Serhan YEDİG
Oluşturulma Tarihi: Aralık 17, 2007 00:00
Isıtıcısı, duşu, mutfağı, buzdolabı bulunan karavan kiralamak, kış aylarında da doğayla başbaşa geçirilecek bir tatile çıkmak mümkün. Karavan meraklılarının artmasını arzu eden İstanbullu işadamı Engin Pulhan, hobi amacıyla yedi ay önce bir kiralama firması kurdu. "Müşterilerimizin yüzde 90’ı ilk kez karavan kullanan kişiler, bu da beni mutlu ediyor" diyor.
Her yıl üç milyon kişinin karavan tatiline çıktığı Avrupa’da, bu imkandan en az yararlanan ülkelerin başında Türkiye geliyor. Kamp Karavan Derneği’nin üye sayısı 500’ün biraz üzerinde. Altı ilde şubeleri bulunan dernek bugünlerde federasyona dönüşmeye hazırlanıyor. Çalışmayı yürüten 17 yıllık karavancı, eski dernek başkanlarından Hayati Kaplan "Türkiye’de şu anda üç bin civarında karavan var, Avrupa’da her üç aileden birinin karavan sahibi olduğu düşünülürse, karavancılığın bizde emekleme döneminde olduğu söylenebilir" diyor.
Ulaşım politikalarında karayoluna öncelik veren Türkiye’de karavancılığın bu kadar yavaş gelişmesinin başlıca nedeni vergi oranlarının yüksekliği. Karavanlara uygulanan ÖTV, yüzde 85’i buluyor. İthal motokaravanların ücretleri 200 bin Euro gibi astronomik rakamlara ulaşıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın turizm politikalarında karavan alternatifine yer vermemesi, kamping alanlarının azlığı gibi nedenlerin yanı sıra Türkiye’de karavancılığın gelişmemesindeki en önemli etkenlerden biri de karavan kiralayan büyük firmaların 1990’larda, birbiri ardına iflas edip aniden ortadan kaybolması. "Karavan tatilini merak edenlerin deneme yapma fırsatı da böylece ortadan kalkmıştı" diyor Hayati Kaplan. "Avrupa’ya oranla bizde kiralama fiyatları yüksek olsa bile, bu yolla birçok yeni karavancı kazanmıştık. Bunca yılda karavan tatiline başlayan yüzlerce kişi içinden sadece üç kişinin bıraktığını gördüm. Onlar da hastalık nedeniyle..."
İnternette Türkiye’de kiralık karavan araması yapıldığında, çoğunlukla iş amaçlı ya da yurtdışından gelen tatilcilere yönelik firmalar çıkıyor. Karavan sahibi şahısların verdiği ilanlara rastlanıyor. 1990’lardaki Hewa, Anadolu Karavan gibi birden fazla kentte gezi amaçlı kiralama yapan, büyük karavan filosuna sahip firma yok denecek kadar az. "Çünkü vergilerin yüksekliği, araçların sigorta sorunu ve kullanıcıların özensizliği nedeniyle gezi amaçlı karavan kiralamak şu anda pek kárlı bir iş değil" diyor Saly Karavan’ın sahiplerinden Engin Pulhan. Buna rağmen, 2007 Nisanı’nda gezi amaçlı kiralama yapmak üzere, 35 karavanlık filo oluşturup firma kurmuş Pulhan.
"Ortağım Türkiye’nin köklü karavan üreticilerinden Erdal Başoğlu. İstenilen özelliklerde karavan üretip, satıyoruz. Karavancılığı yaygınlaştırmak, meraklıları teşvik etmek üzere kiralama servisi de başlattık. Sekiz ayda meraklı bir grup oluşturduk, sürekli müşterilerimiz oldu. Bizi en çok sevindiren konu, yüzde 90’ının ilk kez bizimle karavancılığı denemesi."
Pulhan, (49) matematik mühendisi ve piyasa araştırmaları yapan bir firmanın sahiplerinden. Aynı zamanda, pirat kategorisinde Türkiye şampiyonluğu olan 35 yıllık yelkenci. Hobilerinden biri de karavancılık. 2004’te ticari amaçlı bir karavan hazırlatmak üzere Sakarya’ya gittiğinde Erdal Başoğlu’yla tanışmış ve karavan kiralama firması kurmaya karar vermiş.
Saly Caravan’ın filosunda boyları 3.25 metre ile 8.75 metre arasında değişen, aracın arkasına bağlanarak çekilen sekiz farklı tipte karavan bulunuyor. Bunların her birinde ısıtma amaçlı klima, banyo, mutfak bulunuyor. Farklı boyutlardaki motokaravanlar ise dışarıdan elektrik almaya gerek duymayan, kendi kalorifer sistemine sahip. Çekme karavanların satış fiyatları 8500 - 35 bin YTL arasında değişiyor. Kış aylarında günlük kiralama ücretleri çekmelerde 100 YTL, motokaravanlarda 250 YTL civarında.
"ÖTV’nin yüksekliği ve çekme karavanlara kasko yapılmaması nedeniyle fiyatlarımız ne yazık arzu ettiğimiz kadar düşük değil. Gelecek yıl üyelik, abonelik gibi sistemlerle kiralama ücretlerini düşürmeyi hedefliyoruz" diyor Engin Pulhan.
Yaz aylarında taleplere yetişmekte zorlanan Saly Caravan’ın müşterilerinden sadece yüzde 20’si tanıtımda kullanmak üzere kiralama yapan firmalar. Geri kalanı oteller ve tatil köylerinden bıkan, gürültüden kaçan, doğayla başbaşa tatil yapmayı seven, kimileri çocuklu aileler. Yaz aylarında kiralayanların çoğu Ege, Akdeniz kıyılarına giderken, sonbahara doğru ise Karadeniz yaylalarına gidenler öne çıkmış. Almanya ve İtalya’dan da karavancılar gelmiş. Ankara, Eskişehir, İzmir, Adana’dan müşterilerin bir kısmı İstanbul’a gelip araç kiralamış, bir kısmı ücretini ödeyip kapısına çağırmış. Firma İstanbul-Antalya gibi bir mesafede teslimat yapması gerektiğinde bu hizmet için ortalama 400 YTL ek ücret talep ediyor.
Bugünlerde üç günlük hafta sonu tatili için kiralama yapanlar ağırlıkta. Müşterilerinin Şile, Kilyos’taki kamp alanlarına ve Ayvalık yöresine gittiklerini söylüyor Pulhan. Bayramda firmanın tüm motokaravanları kiralanmış. Sadece römorkör tipi olanlar kalmış.
"Karavanla tatil büyük özgürlük. Yıl boyunca şehir hayatında karşımıza çıkan asık suratlar insanı yıpratıyor. Karavan doğada, ailenizle birlikte, ev ortamında yalnız kalmanızı sağlıyor" diyen Pulhan hemen ardından ekliyor: "Unutmayın karavanda uşak yok. Kahvaltınızı, yemeğinizi kendiniz hazırlıyor, günlük temizliği yapıyorsunuz. İlk kez karavan kiralayanlar eşlerinin şikayet etmesinden korkuyor. Oysa hepsi çok eğleniyor, eşleri de çok mutlu dönüyor."
KARAVANSEVERLER YARDIMA AÇIKİzmir, Bursa, Antalya, Bursa ve İstanbul’daki toplam altı Kamp ve Karavan Derneği, bu alanda bilgi edinmek isteyenlere yardım ve öneriler sunuyor. Ulusal Kamp ve Karavan Platformu ayrıca hazırladığı web sitesinde (www.kampkaravan.org) Türkiye’deki yasal düzenlemeler, kamp alanları dahil her konuda bilgiyi bulmak mümkün. Karavanseverlerin yaho üzerinden haberleştiği bir de mesaj zinciri var.
ARTILARI, EKSİLERİMotokaravan tatilciye beğendiği nehir, göl ya da deniz kıyısında, ormanda, dağbaşında konforlu konaklama imkanı sunuyor. á Yılda birkaç hafta kullanılacak yazlıktan çok daha ekonomik bir tatil alternatifi, üstelik yapılaşmayı engelliyor. á Türkiye’de karavanlara hizmet veren kampların sayısı 100 civarında, bunların büyük bölümü deniz kıyısında. İç bölgelerdeki tarihi, doğal alanlarda kamping bulmak zor. á Karavanla otoyollardaki hız limitlerinin 10 kilometre altında seyretmek, saatte 80 kilometreyi aşmamak gerekiyor. á Römorkör şeklindeki karavanlar aracın yakıt tüketimini yaklaşık yüzde 10 artırıyor.