Ezgi BAŞARAN
Oluşturulma Tarihi: Şubat 11, 2006 00:00
İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nin (İdobale) son gösterisi 4 Bale’yi izlediğinizde dansçılardan İlke Kodal’ın söylediklerine yürekten katılacaksınız: İdobale bu gösteriyle Rönesans dönemini yaşamaya başladı. 4 bale, dört klasik bale ustasını buluşturdu: George Balanchine, William Forsythe, Robert North ve Christopher D’Amboise.
Bu koreografların İstanbul’a gelmeyi kabul etmesi, isimleriyle tescilli eserlerini sahnelemeleri için Türk dansçıları çalıştırması azımsanacak bir şey değil. Bir Avrupa kentinde karşınıza çıkabilecek kalitede, izlerken nefes almayı unuttuğunuz bu eserin yıldızlarıyla çalışma sürecini ve eserin onlar için anlamını konuştuk.
4 Bale’de dans etmenin sizin için anlamı nedir? İlke: Bu koreografların oyunlarında dans etmemiş olsaydım bile çevrelerinde olmak yeterdi. Bence İdobale Rönesans’ını yaşıyor şu anda. Bu projeyle gerçek anlamda dansçılığa adım attık.
Berk: Özgeçmişimde Forsythe’ın ya da D’Amboise’in eserinde dans ettim diye yazdığım zaman benim hangi seviyede olduğumu anlarlar.
Arkın: Forsythe’ın asistanı Aaron Watkin geçen sene Kirov Bale’yi çalıştırmıştı, bize üzerinde Kirov Bale tişörtüyle geldi. Bundan sonra gittiği yerde İstanbul Devlet Opera’dan geliyorum diyecek. Bu o kadar gurur verici ve prestijli bir şey ki anlatamam. Bizim bunu oynuyor olmamız bizim dünya bale toplulukları arasındaki seviyemizi kesinlikle yükseltti. Bu dört koreograf o kadar önemli adamlar ki onların eserlerini her dans topluluğu oynayamaz. Bu konuda çok seçiciler.
İstanbul Devlet Opera ve Balesi olarak nasıl kaptınız bu işi?
İlke: Beyhan Murphy sayesinde tabii ki!
Arkın: Troy Game’i sahneye koyan Julian Moss, Beyhan Abla’nın okuldan arkadaşı. "Sen yapabilirler diyorsan yaparlar" demiş. En zoru Balanchine’di. Hayatta olmadığı için onun eserlerinin sahnelenmesine bir vakıf karar veriyor ve çok ince eleyip sık dokuyorlar.
Selim: Bir de tabii bu koreograflar yetenek avcıları. Bir dansçının potansiyelini hemen anlayabiliyorlar. Beyhan Abla’nın referansıyla geldiler ama biz de potansiyelimizi, çalışırsak nereye kadar yükselebileceğimizi iyi gösterdik.
Sizleri nasıl seçti bu koreograflar?
İlke: Önce derslerimizi izlediler. Her rol için iki grup dansçı seçtiler. Ertesi gün o dansçılara hareketleri verdiler ve ikinci bir eleme yaptılar.
Arkın: Seçmelerde çok büyük matematik hesapları da yapıldı. Mesela koreograflar beni ve Berk’i üç eserde de istiyordu. Peki bu kostüm değişikleriyle filan mümkün olabilecek mi? Bunlar da hesaba katıldı.
Galadaki seyircinin tepkisi normal miydi? Perde 8 kere açıldı kapandı, salon yıkıldı...
Ebru: Normalin ötesinde bir tepkiydi gerçekten. Dört farklı temsil olduğu için seyircinin heyecanı hep sabit kaldı. En son Troy Game’in coşkusuyla da patladı. Bu 4 Bale’nin sıralaması da bu nedenle çok düşünüldü. Çok kişi "nefesimi tutarak izledim" diye anlattı.
Çıkışta bir erkek seyircinin "Troy Game’i çok beğendim, acaba eşcinsel miyim" dediğini duydum. Gerçekten onda biraz eşcinselliğe övgü durumu yok muydu?
Berk: Bu baletlerle eşcinsellik kavramının yan yana getirilmesi de beni çok sıkıyor artık. Hep bunlarla uğraşıyoruz. Siz yumuşak mısınız bilmem ne!
Arkın: Hayır oğlum bize demiyor eşcinsel diye. Troy Game’i beğendi diye kendinden şüphe etmiş adam. Erkeklerin maçoluğuyla dalga geçen erkeklerle ilgili bir dans Troy Game...
7 4 Bale’nin bir sonraki gösterisi 16 Şubat Perşembe günü AKM’de.
4 BALE’NİN KARE ASI
Circle of Fifths / Beşler Dairesi: Koreografi, 20 yaşında New York City Ballet’nin baş dansçılığına getirilen Christopher D’Amboise’a, müzik Philip Glass’a ait. Sahneye Christiane Latre koydu. Başrollerde Ayşem Sunal, Arkın Zirek, Özerk Tozkoparan var.
Vertiginous Thrill of Exactitude / Mükemmeliyetin Başdöndürücülüğü: Koreograf William Forsythe bütün dünyada ustaların ustası olarak biliniyor. Başrollerde İlke Kodal, Ebru Cansız, Selim Borak ve Arkın Zirek var.
Concerto Barocco / Barok Konçerto: Neo-klasik balenin öncüsü sayılan George Balanchine’in eseri. Eserin başrollerinde Berk Sarıbay, Deniz Kılınç ve Tülay Yalçınkaya var.
Troy Game / Truva Oyunu: Sadece erkek dansçılardan oluşan Truva Oyunu’nun koreografı Robert North. 4 Bale’nin en dinamik gösterisi olan Truva Oyunu, erkeğin gücü ve maçoluğuyla dalga geçiyor. Başrollerde Arkın Zirek, Berk Sarıbay ve Cem İndere var.