Ne kadar Andropoz o kadar puan
Güncelleme Tarihi:
Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Ekim 23, 2005 00:00
Andropoz gerçekten var mı, yok mu, tartışması sürüyor. Kadınlardaki menopozun erkeklerdeki karşılığı olduğu öne sürülen andropozun kelime anlamı ‘erkekliğin sonu’. Uluslararası dernekler ve bilim adamları, andropoz yerine başka bir deyimi yerleştirmeye çalışıyor: İlerleyen Yaşlarda (Geç) Oluşan Hipogonadizm. İngilizcesi Late Onset Hypogonadism (LOH).
Kısa adı ESSM olan Avrupa Cinsel Sağlık Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Emre Akkuş’un verdiği bilgiye göre erkeklerin 50 yaşından sonra, testosteronları yılda yüzde 0.4-1 azalıyor. Ama bu testosterondaki küçük düşüşler, kadınlardaki gibi üreme fonksiyonlarının sona ermesine yol açmıyor. Bundan etkilenen erkeklerin sayısı, menopozdan etkilenen kadınlarda kadar yüksek değil.
PROF. DR. EMRE AKKUŞ
Erkeklere hormon verirken iki kere düşünmek lazım
Testosteron kaybı küçük oranlarda. Buna rağmen erkekler çok mu etkileniyor?
- Aslında bu yaşlanma sürecinin bir parçası. Birçok erkeği de hiç etkilemiyor. Farkında bile değiller. Genellikle cinsel fonksiyonlarında da bir azalma varsa ciddiye alıyorlar. Aslında hormondaki değişim vücuttaki fiziksel yapıları da etkileyebiliyor. Kasların gücü azalıyor. Algılamada farklılıklar oluyor. Cinsel hayata olumsuz yansımalarının da etkisiyle biraz daha stresli, sinirli, daha tepkisel insanlar olmaya başlıyor. Bunun getirdiği bir kısır döngüyle cinsel ilişkiden kaçma eğilimi de gelişiyor. Yaşadığı bazı başarısızlıklar hormonal gibi algılanıyor. Bunlar üst üste gelince kısırdöngü oluşuyor. Erkekteki fiziksel değişimler ruhsal değişimler de yaratır. İş performanslarında düşüşler başlar. Bütün bunların sonunda klasik erkek geyiği başlar: Sen andropoza girdin!
Testosteron eksikliği olan erkeklere, menopozdaki kadınlarda olduğu gibi hormon takviyesi mi öneriyorsunuz?
- Hepsine değil. Erkeklere hormon verirken iki kere düşünmek lazım. Testosteron hormonu özellikle prostatı direkt etkiliyor. Prostat bezinin büyümesi veya prostat kanserinin başlamasını tetikleyebilir. Hormonal değerlendirmeleri iyi yapmak şart. Prostat kanserine ait bazı belirteçleri önceden bilip, kontrollü olarak hormon tedavisini vermek gerekir. Zaten testosteron düzeyi normalse hormon önermiyoruz. Çok nadir erkeğe, çok kontrollü veriyoruz. Benim kişisel tercihim dönemsel tedavilerle hormonların dengede tutulması. Uzun süreli tedavilerin yan etkileri var. Karaciğer, sinir sistemini olumsuz etkileyebilir.
Andropozdaki her erkeğe hormon tedavisi veriliyor mu?
- Hayır. Her erkeğe direkt verelim, demek yanlış. Prostat kanseri şüphesi olanlar, prostat büyümesi nedeniyle ciddi idrar yolu sorunu olan hastalara vermemek lazım. Bir de vücuttaki kan yapımını da bozabilir. Yine ciddi psikiyatrik sorunları bulunanlarda da dikkatli kullanmak lazım. Meme kanserli erkekler (ender de olsa rastlanıyor) ve yüksek kolesterollülere de vermek sakıncalı.
Aşağıdakilerden hangisi sizin şu anki şikayetlerinizi en iyi tarif ediyor? Her yakınma için uygun olan kutucuğu işaretleyin.
Yok Hafif Orta Şiddetli Çok şiddetli
1 Genel iyilik hissinde azalma (genel sağlık durumu) 1 2 3 4 5
2 Eklem ve kas ağrısı 1 2 3 4 5
3 Aşırı terleme, sıcak basması 1 2 3 4 5
4 Uyku problemleri 1 2 3 4 5
5 Sık sık yorgun hissetme 1 2 3 4 5
6 Alınganlık 1 2 3 4 5
7 Sinirlilik 1 2 3 4 5
8 Endişe, panik hissi 1 2 3 4 5
9 Bedensel bitkinlik-canlılığın kaybolması 1 2 3 4 5
10 Kas gücünde azalma, güçsüz hissetme 1 2 3 4 5
11 Depresif ruh hali (çökkünlük, motivasyon eksikliği) 1 2 3 4 5
12 En iyi zamanların geride kaldığı hissi 1 2 3 4 5
13 Kendini tükenmiş ve dibe vurmuş hissetmek 1 2 3 4 5
14 Sakal büyümesinde azalma 1 2 3 4 5
15 Seks yapma gücü ve sıklığında azalma 1 2 3 4 5
16 Sabah ereksiyonu sayısında azalma 1 2 3 4 5
17 Cinsel istek-şehvette azalma 1 2 3 4 5
Değerlendirme: 1, 2, 3, 4, 5, 9 ve 10 no’lu sorular fiziksel, 6, 7, 8, 11, 12, 13 psikolojik, 14, 15, 16, 17 no’lu sorular da seksüel faktörleri ölçüyor.
Toplam puan Şikayet derecesi
17-26 Yok
27-36 Az
37-49 Orta
50 ve üstü Ciddi
Not: Türk Androloji Derneği’nin hazırladığı Yaşlanan Erkekte Başlayan Hipogonadizm testidir.
2 MİLYON 850 BİN TÜRK ERKEĞİNİN TESTOSTERONU NORMAL SINIRIN ALTINDA
Türkiye Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün 2003 verilerine göre Türkiye’deki 60 yaş üstü erkeklerin nüfusu 3 milyon 248 bin. Erkeğin yaşı ilerledikçe testosteron seviyesindeki azalmaya bağlı olarak fiziksel, psikolojik ve seksüel sorunlar daha çok dikkati çekiyor. İlerleyen Yaşlarda Oluşan Hipogonadizm 50 yıldır bilinmesine karşın son dönemde daha çok dikkat çekiyor. Testosteron düzeylerine bakarsak ileri yaşlardaki erkeklerin yüzde 20’sinde testosteron düzeyi düşük. Eğer total testosterona değil de biyolojik olarak aktif yani iş yapan testosteron düzeyine bakarsak bu oran yüzde 70’e kadar çıkabilir. Yani Türkiye’de total testosteronu düşen 650 bin, biyolojik olarak aktif testosteronu düşen de 2 milyon 200 bin erkek var. Başka bir deyişle 2 milyon 850 bin erkeğin testosteron düzeyi normal sınırın altında.
PROF. DR. EMRE AKKUŞ
Erkeklere hormon verirken iki kere düşünmek lazım
Testosteron kaybı küçük oranlarda. Buna rağmen erkekler çok mu etkileniyor?
- Aslında bu yaşlanma sürecinin bir parçası. Birçok erkeği de hiç etkilemiyor. Farkında bile değiller. Genellikle cinsel fonksiyonlarında da bir azalma varsa ciddiye alıyorlar. Aslında hormondaki değişim vücuttaki fiziksel yapıları da etkileyebiliyor. Kasların gücü azalıyor. Algılamada farklılıklar oluyor. Cinsel hayata olumsuz yansımalarının da etkisiyle biraz daha stresli, sinirli, daha tepkisel insanlar olmaya başlıyor. Bunun getirdiği bir kısır döngüyle cinsel ilişkiden kaçma eğilimi de gelişiyor. Yaşadığı bazı başarısızlıklar hormonal gibi algılanıyor. Bunlar üst üste gelince kısırdöngü oluşuyor. Erkekteki fiziksel değişimler ruhsal değişimler de yaratır. İş performanslarında düşüşler başlar. Bütün bunların sonunda klasik erkek geyiği başlar: Sen andropoza girdin!
Testosteron eksikliği olan erkeklere, menopozdaki kadınlarda olduğu gibi hormon takviyesi mi öneriyorsunuz?
- Hepsine değil. Erkeklere hormon verirken iki kere düşünmek lazım. Testosteron hormonu özellikle prostatı direkt etkiliyor. Prostat bezinin büyümesi veya prostat kanserinin başlamasını tetikleyebilir. Hormonal değerlendirmeleri iyi yapmak şart. Prostat kanserine ait bazı belirteçleri önceden bilip, kontrollü olarak hormon tedavisini vermek gerekir. Zaten testosteron düzeyi normalse hormon önermiyoruz. Çok nadir erkeğe, çok kontrollü veriyoruz. Benim kişisel tercihim dönemsel tedavilerle hormonların dengede tutulması. Uzun süreli tedavilerin yan etkileri var. Karaciğer, sinir sistemini olumsuz etkileyebilir.
Andropozdaki her erkeğe hormon tedavisi veriliyor mu?
- Hayır. Her erkeğe direkt verelim, demek yanlış. Prostat kanseri şüphesi olanlar, prostat büyümesi nedeniyle ciddi idrar yolu sorunu olan hastalara vermemek lazım. Bir de vücuttaki kan yapımını da bozabilir. Yine ciddi psikiyatrik sorunları bulunanlarda da dikkatli kullanmak lazım. Meme kanserli erkekler (ender de olsa rastlanıyor) ve yüksek kolesterollülere de vermek sakıncalı.
Aşağıdakilerden hangisi sizin şu anki şikayetlerinizi en iyi tarif ediyor? Her yakınma için uygun olan kutucuğu işaretleyin.
Yok Hafif Orta Şiddetli Çok şiddetli
1 Genel iyilik hissinde azalma (genel sağlık durumu) 1 2 3 4 5
2 Eklem ve kas ağrısı 1 2 3 4 5
3 Aşırı terleme, sıcak basması 1 2 3 4 5
4 Uyku problemleri 1 2 3 4 5
5 Sık sık yorgun hissetme 1 2 3 4 5
6 Alınganlık 1 2 3 4 5
7 Sinirlilik 1 2 3 4 5
8 Endişe, panik hissi 1 2 3 4 5
9 Bedensel bitkinlik-canlılığın kaybolması 1 2 3 4 5
10 Kas gücünde azalma, güçsüz hissetme 1 2 3 4 5
11 Depresif ruh hali (çökkünlük, motivasyon eksikliği) 1 2 3 4 5
12 En iyi zamanların geride kaldığı hissi 1 2 3 4 5
13 Kendini tükenmiş ve dibe vurmuş hissetmek 1 2 3 4 5
14 Sakal büyümesinde azalma 1 2 3 4 5
15 Seks yapma gücü ve sıklığında azalma 1 2 3 4 5
16 Sabah ereksiyonu sayısında azalma 1 2 3 4 5
17 Cinsel istek-şehvette azalma 1 2 3 4 5
Değerlendirme: 1, 2, 3, 4, 5, 9 ve 10 no’lu sorular fiziksel, 6, 7, 8, 11, 12, 13 psikolojik, 14, 15, 16, 17 no’lu sorular da seksüel faktörleri ölçüyor.
Toplam puan Şikayet derecesi
17-26 Yok
27-36 Az
37-49 Orta
50 ve üstü Ciddi
Not: Türk Androloji Derneği’nin hazırladığı Yaşlanan Erkekte Başlayan Hipogonadizm testidir.
2 MİLYON 850 BİN TÜRK ERKEĞİNİN TESTOSTERONU NORMAL SINIRIN ALTINDA
Türkiye Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün 2003 verilerine göre Türkiye’deki 60 yaş üstü erkeklerin nüfusu 3 milyon 248 bin. Erkeğin yaşı ilerledikçe testosteron seviyesindeki azalmaya bağlı olarak fiziksel, psikolojik ve seksüel sorunlar daha çok dikkati çekiyor. İlerleyen Yaşlarda Oluşan Hipogonadizm 50 yıldır bilinmesine karşın son dönemde daha çok dikkat çekiyor. Testosteron düzeylerine bakarsak ileri yaşlardaki erkeklerin yüzde 20’sinde testosteron düzeyi düşük. Eğer total testosterona değil de biyolojik olarak aktif yani iş yapan testosteron düzeyine bakarsak bu oran yüzde 70’e kadar çıkabilir. Yani Türkiye’de total testosteronu düşen 650 bin, biyolojik olarak aktif testosteronu düşen de 2 milyon 200 bin erkek var. Başka bir deyişle 2 milyon 850 bin erkeğin testosteron düzeyi normal sınırın altında.