Müzik dünyasını sarsan skandal
Güncelleme Tarihi:
Joyce Hatto
Yıllardır ağır hastaydı. İddiaya göre, bir müzik eleştirmeni ‘Bu hasta haliyle sahneye çıkması seyirciye saygısızlık’ diye yazdığı için, 1976’dan beri canlı konser vermiyordu.
Buna rağmen, hele son iki senedir, ‘Gelmiş geçmiş piyanistlerin en büyüklerinden’ olduğu söyleniyordu. Onun için bir
‘fenomen’ diyorlardı.Boston Globe’un müzik editörü Richard Dyer, 2005’te Hatto için ‘Kimsenin adını duymadığı yaşayan en büyük piyano ustası’ diyordu.
Daily Telegraph ‘Ele avuca sığmaz Liszt yorumcusu’ yorumunu yapıyordu.
Oysa...
*
1950’li, 1960’lı yılların ‘ikinci sınıf piyanisti’ Joyce Hatto, ağır hastalığı sebebiyle sahneye çıkamaz hale gelince, kocası, Concert Artist stüdyolarının sahibi William Barrington-Coupe’un teşvikiyle stüdyo kayıtlarına başlamıştı.
Kocası, hasta eşi için, Royston’da, evlerinin hemen yakınında küçük bir stüdyo kurmuştu. Özellikle son iki yılda, 119 CD çıkardı. İyi de satıyordu.
2005 yılında, İngiliz müzik çevreleri, birdenbire Joyce Hatto’yu keşfetti. Göklere çıkardı. Hatto bir ‘ulusal kahraman’ haline geldi. Ağır hastalığının kattığı ‘duygusallık’ da eklenince hayranlık bir ‘
Hatto-mania’ haline geldi ve eleştirmenleri de sardı.Hatto, haziran 2006’da öldü.
2007 ocak ayında, Joyce Hatto’dan Ferenç Liszt’in Üstün İcra Etüdleri’ni Ipod’una yüklemeye çalışan bir meloman, piyanist olarak Hatto’nun değil, pek tanınmamış, Laszlo Simon adlı bir Macar sanatçının adının ekrana geldiğini fark etti.
‘Demek bir hata var’ dedi ama... içine kurt düşmüştü. Elinde aynı Etüdler’in Laszlo Simon kayıtları da mevcuttu. İki CD’yi karşılaştırdı. 12 parçadan 10’unda Hatto kayıtlarıyla Simon kayıtları... BİRE BİR AYNIYDI.
Konuyu Classic Today’in editörü Jed Distler’e yazdı. Olay duyuldu.
Gramophone dergisi, bir uzmana Hatto’nun diğer kayıtlarını da inceletti.
Ve, klasik müzik tarihinin en büyük skandallarından biri ortaya çıktı.
Mesela...
Rahmaninov’un 3 no.lu Piyano Konçertosu kayıtları aslında Rus kökenli İsrailli piyanist Yefim Bronfman’a aitti.
Chopin-Godowski’nin Etüdler’i Carlo Grante’den çalıntıydı
Ravel’in (‘brava’ sesleriyle karşılanan) Entegral’i Fransız Roger Muraro kaydıydı.
Bhrams’in 2 no.lu Konçerto’su Vladimir Ashkenazy’nin, Saint-Saëns’ın 2 No.su Jean-Pierre Collard’ın... vesaire, vesiare!
Yani
‘Joyce Hatto’ imzalı kayıtların çoğu ÇALINTI idi.Kaçı? Hatto bu dolandırıcılığın farkında mıydı? Kocası, eşi piyano çalamaz hale geldikten sonra mı bu yola girmişti? Acaba hasta karısını ‘yakan’ eleştirmerlerden intikam almak için miydi yoksa yıllarca öncesinden planlanmış bir tezgâh mıydı? Şimdilik olay çok yeni...
Ancak, bu suallerin cevabı ne olursa olsun Joyce Hatto’yu göklere çıkaran (başta ‘her beautiful sound is her own’ demek talihsizliğinde bulunan Boston Globe’un adı geçen editörü) müzik eleştirmenlerinin karizması yerlerde sürünüyor.
Daily Telegraph’ın müzik editörü mesleği adına günah çıkarıyor:
“O bir ikona haline gelmişti. İnsanlar onun hikayesine inanmak istediler: çok ağır hastaydı ve kocası, evlerinin hemen yakınında, Hatto’ya özel bir kayıt stüdyosu kurmuştu. Kimsenin aklına o küçücük stüdyoya koca bir orkestrayı nasıl sığdırıyorlar, diye sormak gelmedi...”