üç kere belgelenmiÅŸ streptokok enfeksiyonu geçirebildiÄŸini gösteriyor.l Hastalığın en bulaşıcı olduÄŸu dönem hangisi?Streptokoksik farenjitte bulaşıcılığın en fazla olduÄŸu dönem, hastalık belirtilerinin ortaya çıktığı akut dönem. Bu dönemde enfeksiyon etkeni hasta kiÅŸiyle sıkı teması olan bireylere damlacık yolu ile bulaÅŸtırılabiliyor. Okullar, yuvalar, kışlalar gibi kalabalık ortamlar bulaşıcılığı kolaylaÅŸtırıyor. Bakteri bu kapalı ortamlarda zaman zaman salgınlar yapabiliyor. Ä°nfekte besin maddeleri ve diÅŸ fırçalarıyla da bulaÅŸması mümkün. l Hangi yaÅŸlarda daha etkili?A grubu beta hemolitik streptokok, her yaÅŸ grubunda enfeksiyon etkeni olabilmekle birlikte baÅŸlıca okul çağı çocuklarının sorunu. Bu yaÅŸta geçirilen enfeksiyonlar sırasında komplikasyonlar da daha fazla görülebiliyor. l Hangi belirtiler gösteriyor?Hastaların büyük kısmında ani baÅŸlayan yüksek ateÅŸ, boÄŸaz aÄŸrısı, bulantı, kusma ve bunun yanı sıra baÅŸ ve karın aÄŸrısı görülüyor. BoÄŸazda ve bademciler üzerindeki ÅŸiddetli kızarıklık ve iltihabi görüntüye zaman zaman damakta noktasal kanama odakları ve boyunda aÄŸrılı ve ÅŸiÅŸ lenf bezleri eÅŸlik edebiliyor.l BaÅŸka hastalıklara zemin hazırlayabilir mi?Hastalık 3-5 gün içinde iyileÅŸme sürecine girebileceÄŸi gibi bazen orta kulak iltihabı, sinüzit, bademcik etrafında abseye ilerleyebiliyor. 1-3 hafta içinde A grubu beta hemolitik streptokoka karşı mücadele sırasında vücudun bakteriye karşı ürettiÄŸi bazı maddelerin kalp, böbrek gibi organları organları hedef alması ise akut romatizmal ateÅŸ ve akut glomerülonefrit gibi ciddi komplikasyonlara sebep olabiliyor. Burun akıntısı, gözlerde kızarıklık, ses kısıklığı, öksürük, ağız içi aftlar ve sulu dışkılama gibi bulgular ise ön planda virütik etkenleri düşündürüyor. l Tedavisi nasıl yapılıyor?Sevinilecek bir nokta, zamanında uygun antibiyotik tedavisine baÅŸlandığında(özellikle ateÅŸ de kontrol altına alınmışsa) bulaÅŸtırıcılığın 24 saat içinde çok aza indirgenebilmesi. Kritik nokta boÄŸazdaki enfeksiyon etkeninin A grubu beta hemolitik streptokok olduÄŸundan emin olunması. l Nasıl emin olunur?Burada bazı muayene bulgularının yanı sıra laboratuvar yöntemleri iÅŸin içine giriyor. Bu yöntemler içinde hızlı test ve boÄŸaz kültürü ön sırada geliyor. Hızlı test pozitifse tedaviye hemen baÅŸlanması uygun. Ama eÄŸer hızlı test negatif kaldıysa tanıda ‘altın standart’ olan boÄŸaz kültürünün yapılması gerekiyor. BoÄŸaz kültürü komplikasyonlar ortaya çıkmadan sonuçlandığından antibiyotik tedavisi baÅŸlamadan beklemek ya da tedavi baÅŸlandıktan sonra kültür sonucuna göre tedaviye devam kararını almak hekime kalıyor. Lökosit sayımı ve CRP gibi laboratuvar tetkikleri A grubu beta hemolitik streptokoka baÄŸlı üst solunum yolu enfeksiyonu tanısında her zaman belirleyici olmayabiliyor. l Ya ÅŸu ünlü ASO testi?ASO testi akut bir üst solunum yolu enfeksiyonunda etkenin A grubu beta hemolitik streptokok olduÄŸu yönünde bir kanıt olarak kabul edilemiyor. Sebep ASO’nun (antistreptolizin O) bu bakteriye karşı vücut tarafından yapılan ve enfeksiyon bulgularından çok sonra ortaya çıkıp enfeksiyon kaybolduktan sonra da vücutta kalan bir protein olması. Bu tetkik sadece geriye dönük olarak bu bakteriyle enfeksiyon geçirilmiÅŸ olduÄŸuna iÅŸaret ettiÄŸinden akut romatizmal ateÅŸ ve akut glomerülonefrit gibi komplikasyonların tanısıyla ilgili yardımcı bir tanı yöntemi. l Bademciklerin alınması hastalıktan korur mu?Bu enfeksiyondan korunmak adına bademciklerin alınması etkinliÄŸi kanıtlanmış bir yöntem deÄŸil. Bademcikler dışarıdan gelen mikroorganizmaları ilk karşılayan ve onlara karşı mücadelenin ilk baÅŸlatıldığı, bağışıklık sisteminin kıymetli organları. Bu yaklaşım streptokoksik üst solunum yolu enfeksiyonlarını deÄŸil ama daha önce akut romatizmal ateÅŸ tanısı almış bireylerde tekrarlayan akut romatizmal ateÅŸ ataklarını önlemede kullanılabiliyor.Hazırlayan: Mesude ERÅžANÂ