Motorola’nın Uzanlar’ın peşine taktığı dünyanın en ünlü dedektiflik şirketi Kroll Türkiye’de
Güncelleme Tarihi:
Sibel ARNA
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 29, 2004 00:22
Türkiye, Kroll adını ilk defa Uzanlar ile birlikte duydu. Uzanlar’ın sahibi olduğu dönemde Telsim ve Motorola arasında yaşanan anlaşmazlık yüzünden Motorola Kroll ile anlaşmış, Kroll’un adamları birçok ülkede Uzanlar’ın malvarlığını araştırmaya başlamıştı. Şimdi dünyanın en önemli dedektiflik şirketi olarak bilinen Kroll, Türkiye’de de ofis açtı.
Biz de nedir bu Kroll diye, şirketin ülke yöneticisi Mert Yücesan ve ekibi ile görüştük. Tam olarak ne iş yaparlar? CIA ajanlarından ne farkları var? Dolma kalemlerinden silah, çakmaklarından fotoğraf makinesi çıkıyor mu? Nasıl eğitiliyorlar, hangi üniversitelerden gelmeler, hepsini sorduk...
n Kroll’un bir dedektiflik şirketi olduğu söyleniyor. Öyleyse siz ajan mısınız?
- Dışarıdan öyle mi gözüküyoruz? Siyah gözlük takıp, yakışıklı ajan kıyafetleri giydiğimize bakmayın. Aslında Kroll profesyonel hizmet veren bir danışmanlık şirketi. Ajanların yaptığı işten çok daha fazlasını yapıyoruz.
n Ama ajanların yaptığı işleri de yapıyorsunuz?
- Evet. Bilgi toplama hizmeti veriyoruz. Bu yaptığımıza ajanlık denebilir ama biz kalkık yakalı, fötr şapkalı ajanlardan değiliz. Kroll ajanları bilgi kaynakları aracılığıyla bilgi toplar. Ama dediğim gibi bilgi toplama Kroll’un üç ana faaliyetinden sadece biri.
n Diğer iki faaliyetiniz nedir?
- Birincisi güvenlik. Şu ara çok popüler. Şu anda Irak’taki Amerikalıları koruyoruz. Yardım kuruluşlarının görevlilerini ve şirketlerin üst düzey yöneticilerini.
n Kimle koruyorsunuz? Ajanlarınız aynı zamanda bodyguard mı?
- Hayır. Kroll çalışanlarının dövüş sanatları konusunda uzman olduğunu zannetmiyorum. Burada silah ruhsatı olan kimse yok. Güvenlik işinde askerleri kullanıyoruz. Onlarla taşeron olarak çalışıyoruz.
n Nasıl askerler bunlar?
- Gurka askerleri. Gurka askerlerinin başarısı İkinci Dünya Savaşı sırasında kanıtlanmıştır. Bu askerler belli bir gelenekle yetiştirilir. Uzakdoğu dövüşleri konusunda uzmanlardır.
TAHSİLAT DA YAPARIZ AMA SENET MAFYASI GİBİ DEĞİL
Üçüncü faaliyet?
- Üçüncü faaliyetin ismi biraz ilginç. Varlıkların geri alınması. İlk duyan bizi çek-senet mafyasıyla karıştırıyor, tahsilat hizmeti yaptığımızı zannediyor. Bu bölüm Amerika’da ve İngiltere’de çok yoğun çalışıyor. Malumunuz günümüzde birçok şirket borcundan dolayı bankalara devroluyor. Kroll bankalarla anlaşıp, banka adına bu şirketleri yönetiyor. Bu şirketler şarap fabrikası da olabiliyor petrol firması da, otomotiv üreticisi de.
n Kroll’un dünya çapında kaç çalışanı var?
- 3200 danışmanı var.
n Necidir bu insanlar? Hangi üniversitelerin hangi bölümlerini bitirmişlerdir?
- Kroll farklı mesleklerden insanların bir araya geldiği bir oluşum. Ajanlar ya eski gazetecidir ya da eski polis. Bilgi toplama işini en iyi onlar yapar. Mesela geçtiğimiz yıl New York’ta yayınlanan bir gazetenin dedikodu yazarı da Kroll bünyesine katıldı.
HACKER’LARI AVLAYAN DEHALARLA ÇALIŞIYORUZ
Teknolojiye ne kadar yakınsınız? Ajanlarınızın dolma kaleminden silah, çakmağından fotoğraf makinesi çıkıyor mu?
- Muhtemelen çıkıyordur. Teknolojiye yakınlık konusunda CIA ajanlarından farklı olduğumuzu zannetmiyorum. Hatta teknolojiyi kullanmak konusunda onlardan daha ileriyiz. Bilgisayar sistemlerini çok iyi kullanıyoruz.
n Hacker’lara iş veriyor musunuz?
- Hayır. Bizim bünyemizde Hacker yakalamakla görevli olan dehalar var. Anti-hacker sistemi kurduk. Bilgisayar ortamında yapılan hırsızlıkları takip edip, yakalıyoruz.
n Kroll’un dünyada verdiği her hizmeti Türkiye’de de verecek misiniz?
- Vermekle mükellefiz. Talep olduğu sürece Kroll Türkiye büyüyecek. Şirket global, hizmet global. Kroll elemanları çok sık seyahat ederler. Faaliyet hangi ülkelerde yoğunlaşırsa elemanlar oradadır. Şu anda Rusya’da, Almanya ve İngiltere’de çok yoğun çalışıyoruz.
n Şirketlerle olduğu gibi kişilerle de çalışıyor musunuz? Şimdi ben size sevgilimi takip ettirebilir miyim?
- Valla sizin hatırınıza onu da yaparız ama aslında bu tarz işler pek bizim tarzımız değil. Evet, kişilerle çalışıyoruz. Ama bunlar genellikle çok önemli işadamları oluyor. CEO’lara güvenlik hizmeti veriyoruz.
n CEO’lar için kişisel dedektiflik yapıyor musunuz?
- İşin büyüklüğüne bağlı... Amerika’da şirketler işe eleman alacakları zaman adaylar hakkında araştırmalar yaptırıyor. Bir nevi kişilik araştırması. Şirkete başvuran yüzlerce adayı tek tek araştırıyoruz.
n Aldığınız bir iş hakkında en fazla kaç kişinin bilgisi oluyor? Kaçar kişilik gruplar halinde çalışıyorsunuz?
- Küçük gruplar halinde çalışıyoruz. Her şey işi veren firmanın üst düzey yöneticisi ve Kroll dedektiflerinden oluşan küçük bir grup arasında gizli kalıyor.
n Dünya genelinde Kroll’da kaç kadın çalışıyor. Türkiye büroda niçin kadın yok?
- Tamamen tesadüf. Aslında yaptığımız işin kadını erkeği yok. Kadın çalışanlara açık bir iş.
n Türkiye’de işine burnunu sokanları mermi manyağı yapan adamlar var. Araştırma yaparken karşılaşacağınız tehlikeleri önceden hesapladınız mı?
- Bizler ancak avukatlar ve savcılar kadar tehlike altındayız. Her işin kendine göre bir zorluğu var. Kroll problemlerin nasıl çözüleceği konusunda uzman bir firma. Her dili konuşan ajanlarımız var. Bahsettiğiniz dünya da dahil...
BİLGİLERİMİZ GİZLİDİR AMA MOTOROLA-UZANLAR NASIL OLDUYSA BASINA YANSIDI
n Kroll Uzanlar’ı araştırmak için Türkiye’ye geldiğinde Türk yasalarını çiğnedikleri yolunda haberler çıkmıştı...
- Bu mümkün değil. Kroll dünyanın hiçbir yerinde yasa çiğnemez. Yapmaz, yapamaz. Biz her zaman mağdur olandan yanayız. Ya zora düşeni kurtarırız ya da bilgi toplarız. Bilgiyi zorla almıyoruz, bilgiye ulaşıyoruz. Aslında gayet masum bir iş yapıyoruz.
n Uzanlar dışında herhangi bir Türk firmasıyla ilişkiniz oldu mu?
- Kroll hiçbir zaman bu tarz bilgileri basına açıklamaz. Kimi araştırdığımız da kimin için çalıştığımız da gizlidir. Nasıl olduysa Motorola ve Uzan olayı basına yansıdı.
n Türkiye’de nasıl bir pazar görüyorsunuz?
- Ben Türk firmalarının Türkiye içinde bize ihtiyaç duyacağını zannetmiyorum. Fakat günümüzde bir sürü Türk firması yatırım yapmak için dünyaya açılıyor. Ortadoğu, Orta Asya gibi tehlikeli ülkelere gidiyorlar. Tehlikeyi göze alabiliyorlar. Kroll bu aşamada devreye girebilir. Firmadan önce söz konusu topraklara gidip araştırma yapar.
NASIL KURULDU?
Kurucunun ismi Jules B. Kroll. Çok iyi okullarda okuyup, yargıç olmuş biri. Politik kariyer yapmak için seçimlere girmeye karar veriyor ve yargıçlıktan istifa ediyor. Seçimlerin sonucu hüsran. Hem seçimi hem de mesleğini kaybediyor. Yapacak iş ararken aklına dahiyane bir fikir geliyor. En iyi bildiği şeyi yapıp araştırma-soruşturma işlerine girmeye karar veriyor. Ve 1972 yılında Wall Street’teki şirketlere araştırma hizmeti vermek üzere Kroll’u kuruyor.
TÜRKİYE’YE NASIL GELDİ?
Dünyanın en büyük risk ve sigorta hizmetleri şirketi Marsh & McLennan Companies bu yılın mayıs ayında Kroll’u 1.9 milyar dolara satın aldı. Marsh’ın Başkanı, Kroll’u alma nedenlerini ‘İçinde risk olan bütün faaliyetlere ilgi duyuyoruz’ sözleriyle açıkladı. Türkiye’de Motorola ve Uzan davası nedeniyle adını duyuran Kroll, bu alım-satım işleminden sonra Türkiye’ye de ofis açtı. Çünkü Marsh & Mc Lennan, Marsh Sigorta ve Reasürans Brokerliği adı altında Esentepe’de 10 yıldır hizmet veriyordu. Marsh Sigorta’nın Genel Müdürü Mert Yücesan, Kroll Türkiye’den de sorumlu oldu.
BAŞLIKLARLA KROLL ARAŞTIRMA HİZMETLERİ
Adli muhasebe incelemesi
Sigortalı hasar soruşturması
Teknoloji hizmetleri
İstihbarat ve araştırma
Malvarlığı incelemesi
Sanayi istihbaratı
Rehine kurtarma
Para aklamaya karşı mücadele
Geçmiş incelemesi
Güvenlik hizmetleri
NE İŞ YAPIYORLAR?
Kroll’un iş tanım yelpazesi çok geniş. Kara para aklayanları da yakalıyorlar, fidyecilerle pazarlık da yapıyorlar. Zimmetine para geçiren memurların da peşine düşüyorlar, istediğiniz kişiyi takip de ediyorlar. Güvenlik ve bilgi toplama işinde görevli olan elemanların adrenalini her daim yüksek. Hatta onların hayatları geçtiğimiz yıllarda Hollywood’a esin kaynağı oldu. Meg Ryan ve Russell Crowe’un ‘Proof of Life’ (Türkçe’ye Yaşam Kanıtı diye çevrilmişti) adlı filminde bir Kroll ajanının hayatı konu edildi. Filmde Crowe, Kroll ajanını canlandırıyordu. Meg Ryan’ın kaçırılan kocası için fidyecilerle pazarlık yapıyordu.
n Kroll’un bir dedektiflik şirketi olduğu söyleniyor. Öyleyse siz ajan mısınız?
- Dışarıdan öyle mi gözüküyoruz? Siyah gözlük takıp, yakışıklı ajan kıyafetleri giydiğimize bakmayın. Aslında Kroll profesyonel hizmet veren bir danışmanlık şirketi. Ajanların yaptığı işten çok daha fazlasını yapıyoruz.
n Ama ajanların yaptığı işleri de yapıyorsunuz?
- Evet. Bilgi toplama hizmeti veriyoruz. Bu yaptığımıza ajanlık denebilir ama biz kalkık yakalı, fötr şapkalı ajanlardan değiliz. Kroll ajanları bilgi kaynakları aracılığıyla bilgi toplar. Ama dediğim gibi bilgi toplama Kroll’un üç ana faaliyetinden sadece biri.
n Diğer iki faaliyetiniz nedir?
- Birincisi güvenlik. Şu ara çok popüler. Şu anda Irak’taki Amerikalıları koruyoruz. Yardım kuruluşlarının görevlilerini ve şirketlerin üst düzey yöneticilerini.
n Kimle koruyorsunuz? Ajanlarınız aynı zamanda bodyguard mı?
- Hayır. Kroll çalışanlarının dövüş sanatları konusunda uzman olduğunu zannetmiyorum. Burada silah ruhsatı olan kimse yok. Güvenlik işinde askerleri kullanıyoruz. Onlarla taşeron olarak çalışıyoruz.
n Nasıl askerler bunlar?
- Gurka askerleri. Gurka askerlerinin başarısı İkinci Dünya Savaşı sırasında kanıtlanmıştır. Bu askerler belli bir gelenekle yetiştirilir. Uzakdoğu dövüşleri konusunda uzmanlardır.
TAHSİLAT DA YAPARIZ AMA SENET MAFYASI GİBİ DEĞİL
Üçüncü faaliyet?
- Üçüncü faaliyetin ismi biraz ilginç. Varlıkların geri alınması. İlk duyan bizi çek-senet mafyasıyla karıştırıyor, tahsilat hizmeti yaptığımızı zannediyor. Bu bölüm Amerika’da ve İngiltere’de çok yoğun çalışıyor. Malumunuz günümüzde birçok şirket borcundan dolayı bankalara devroluyor. Kroll bankalarla anlaşıp, banka adına bu şirketleri yönetiyor. Bu şirketler şarap fabrikası da olabiliyor petrol firması da, otomotiv üreticisi de.
n Kroll’un dünya çapında kaç çalışanı var?
- 3200 danışmanı var.
n Necidir bu insanlar? Hangi üniversitelerin hangi bölümlerini bitirmişlerdir?
- Kroll farklı mesleklerden insanların bir araya geldiği bir oluşum. Ajanlar ya eski gazetecidir ya da eski polis. Bilgi toplama işini en iyi onlar yapar. Mesela geçtiğimiz yıl New York’ta yayınlanan bir gazetenin dedikodu yazarı da Kroll bünyesine katıldı.
HACKER’LARI AVLAYAN DEHALARLA ÇALIŞIYORUZ
Teknolojiye ne kadar yakınsınız? Ajanlarınızın dolma kaleminden silah, çakmağından fotoğraf makinesi çıkıyor mu?
- Muhtemelen çıkıyordur. Teknolojiye yakınlık konusunda CIA ajanlarından farklı olduğumuzu zannetmiyorum. Hatta teknolojiyi kullanmak konusunda onlardan daha ileriyiz. Bilgisayar sistemlerini çok iyi kullanıyoruz.
n Hacker’lara iş veriyor musunuz?
- Hayır. Bizim bünyemizde Hacker yakalamakla görevli olan dehalar var. Anti-hacker sistemi kurduk. Bilgisayar ortamında yapılan hırsızlıkları takip edip, yakalıyoruz.
n Kroll’un dünyada verdiği her hizmeti Türkiye’de de verecek misiniz?
- Vermekle mükellefiz. Talep olduğu sürece Kroll Türkiye büyüyecek. Şirket global, hizmet global. Kroll elemanları çok sık seyahat ederler. Faaliyet hangi ülkelerde yoğunlaşırsa elemanlar oradadır. Şu anda Rusya’da, Almanya ve İngiltere’de çok yoğun çalışıyoruz.
n Şirketlerle olduğu gibi kişilerle de çalışıyor musunuz? Şimdi ben size sevgilimi takip ettirebilir miyim?
- Valla sizin hatırınıza onu da yaparız ama aslında bu tarz işler pek bizim tarzımız değil. Evet, kişilerle çalışıyoruz. Ama bunlar genellikle çok önemli işadamları oluyor. CEO’lara güvenlik hizmeti veriyoruz.
n CEO’lar için kişisel dedektiflik yapıyor musunuz?
- İşin büyüklüğüne bağlı... Amerika’da şirketler işe eleman alacakları zaman adaylar hakkında araştırmalar yaptırıyor. Bir nevi kişilik araştırması. Şirkete başvuran yüzlerce adayı tek tek araştırıyoruz.
n Aldığınız bir iş hakkında en fazla kaç kişinin bilgisi oluyor? Kaçar kişilik gruplar halinde çalışıyorsunuz?
- Küçük gruplar halinde çalışıyoruz. Her şey işi veren firmanın üst düzey yöneticisi ve Kroll dedektiflerinden oluşan küçük bir grup arasında gizli kalıyor.
n Dünya genelinde Kroll’da kaç kadın çalışıyor. Türkiye büroda niçin kadın yok?
- Tamamen tesadüf. Aslında yaptığımız işin kadını erkeği yok. Kadın çalışanlara açık bir iş.
n Türkiye’de işine burnunu sokanları mermi manyağı yapan adamlar var. Araştırma yaparken karşılaşacağınız tehlikeleri önceden hesapladınız mı?
- Bizler ancak avukatlar ve savcılar kadar tehlike altındayız. Her işin kendine göre bir zorluğu var. Kroll problemlerin nasıl çözüleceği konusunda uzman bir firma. Her dili konuşan ajanlarımız var. Bahsettiğiniz dünya da dahil...
BİLGİLERİMİZ GİZLİDİR AMA MOTOROLA-UZANLAR NASIL OLDUYSA BASINA YANSIDI
n Kroll Uzanlar’ı araştırmak için Türkiye’ye geldiğinde Türk yasalarını çiğnedikleri yolunda haberler çıkmıştı...
- Bu mümkün değil. Kroll dünyanın hiçbir yerinde yasa çiğnemez. Yapmaz, yapamaz. Biz her zaman mağdur olandan yanayız. Ya zora düşeni kurtarırız ya da bilgi toplarız. Bilgiyi zorla almıyoruz, bilgiye ulaşıyoruz. Aslında gayet masum bir iş yapıyoruz.
n Uzanlar dışında herhangi bir Türk firmasıyla ilişkiniz oldu mu?
- Kroll hiçbir zaman bu tarz bilgileri basına açıklamaz. Kimi araştırdığımız da kimin için çalıştığımız da gizlidir. Nasıl olduysa Motorola ve Uzan olayı basına yansıdı.
n Türkiye’de nasıl bir pazar görüyorsunuz?
- Ben Türk firmalarının Türkiye içinde bize ihtiyaç duyacağını zannetmiyorum. Fakat günümüzde bir sürü Türk firması yatırım yapmak için dünyaya açılıyor. Ortadoğu, Orta Asya gibi tehlikeli ülkelere gidiyorlar. Tehlikeyi göze alabiliyorlar. Kroll bu aşamada devreye girebilir. Firmadan önce söz konusu topraklara gidip araştırma yapar.
NASIL KURULDU?
Kurucunun ismi Jules B. Kroll. Çok iyi okullarda okuyup, yargıç olmuş biri. Politik kariyer yapmak için seçimlere girmeye karar veriyor ve yargıçlıktan istifa ediyor. Seçimlerin sonucu hüsran. Hem seçimi hem de mesleğini kaybediyor. Yapacak iş ararken aklına dahiyane bir fikir geliyor. En iyi bildiği şeyi yapıp araştırma-soruşturma işlerine girmeye karar veriyor. Ve 1972 yılında Wall Street’teki şirketlere araştırma hizmeti vermek üzere Kroll’u kuruyor.
TÜRKİYE’YE NASIL GELDİ?
Dünyanın en büyük risk ve sigorta hizmetleri şirketi Marsh & McLennan Companies bu yılın mayıs ayında Kroll’u 1.9 milyar dolara satın aldı. Marsh’ın Başkanı, Kroll’u alma nedenlerini ‘İçinde risk olan bütün faaliyetlere ilgi duyuyoruz’ sözleriyle açıkladı. Türkiye’de Motorola ve Uzan davası nedeniyle adını duyuran Kroll, bu alım-satım işleminden sonra Türkiye’ye de ofis açtı. Çünkü Marsh & Mc Lennan, Marsh Sigorta ve Reasürans Brokerliği adı altında Esentepe’de 10 yıldır hizmet veriyordu. Marsh Sigorta’nın Genel Müdürü Mert Yücesan, Kroll Türkiye’den de sorumlu oldu.
BAŞLIKLARLA KROLL ARAŞTIRMA HİZMETLERİ
Adli muhasebe incelemesi
Sigortalı hasar soruşturması
Teknoloji hizmetleri
İstihbarat ve araştırma
Malvarlığı incelemesi
Sanayi istihbaratı
Rehine kurtarma
Para aklamaya karşı mücadele
Geçmiş incelemesi
Güvenlik hizmetleri
NE İŞ YAPIYORLAR?
Kroll’un iş tanım yelpazesi çok geniş. Kara para aklayanları da yakalıyorlar, fidyecilerle pazarlık da yapıyorlar. Zimmetine para geçiren memurların da peşine düşüyorlar, istediğiniz kişiyi takip de ediyorlar. Güvenlik ve bilgi toplama işinde görevli olan elemanların adrenalini her daim yüksek. Hatta onların hayatları geçtiğimiz yıllarda Hollywood’a esin kaynağı oldu. Meg Ryan ve Russell Crowe’un ‘Proof of Life’ (Türkçe’ye Yaşam Kanıtı diye çevrilmişti) adlı filminde bir Kroll ajanının hayatı konu edildi. Filmde Crowe, Kroll ajanını canlandırıyordu. Meg Ryan’ın kaçırılan kocası için fidyecilerle pazarlık yapıyordu.