Mumla gezilen masal şatosu

Tiyatro yazarı Moliere’in oyun sahnelediği, masalcı şair La Fontaine’in tatillerini geçirdiği, ünlü düşünür Voltaire’in uğradığı tarihi bir mekan. Paris’e 60 kilometre uzaklıkta. 17. yüzyılın görkemini dekorasyonuyla, birbirinden ilginç etkinliklerle yaşatıyor. Mayıs - ekim arası, her cumartesi akşamı “mumlu gezi” düzenleniyor...

“İşte bu da Fransızlar’ın Pargalı’sı” diyor eşim gülerek. Gerçekten de şu sıralar Türkiye’nin kilitlendiği Muhteşem Yüzyıl dizisindeki Pargalı İbrahim’inkine ne de çok benziyor Fouquet’nin (Fuke) öyküsü. Bahçesi ve iç dekorasyonuyla göreni büyüleyen Vaux le Vicomte Şatosu’nu yaptıran Nicolas Fouquet önceleri kralın gözdesiydi. Paris Parlamentosu Başsavcılığı, hazineden sorumlu bakanlık, hatta başbakanlığa yükseldi. Serüveni kralın verdiği sürgün ve ömür boyu hapis cezasıyla inişe geçti, 1661’de hapiste öldü. “Güneş Kral” 14. Louis’nin verdiği ağır cezanın temelinde bu şatoya duyduğu kıskançlığın yattığı anlatılır hep. Öyle ki 14. Louis, Vaux le Vicomte’u yapan mimar Le Vau, peyzajcı Le Notre, ressam Le Brun’u hemen yanına alıp, Versailles’in inşaatına girişir. Aynalı salonları ve figüratif desenli bahçeleriyle ünlü sarayın modeli bu şato olur. Öyle ya söz konusu olan “Fransa’nın en güzel evlerinden biridir”...

ŞATOSUNU KRAL KISKANDI FOQUET ZİNDANDA ÖLDÜ

“Gerçek bir sahneleme, olağanüstü bir teatral başarı” diyor şato için, bugünkü sahibi Patrice de Vogüe. “Nereden bakarsanız bakın şato hep merkezde gibi görünüyor!” Aslında bu durum, babası ve dedesi Louvre Sarayı’nın bahçelerinde de çalışmış, aileden peyzajcı Andre Le Notre’un başarısının en güzel kanıtı: 1,5 kilometre uzunluğundaki bahçenin düzenlemesini farklı seviyedeki teraslarla öyle bir yapar ki, görüntüsü illüzyonlar yaratır: Mesela, bahçedeki bir havuza, 1 kilometre uzaklıktaki şatonun gölgesi düşüverir! Ya da pencereden, hemen yanıbaşınızda gibi görünen noktalar, yürüdükçe uzaklaşır. Şimşir ağacıyla Türk halısı desenli yeşil alanlar oluşturulur.

Koruluklar, minik şelaleler, havuzlar, yılın belli günlerinde yapılan su gösterileriyle 40 hektarlık bu bahçe, “Fransız bahçesi” tabirinin doğduğu adres olacaktır. Sanat aşığı Fouquet, şatosunun bahçesinde kimleri ağırlamaz ki: Masallarıyla ünlü şair La Fontaine, tiyatro yazarı Moliere, mektuplarıyla tanınan Madam de Sevigne... La Fontaine’le öyle iyi arkadaştır ki, hakkındaki suçlamalara önce o isyan eder. Başkalarınca çalınmış milyonların sorumlusu olarak krala ispiyonlanan Fouquet hakkındaki tutuklama emri, şato ve bahçesinde 15 yıl süren çalışmadanın sonunda, kralın şerefine verdiği açılıştan tam 15 gün sonra gelir! Tarih 17 Ağustos 1661’dir. Efsane açılışın davetlisi Kral 14. Louis ile Kraliçe, yanlarındaki saray mensuplarıyla akşam saatlerinde gelirler şatoya. Havanın biraz serinlemesini bekledikten sonra çıktıkları bahçe kralın gözünü kamaştırır. 24 kemanın eşlik ettiği görkemli yemeği, Moliere’in komedi-balesi izler. Geceyarısı gerçekleştirilen havai fişek gösterisi ise büyüleyicidir. Bugün şato gezisi sırasında çıkılabilen kubbenin çerçevelerine yerleştirilmiş bini aşkın fişek gökyüzüne yükseldiğinde 14. Louis’nin kıskançlığı had safhaya ulaşır. Öyle ki kralın, “devletin kasasından giderek zenginleştiği, neredeyse kendisine rakip haline geldiği” söylenen Fouquet için hemen tutuklama emri vermek istediği, ancak annesi tarafından engellendiği anlatılır. Voltaire o gece için, “Fouquet o gün saat 18.00 civarı Fransa’nın kralıydı, sabah saat 2.00 civarındaysa hiçbir şey” der. Bakanı, ömür boyu hapis cezasına götürecek tutuklama, ünlü savaş adamı d’Artagnan tarafından gerçekleştirilir. Üç yıl süren taraflı yargılama sırasında Bastille Hapishanesi’ne kapatılan Fouquet’nin bütün mal varlığına el konur. Böylece Kral, Vaux le Vicomte Şatosu’nun mobilyasından heykeline her türlü objesini kendi mülküne dahil eder.

Yargılanması sırasında Bastille Hapishanesi’nde hakkında efsaneler doğan, demir maskeyle dolaştığı söylenen Fouquet 1680’de zindanda ölür. Geriye hiçbir iz kalmaması için, tüm eşyaları yok edilir. Bu durum, ününe ün katacak efsaneleri de getiriyor beraberinde: Fouquet, 14. Louis’nin gizli oğlu muydu? Yoksa annesi Avusturyalı Anne ile Kardinal Mazarin’in herkesten gizledikleri çocukları mıydı? Bu soruların hiçbiri bugüne kadar aydınlatılamadı...

ZİYARETÇİLERİ 350 YIL ÖNCESİNE GÖTÜRÜYOR

1674’te Bayan Fouquet ile oğlu tarafından satın alınan şato ve bahçesi, yıllar içinde defalarca el değiştiriyor ve son sahipleri tarafından, bakımı için gereken geliri sağlamak amacıyla 1968’de halka açılıyor. Yılda 200 bin kişiyi ağırlayan yapının yıllık masrafı 5 milyon dolar. Fransız seyircisinin reklam ve filmlerde dekor olarak görmeye alıştığı mekan, Gerard Depardieu ve Jean Paul Belmondo’lu büyük projelerde kullanılmış. Turistlerin ilgisini çekmek için sayısız animasyon düzenliyor şato yetkilileri. Gerçekten görülmesi gerekeni, mum eşliğindeki gece gezisi. Mayıstan ekime her cumartesi akşamı 2 binden fazla mumla aydınlatılan şato ve bahçesi geçmişi yaşatıyor ziyaretçisine. Klasik müzik eşliğindeki hoş tarafı bahçedeki lokantasında mum ışığında sunulan akşam yemeği. Bu senenin yeniliğiyse, saat 22.30’daki havai fişek gösterisi.

Şato çalışanları, çocukları da unutmamış. Şatoyu kiralık özel kostümlerle gezebiliyor, 17’inci yüzyılda çocukların hayatına ilişkin açıklamalı pazar turlarına katılabiliyor, dönemin popüler eskrim, çember oyunlarını oynayabiliyorlar.

18. ve 19. yüzyıl tarihli saltanat ve koşum arabaları koleksiyonuyla başlayacak Vaux le Vicomte gezinizde, birbirinden görkemli yatak odaları, misafir salonları, banyolar görecek, modern müzecilik anlayışıyla hazırlanmış ışık ve sahne gösterilerine tanık olacaksınız. 12 Kasım’a kadar sürecek su gösterileri ise, yine 17’inci yüzyıldan kalma bir geleneğin uzantısı: Birkaç kilometre uzaklıktaki sukemerinden beslenen ve havuzun altındaki bir depoda biriken sularla yapılan su gösterisinin sıklığı bölgenin iklimine bağlı! Bu nedenle gösteri sadece belli günlerde ve saatlerde yapılıyor. Şato ve bahçesine giriş 14, mumlu geziye giriş ise 17 Euro. 6 yaşından küçük çocuklara ücretsiz.

NASIL GİDİLİR

Şatoya Paris’ten ulaşmak için, öncelikle Gare de Lyon’dan Melun trenine binmek gerekiyor. Ardından bineceğiniz Chateaubus isimli otobüsle şatoya 15 dakikada ulaşıyorsunuz. Hafta sonundaki özel otobüs seferleri 6 Kasım’a kadar sürüyor. Otobüs bileti: gidiş-dönüş 7 Euro.

ETKİNLİK TAKVİMİ

* 21 Mayıs: İlk kez düzenlenecek Büyük Kostümlü Balo’da mumlar eşliğinde barok müzik ve dans gösterisi yapılacak. * 22 Mayıs: Büyük Yüzyıl Günü’ndeki “17. yüzyılda bir şatoda eğlence” temalı partiye şatodan kostüm kiralayıp katılabilirsiniz. * 9-10-11 / 16-17-18 Eylül: Silahşörler Zamanında Gösterisi, adlı oyun sarayın şeref avlusunda sahneleniyor. * 3-4 / 10-11 / 17-31 Aralık: Noel kutlamaları

asli@siradisiparisrehberi.com