Mutluluğun resmi yapılamadı ama kitabı yazılıyor

TDK’nın tarifi bu, ama mutluluğun tarifi insandan insana değişiyor. Bakın benim ufak çaplı bir araştırma sonucu elde ettiğim bazı tarifler: İstediğim şeyleri yapacak kadar para, yiyip yiyip kilo almamak, daha yavaş yaşlanmak, sahilde bir ev ve bahçesinde koşan iki çocuk, Güney’de kafa dengi arkadaşlarla komün hayatı, evden çalışmak, aylak bir hayat, haftasonu kaçamağı yapmak, insanların iyi tarafını görmek, arkadaşlarımla dedikodu yapmak, oğlumun kokusunu içime çekmek, sabah ağaç gölgesinde kahvaltı, akşam mangalda balık ve rakı, deniz kıyısında köfte - ekmek yemek, Nişantaşı’da hizmetçili bir evde oturup son model bir araba ile golden retriever cinsi köpek sahibi olmak, yakışıklı olmak, zayıf olmak, yılda iki kere yurtdışında alışveriş yapmak... Görüldüğü gibi dünya üzerinde ne kadar insan varsa, o kadar çok mutluluk tarifi var. Bu konuda derli toplu bir kaynak arıyorsanız, önümüzdeki yıl ocak ayında mutluluğun kitabının yayınlanacağını müjdelemek isterim. Gördüğünüz gibi resmi yapılamadı ama kitabı yazıldı. Amerikalı yazar Gretchen Rubin, bir yıldır Antik Yunan’dan günümüze mutluluk hakkında verilmiş tüm reçeteleri kendi üzerinde denemekle meşgul.

Antik Çin ve Yunan’dan beri mutluluğu yakalamanın yolları hakkında birtakım reçeteler satanlar hep olmuştur. Fakat insanlığın mutlu olmayı bu kadar saplantı haline getirdiği, el üstünde tuttuğu başka bir çağ olmamıştır belki de. Ve aynı zamanda mutluluk peşinde koşarken yolunu kaybettiği... Vaktiyle ortaya konan “mutluluk araç mıdır, amaç mı” ikilemi, günümüzde kesin bir dille “amaçtır” diye cevaplanmış görünüyor. Aristoteles’in, insan ruhunun erdemleriyle ilişkilendirdiği mutluluk tarifi, bugün zayıf, yakışıklı ve zengin olmak şeklinde genellikle.
Mutluluk aynı zamanda yeni bir bilim dalının da uzmanlık alanı. 1998’de, Martin Seligman tarafından ortaya konan pozitif psikolojinin. Bu alt dalın amacı, insanları kötü ruh halinden, mutsuzluklarından kurtarmak. Mutluluk üzerine pek çok bilimsel araştırma yürütülüyor. 2001’de Michael Argyle tarafından geliştirilen bir test var, adı Oxford Mutluluk Envanteri. Böylece mutluluk, ölçülebilir bir hale de geliyor.

MUTLULUK YÜZDE 50 GENLERE BAĞLI

Örneğin araştırmalar ortaya koyuyor ki, mutluluk yüzde 50 oranında genlere bağlı. Yüzde 10-15’lik bir kısmı, ekonomik durum, medeni hal, sağlık gibi ölçülebilir değişkenlerle alakalı. Kalan yüzde 40’ın ise insanın mutlu olmak için kendini adadığı bir takım amaçlara göre belirlendiği anlaşılmış. Sosyalleşme ile spor da önemli etkenler. Bu arada dövüş sporlarıyla ilgilenmek özellikle mutlu ediyor. Hem spor yapmış oluyorsunuz, hem de kendinize güveniniz artıyor çünkü.
Gretchen Rubin, Yale Hukuk Fakültesi mezunu bir yazar. Daha önce Winston Churchill ve JFK ile ilgili iki biyografi ve para, güç, seks ilişkisini incelediği bir kitap yazmış. Yeni projesinin adı ise “mutluluk”.
Rubin, geçen bir yılını bugüne kadar verilmiş mutluluk reçetelerini kendi üzerinde deneyerek geçirmiş. Aristoteles’ten Oprah Winfrey’e herkesin söylediklerini, her teoriyi, her ipucunu, her bilimsel araştırmayı test etmiş. Ve şimdi elde ettiği verileri bir kitapta topluyor. Kitap, Ocak 2010’da yayınlanacak.
Bir de blog’u var. Her gün yenileniyor. Dileyen Mutluluk Projesi’nin bayiliğini de blog üzerinden alabiliyor. Kendi grubunuzu oluşturuyor, Rubin’den gelen başlangıç kiti ile ne yapmanız gerektiğini öğreniyor ve sonra tecrübelerinizi kendisiyle paylaşıyorsunuz. Bunun için Facebook’ta kurduğu gruptan da faydalanabilirsiniz. Şu anda tam 2888 üyesi var.

PARAYLA SAADET OLABİLİR AMA BU PARAYI NASIL HARCADIĞINIZA BAĞLI

? Önceki çalışmalarınız bu sonuncusundan çok farklı. Eski bir avukat ve yazar olarak sizi mutluluk üzerinde çalışmaya iten ne oldu?
-Beni asıl ilgilendiren, insan doğası. Bu yüzden yazdığım bütün kitaplar bana birbiriyle alakalı görünüyor. Her zaman, insanları davrandıkları gibi davranmaya iten şeylerin ne olduğunu öğrenmek konusunda meraklı olmuşumdur.
? Sizce mutlu olmak günümüzde fazla abartılan bir hedef değil mi? Yani hayattaki birinci amaç mutlu olmayı başarmak mı olmalı? Bana insanlar bunu biraz takıntı haline getirdi gibi geliyor da...
-Hımmm... Sizce hayattaki öncelikli hedef ne olmalı? Meselenin özüne inecek olursak, mutluluğun yerine koyacağınız her şey, sizi tatmin ettiği için önünde sonunda mutluluğa dönüşecektir.
? Parayla saadet oluyor mu?
-Hayır ama mutluluğu satın alacak şeyler yapmanızın yolunu açabilir. Tamamen paranızı neye ve nasıl harcadığınızla ilgili.
? Peki Fransız şair Louis Aragon’a, mutlu aşk olmadığı konusunda katılıyor musunuz?
-Hayır, kesinlikle katılmıyorum.
? Bu bir yıllık maceranızı test sürüşüne benzetiyorsunuz. Peki bu test sürüşünün sonunda mutluluk çeşmesini bulabildiniz mi?
-İnsanların kendi kendini mutlu edebileceğine inanıyorum. Bu mümkün. Öyle insanı afallatacak yeni bir bilgeliğe filan ulaşmadım. Bütün mesele sadece, doğru bilinen prensipleri hayatınıza uygulayabilmeniz. İşin sırrı, sizi mutlu edeceğine inandığınız değişiklik kararlarını alabilmek.

Gretchen Rubin’den aldığım mutluluk reçetesi

1. Hayatta önceliğiniz aileniz ve arkadaşlarınız olsun
2. Vücudunuza iyi bakın
3. Eğlenmek için zaman ayırın
4. Hayatınızda, hala büyümeye, öğrenmeye, gelişmeye, işleri yoluna koymaya devam ettiğiniz, kendinize ait bir alan olsun.
5. Unutmayın, mutlu olmanın en iyi yolu başkalarını mutlu etmektir
6. Başkalarını mutlu etmenin en iyi yolu da önce kendinizi mutlu etmektir
7. Kendinizi tanıyın ve kabullenin
8. Hissettiğiniz gibi davranın
9. Yeni şeyler deneyin. Değişiklik ve sizi kamçılayacak şeyler yapmak mutlu eder
10. Her sabah yatağınızı toplayın