Neden kilo alıyoruz

National Geographic dergisi, son sayısında dünyadaki obezite salgınını kapak konusu yaptı. BaÅŸta ABD olmak üzere tüm dünyada yaygın bir sorun haline gelen obezite her yıl yüz binlerce kiÅŸinin ölümüne sebep oluyor. ÅžiÅŸmanlık Türkiye’de de özellikle Karadeniz ve GüneydoÄŸu Anadolu Bölgesi’nde giderek büyüyen bir sorun. Obezitenin en büyük nedeni ise aşırı beslenme ve hareketsiz yaÅŸam biçimi. TÃœM dünyada 300 milyondan fazla yetiÅŸkin obez. Halbuki çok deÄŸil, 9 yıl önce, 1995’te bu sayı 200 milyondu. ABD’deki durum çok daha çarpıcı. Bugün her üç Amerikalıdan biri obez. 30 yıl önce altı Amerikalıdan biri obezdi. Yine bugün Amerikalı çocuk ve gençlerin yüzde 15’i kilolu. Bu oran 1980’den bu yana neredeyse üçe katlandı. Bu artışı ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin raporu da açık bir ÅŸekilde ortaya koyuyor: Ä°nsanların ÅŸiÅŸmanlamasının en büyük nedeni daha fazla yemesi. ABD’de 30 yıl öncesine göre yetiÅŸkin bir kadın, günde 335 kalori fazla alıyor. YetiÅŸkin bir erkek ise 168 kalori. ABD’de 1990’dan beri obeziteye baÄŸlı ölümlerin sayısı yılda 300 binden 400 bine çıktı.TÃœRKÄ°YE’DE DURUMTürkiye’deki durum da ABD’den çok farklı deÄŸil. Obezlerin toplam nüfus içindeki payı giderek artıyor. Türkiye Obezite AraÅŸtırma DerneÄŸi’nin 1998 ve 2002 arasında yaptığı arıştırmaya göre Türkiye nüfusunun yüzde 22,4’ü obez. ÅžiÅŸmanları da dahil edince bu oran yüzde 30’u geçiyor. AraÅŸtırmaya göre erkeklerin yüzde 24’ü, kadınların da yüzde 32’si ÅŸiÅŸman çıkıyor. Ä°lkokul mezunları ve evlilerin arasında ÅŸiÅŸmanlık oranı daha yüksek. Bölgeler arasında da bir eÅŸitsizlik var. Batı Anadolu ve DoÄŸu Anadolu’da ÅŸiÅŸmanlık oranı yüzde 15’ken, GüneydoÄŸu Anadolu’da bu oran yüzde 20’ye, Karadeniz Bölgesi’nde yüzde 35’e kadar çıkıyor.SORUN PORSÄ°YONDAÅžiÅŸmanlığın bu derece hızlı artmasının, obez nüfusun ciddi bir sorun haline gelmesinin en büyük nedeni insanların günlük kalori tüketimini ayarlayamaması. Uzmanlara göre fazla hareket etmeyen bir kadının günlük ihtiyacı 1600 kalori, erkeÄŸin ise 2200 kalori. Halbuki ABD’de kadınlar 1877, erkekler de 2618 kalori tüketiyor. Yani gerekenden yaklaşık 300 kalori fazla. Enerji tüketiminden fazla tüketilen her ÅŸey yaÄŸa dönüşüyor. Bir de daha haraketsiz bir yaÅŸam tarzı benimsenince kilo almak kaçınılmaz bir hale geliyor. ÖrneÄŸin yine ABD’de beden eÄŸitimi dersine katılan lise öğrnecilerinin oranı 1991’den beri yüzde 42’den yüzde 32’ye düştü. Ä°ÅŸe giderken toplu taşıma yerine otomobil kullanlar artıyor.Tabii bunun yanından tabaktaki porsiyonların giderek büyümesi de obezitenin yayılmasında önemli bir rol oynuyor. 1954’te 73 gramlık ve 202 kalorilik Burger King hamburgeri 2004’te 310 kaloriye çıktı. 1955’te 210 kalorilik McDonalds kızarmış patatesi bugün 610 kaloriye yükseldi. 1950’lerde sinemada satın alınan 174 kalorilik patlamış mısır yerini bugün 1700 salorilik dev boyuttaki porsiyona bıraktı.Â