Modern doÄŸum kontrolü kullananlar yüzde 50’yi geçti

Alman ilaç firması Schering’in üreme çağındaki 18-45 yaÅŸlarındaki kadınlar arasında yaptırdığı araÅŸtırmaya göre, Türkiye’deki doÄŸum kontrol yöntemi kullanımında olumlu geliÅŸmeler var. Türkiye’nin 19 ilinde, 2 bin 44 kadınla yüzyüze yapılan Aile Planlaması AraÅŸtırması’na göre, doÄŸum kontrol hapı, spiral, prezervatif, aylık iÄŸneler gibi modern doÄŸum kontrol yöntemlerinden haberdar olanlar çoÄŸalıyor.Son beÅŸ yılda doÄŸum kontrol yöntemlerinin kullanımında Türkiye’nin yol aldığını söylemek mümkün. DoÄŸum kontrolü uygulayanların oranı yüzde 63.9’dan yüzde 73.7’ye, modern yönteme baÅŸvuranların oranı ise yüzde 33.7’den yüzde 51.2’ye çıktı. MODERN YÖNTEMLERÄ° EN ÇOK İÇ ANADOLU KADINLARI KULLANIYORAraÅŸtırmaya göre modern doÄŸum kontrol yöntemlerini yüzde 59.4’lük oranla en çok İç Anadolu Bölgesi’ndeki kadınlar kullanıyor. Onları yüzde 53.8 ile Akdenizli, yüzde 52.4 ile Marmaralı, yüzde 46.4 ile Egeli ve yüzde 45.4 ile DoÄŸu Anadolulu kadınlar izliyor. Bu konuda en kötü karne DoÄŸu Karadenizli kadınlarda; sadece yüzde 42’si modern yöntem kullanıyor. Buna paralel olarak geleneksel doÄŸum kontrol yöntemleri en çok Karadeniz Bölgesi’nde, en az İç Anadolu Bölgesi’nde kullanılıyor.Modern yöntemlerinin en bilineni doÄŸum kontrol hapı. Bu yöntemi kadınların yüzde 86’sı biliyor. Yine kadınların yüzde 75’i spirali, yüzde 69’u kondomu, yüzde 26’sı aylık iÄŸneleri, yüzde 25’i geri çekilmeyi, yüzde 18’i 3 aylık iÄŸneleri, yüzde 11’i ameliyatla tüplerin baÄŸlanmasını, yüzde 10’u takvim yöntemini biliyor.Kadınların doÄŸum kontrol yönteminden en büyük beklentileri yüzde 71.5 ile güvenilir olması. Yüzde 43.6’sı yan etkisinin bulunmamasını, yüzde 26.4’ü saÄŸlığına kalıcı zarar vermemesini, yüzde 10’u hiç hormon içermemesini, yüzde 7.7’si ileride çocuk sahibi olmasını engellememesini, yüzde 7.6’sı uygulamanın pratik olmasını, yüzde 6.9’u rahat ettirmesini, yüzde 5.2’si doktorun tavsiye etmesini, yüzde 3.6’sı da maliyetinin düşük olmasını istiyor.TÃœRK KADINLARI HORMONDAN KORKUYOR Gazi Ãœniversitesi Kadın Hastalıkları ve DoÄŸum KliniÄŸi Prof. Dr. Bülent TıraÅŸ, Türkiye’deki hormon içeren doÄŸum kontrol hapı ve diÄŸer yöntemlerin kullanımının, Avrupa ülkelerine göre daha düşük kaldığını söylüyor. TıraÅŸ, Avrupa’da doÄŸum kontrol hapının en sık kullanılan yöntem olduÄŸunu belirtiyor: ‘DoÄŸum kontrol hapları sadece gebeliÄŸi önlemiyor. Birçok hastalıkların tedavisinde, hastalıklardan korunmada da yarar saÄŸlıyor. Adet kanamalarını düzenliyor, aÄŸrılı adet görmeyi azaltıyor, hormon dengesini saÄŸlıyor, sivilce-akne tedavisine iyi geliyor. Adet öncesi dönemde görülen sıkıntı, sinirlilik, vücutta ÅŸiÅŸkinlik, göğüslerde gerginlik ve iÅŸtah artışı gibi ÅŸikayetler yapan premenstruel sendromlara iyi geliyor. Ä°ki yıl kullanıldığı takdirde, yumurtalık ve rahim kanseri riskini yüzde 50-60 azaltıyor.’Tıraş’a göre Türkiye’de, ‘Acaba hormonlar zarar verir mi?’ korkusu da var. ‘Oysa doÄŸum kontrol hapları 1960’lardan beri kullanılıyor. O günden bugüne de içindeki östrojen oranı 150 mikrogramdan, 15-30 mikrograma kadar düşürüldü. Kadınların vücudundaki hormonlar kullanılıyor. Düşündükleri gibi zararlı deÄŸil.’ Hormonal yöntemlerden kaçmanın bir diÄŸer nedeni de kalıcı kısırlık korkusu. Oysa hiçbir hormonal yöntemin kalıcı kısırlık etkisi yok. Üç aylık iÄŸneler dışındaki yöntemlerde, bırakıldıktan sonraki ay içinde yumurtlama tekrar baÅŸlıyor. Sadece üç aylık iÄŸnelerde bu süre 9-18 aya kadar uzayabiliyor. Kadın veya erkekte her ÅŸey yolundaysa cinsel birleÅŸmede gebelik ihtimali yüzde 25. Prof. Dr. Tıraş’a göre birçok kadın doÄŸum kontrol yöntemlerini bilse de bu yüzde 25’te olmamanın iyimserliÄŸi içinde etkin bir kontrol yöntemi kullanmıyor. ‘Genç kadınlar daha fazla risk alıyor. Hamile kalmayacaklarını düşünüyorlar. EÅŸinin, arkadaşının geri boÅŸalma yöntemiyle korunuyor. Bunun da etkili olacağını zannediyor. ‘Başıma gelmez düşüncesi’ var. Bugün ertesi gün hapı, ertesi sabah hapı diye bir acil kontrasepsiyon yöntemi var. Bununla ilgili bir araÅŸtırmaya göre kadınlar evlerinde bulunsa bile kullanmıyor. Çok iyimserler. Hamile kalmayacaklarını düşünüyorlar.’KÄ°ME HANGÄ° YÖNTEMProf. Dr. TıraÅŸ genç kadınlara doÄŸum kontrol haplarını öneriyor. Bu arada unutulmaması gereken bir noktayı hatırlatıyor: Kondom dışında hiçbir yöntem cinsel yolla bulaÅŸan hastalıklara karşı koruma saÄŸlamıyor. Böyle bir risk söz konusuysa doÄŸum kontrol yöntemiyle birlikte mutlaka kondom kullanılması gerekiyor. 2-3 yıl gibi bir süre için çocuk düşünmeyenlere de doÄŸum kontrol hapının yanı sıra, aylık iÄŸneler, cilt altı implantlar öneriliyor. DoÄŸum yapmış kadınlar için spiral daha uygun. 35 yaşın üzerindeki, artık çocuk sahibi olmak istemeyen kadınlar için de tüplerin baÄŸlanması gündeme gelebiliyor. Ama geri dönüşü bulunmaması sebebiyle genellikle duygusal açıdan bu yöntemi seçmek güç olabiliyor. YÃœZDE 42’SÄ° YÖNTEME KENDÄ° KARAR VERÄ°YORAraÅŸtırmaya göre doÄŸum kontrol yöntemleriyle ilgili bilgilerin önemli oranı saÄŸdan, soldan ediniliyor. Ä°stenmeyen gebeliklerden korunmada sorumluluÄŸun büyük bir kısmı kadının üzerine yükleniyor. Ancak karar aÅŸamasında eÅŸlerin konuya bakışı önem kazanıyor. Erkeklerin yüzde 70’i korunmaya olumlu, yüzde 5’i olumsuz bakıyor, yüzde 15’i ilgilenmiyor, yüzde 10’u ise partnerim yok diyerek bu soruya cevap vermiyor. Kadınların yaklaşık yarısı yöntem kullanımına eÅŸiyle birlikte karar veriyor. Yüzde 42’si kararı kendi alıyor. Kadınların yüzde 45’i doktor, yüzde 37’si arkadaÅŸ çevresi, yüzde 30’u televizyon, yüzde 15’i gazete, yüzde 14’ü saÄŸlık ocağı, yüzde 12’si aile, yüzde 11’i dergi, yüzde 10’u ebe veya hemÅŸire ve yüzde 8’i ansiklopediden gebelikten korunma yöntemleri hakkında bilgi alıyor. KÃœRTAJ BÄ°R DOÄžUM KONTROL YÖNTEMÄ°! Ä°stenmeyen gebelikleri sonlandırmanın tek yolu kürtaj. SaÄŸlık sorunlarına yol açabilen kürtajın Türkiye’de 18-45 yaÅŸ arasındaki evli, boÅŸanmış veya bekar tüm kadınlarda gerçekleÅŸme oranı yüzde 26. Kürtaj kentli kadınlar arasında daha çok kullanılıyor. Ayrıca, kürtaj yaptıranların yüzde 31’i iki kez kürtaj olduÄŸunu söylemiÅŸ. Türkiye’de her yıl 1.9 milyon gebelik gerçekleÅŸiyor. Bunların 550 bini istenmeyen gebelik ve 285 bini de kürtajla sonuçlandırılıyor. Ãœstelik kürtajın, rahim delinmesi, kanama ve enfeksiyon gibi risklere yol açtığı da biliniyor. Ayrıca kaygı, suçluluk duygusu, depresyon gibi sorunlara da zemin hazırlıyor. DoÄŸum kontrol yöntemi deÄŸil, son çare olarak gündeme gelmesi gereken kürtaj toplumun deÄŸer yargıları gibi nedenlerle çoÄŸu kez kadının tek başına göğüslediÄŸi, gizli tuttuÄŸu acı bir deneyim haline geliyor.Ä°DEALÄ° HANGÄ°SÄ°?Kontrol yöntemlerinin güvenilirlilik oranı deÄŸiÅŸiyor. AraÅŸtırmalara göre, tüplerin baÄŸlanması, rahim içi araç ve implant yüzde 100, doÄŸum kontrol hapı ve iÄŸne yüzde 99.9, spiral yüzde 99, kondom yüzde 93, takvim yüzde 91 ve geri çekilme yüzde 81 oranında güvenilir. Dünya SaÄŸlık Örgütü’ne göre ideal doÄŸum kontrol yöntemi yüzde 100 güvenli, geri dönüşümlü, iliÅŸkiden bağımsız, yan etkisi olmayan, korunma dışı yararları bulunan yöntem.AVRUPA’DA DURUM NEDÄ°R?Fransa, Almanya, Ä°talya, Ä°spanya ve Ä°ngiltere’de 15-49 yaÅŸlarındaki, 12 bin 160 kadın arasında yapılan ‘Avrupalı Kadınlarda Kontrasepsiyon Kullanımı’ araÅŸtırmasına göre her yüz kadından 76’sı herhangi bir doÄŸum kontrol yöntemi kullanıyor. Avrupa Kontrasepsiyon DerneÄŸi BaÅŸkanı Danimarkalı Prof. Dr. Sven Skouby’nin açıkladığı sonuçlara göre doÄŸum kontrol yöntemi kullanımının en yüksek olduÄŸu ülke yüzde 82 ile Almanya. Fransız kadınların yüzde 76’sı, Ä°talyanların yüzde 75’i, Ä°ngilizler’in yüzde 74’ü, Ä°spanyolların yüzde 71’i doÄŸum kontrol yöntemi kullanıyor.Avrupa’da yöntem kullanmayanların oranı yüzde 23.4. Ancak bunların büyük kısmı çeÅŸitli nedenlerle gebe kalma olasılığı bulunmayan kadınlar. Buna karşın yöntemlerin etkinliÄŸi de göz önüne alınınca yüzde 6.5’i yani 4.7 milyon Avrupalı kadın istenmeyen gebelik riski altında bulunuyor. AraÅŸtırmada dikkat çeken bir baÅŸka konu, genç kadınların daha çok doÄŸum kontrol hapı tercih etmesi. 15-24 yaÅŸ grubundaki kadınların hemen hemen yarısı doÄŸum kontrol hapına baÅŸvuruyor. Åžu anda hap kullananların neredeyse yarısı doÄŸum kontrol hapına 20 yaşın altında baÅŸlamış.AVRUPALI KADININ TERCÄ°HLERÄ°yöntem - yüzdeDoÄŸum kontrol hapı - 29.8Kondom yüzde - 19.8Tüplerin baÄŸlanması - 10.8Rahim içi araç - 8.9Güvenilir olmayan- etkisiz yöntemler (geri çekilme, takvim vs.) - 6.3DiÄŸer yöntemler - 2.4Yöntem kullanmayanlar - 23.4Â