Güncelleme Tarihi:
SON yıllarda yapılan araştırmalar, evlerde alerjiye yol açan ev tozu ‘akar’ları dışında yeni etkenler bulunduğunu ortaya çıkardı. Özellikle çocuklu evlerin gözdeleri muhabbet kuşları, hamsterlar, kobay beyaz fareler ile lateks (bir çeşit kauçuk) içeren malzemeler de alerjilere, dolayısıyla astıma da yol açıyor. Amerikan Hastanesi Göğüs Hastalıkları ve Alerji Uzmanı Dr. Ayşe Fidan Aykut, bu yeni alerjenlerin öldürücü anaflaktik şoklara dahi neden olduğunu söyledi.
Hamsterların idrarları ve tükürüklerinde bulunan bir tür proteinin solunum yoluyla alınmasıyla alerjik nezle ve alerjik astımın ortaya çıkabildiğini belirten Dr. Aykut, ‘‘Şikayetler 1.5 ay sonra çıkabildiği gibi 6 ay kadar sonra da başlayabiliyor’’ dedi.
MUHABBET KUŞU
Muhabbet kuşlarının salgılarındaki proteinler solunum yoluyla insan vücuduna girdiğinde alerjik astım ve nezleye yol açabiliyor. Evlerinde muhabbet kuşu bulunduranlarda, kuşa bağlı gelişen alerjinin yanısıra ‘çapraz alerji’ oluştuğunu da söyleyen Dr. Aykut, ‘‘Yumurta ve tavuk yedikten sonra besin alerjileri ortaya çıkıyor. Muhabbet kuşunun çapraz alerjisi pek bilinmediği için çoğunlukla besin zehirlenmesi zannediliyor. Tüm vücutta yaygın döküntü, kaşıntı, dudaklar ve gözlerde şişme, hatta bazen anaflaktik şok gelişebiliyor’’ dedi.
BULAŞIK ELDİVENİ
Lateks içeren ve genellikle bulaşık yıkamada kullanılan eldivenler de ciltte alerjik egzama veya kurdeşen yapıyor. Nadiren de olsa hastanelerde kullanılan eldivenler de alerji ve astıma yol açabiliyor. Hastane personelinin yüzde 10'unda lateks alerjisi bulunduğunu belirten Dr. Aykut, ‘‘Lateks, bazı hastane personelinde alerjik nezle ve astıma neden olabilir. Latekse alerjisi bulunanlara maddeyi içeren eldivenle muayene yapıldığında, yine maddenin yer aldığı mide tüpü veya idrar sondası takıldığında, ciddi astım krizleri, akut ürtiker hatta anaflaktik şok görülebiliyor. Lateks bulunan prezervatiflere karşı da duyarlı oluyor’’ dedi.
BENJAMİN ÇİÇEĞİ
Lateks, evlerde sıkça bakılan ‘Benjamin’ adlı çicekle de çapraz alerji yapıyor. Dr. Aykut, evlerinde Benjamin çiçeği bulunanlarda, lateks alerjisinin daha kolay geliştiğini söyledi.
Genetik yatkınlığı bulunanlarda alerjik tepkilerin ortaya çıkma olasılığının arttığını belirten Dr. Aykut, ‘‘Anne-babadan birinde alerjik egzama, alerjik nezle, astım gibi sorunlar bulunuyorsa, çocuklarında aynı sorunların ortaya çıkma riski yüzde 20. Ebeveynlerden her ikisinde de benzer sorunlar varsa, çocuklarına yansıma oranı riski yüzde 50'ye çıkıyor’’ dedi. Dr. Aykut, alerjinin her yaşta ortaya çıkabileceğini, ancak en sık, çocuk yaşta ve 20-30'lu yaşlarda görüldüğünü de belirtti.
Vücut aşırı savunmaya geçince alerji oluşuyor
Çiçek tozları, ev tozu akarları, küf ve hayvan tüyleri gibi alerjen maddeler, duyarlı yani alerjik insanlarda istenmeyen tepkilere (alerjik reaksiyonlar) yol açabilir. Alerjik reaksiyonlar, vücudu işgal eden zararlı maddelere karşı savunma görevini üstlenen bağışıklık sistemiyle ilgili. Normalde bağışıklık sistemi, yabancı ve zararlı maddeleri etkisiz hale getirmeye çalışır. Ancak bu maddelere karşı aşırı duyarlı insanlarda, tepki normalin çok üstüne çıkar. İstenilmeyen etkiler görülür. Bundan solunum yolları etkilendiğinde, astım nöbeti görülür. Burun etkilendiğinde alerjik nezle, gözler etkilendiğinde, kızarıklık ve yaşarma (konjonktivit) meydana gelir. Deri etkilendiğinde de egzama görülür. Bazen aynı anda vücudun çeşitli sistemleri de etkilenebilir.
Çocuklu evlerin gözdeleri muhabbet kuşları, hamsterlar, kobay beyaz fareler ile lateks içeren malzemeler de alerjilere, dolayısıyla astıma da yol açıyor.