Mineraller hayatınızı değiştirebilir

Mineraller vücudunuzdaki destek yapılarını oluşturan, enerji metabolizmanızdan kanınızın pıhtılaşmasına kadar pek çok yaşamsal işlevlerinizi yürüten çok önemli besin unsurlarıdır. Vücutta depolanma kapasiteleri olan minerallerin yüksek dozlarda, bilinçsiz ve kontrolsüz bir şekilde kullanılmaları tehlikeli olabilir. Geçen haftaki yazımızda önemli minerallere ilişkin temel bilgileri size iletmeye gayret ettik. Mineral dünyasının kapısını kaldığımız yerden aralamaya devam ediyoruz. KRAMPLARA MAGNEZYUMVücudunuzdaki bazı enzimlerin aktivitesi için hayati bir mineral olan magnezyum, kalsiyum ve potasyumun bağırsaklardan emilimine yardımcıdır. Magnezyum yetersizliğinde kas ve sinir uyarılarının iletimi bozulur, kramplar ve sinirlilik hali ortaya çıkabilir. Magnezyum kemiklerinizin şekillenmesinde de görev alır. Kalp-damar hastalıklarını, osteoporozu, bazı kanserleri önlemede yararlı olabilir, kolesterol seviyenizi azaltabilir. Magnezyumun en çok bulunduğu besinler badem, ceviz, fındık, fıstık gibi sert kabuklu kuru yemişlerdir. Kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler ve tahıllarda da yeterince magnezyum vardır. Magnezyumun düzenli kullanımının ruhsal gerginliği azaltabileceği, kalp ritim bozukluklarını dengeleyebileceği ileri sürülmektedir.KAN BASINCINA POTASYUMSağlıklı bir sinir sistemi ve düzenli bir kalp ritmi için potasyum zorunludur. Potasyum, sodyumla birlikte vücudun sıvı dengesini kontrol eder. Potasyum eksikliğinde aşırı cilt kuruluğu, akne, ishal, kabızlık, idrak güçlüğü, vücutta sıvı birikimi, sinirlilik, terlemeler, bulantı-kusma, tansiyon düşüklüğü, kaslarda yorgunluk-zayıflık, halsizlik ve tekrarlayan baş ağrıları oluşabilir. Potasyumdan zengin başlıca besinler; süt ve süt ürünleri, et, balık, kümes hayvanları, baklagiller, sebze ve meyvelerdir. Kayısı, şeftali avokado, muz, incir, hurma, kuru üzüm, kurutulmuş meyveler, kabuklu yemişler, bal kabağı, patates, sarımsak yüksek oranlarda potasyum içerir. Böbrek rahatsızlığınız ya da ishal gibi özel bir durumunuz varsa veya idrar söktürücü bir diüretik, kabızlık giderici bir laksatif kullanıyorsanız potasyum seviyelerinizin düşebileceğini aklınızda tutun. SELENYUM ANTİOKSİDANDIR Vücut için yaşamsal önemi olan selenyum güçlü bir antioksidandır. Bağışıklık sisteminizi korur, güçlendirir. Bazı tip tümörlere karşı koruyucudur. Pankreasın çalışması ve doku elastikiyeti için de selenyum gereklidir. Selenyum, E vitamini ile birlikte kalp ve karaciğer fonksiyonlarının sağlıklı olarak devamı ve vücutta antikor yapımı için çalışır. Selenyum eksikliğinin; kanser, kalp hastalığı, gelişme bozukluğu, enfeksiyonlar, karaciğer bozukluğu, kolesterol seviyelerinde artış ve kısırlıkla ilişkili olduğu saptanmıştır. Selenyumun kontrolsüz kullanılması eklem sorunlarına, tırnaklarda kırılma, nefesin sarımsak gibi kokması, ağızda metalik tat, sindirim sistemi bozuklukları, karaciğer-böbrek bozuklukları, saç dökülmesi, cilt döküntüleri ve cildin sarımsı bir renk almasına yol açabilir. Selenyum, yiyeceklerin yetiştiği toprağın selenyum miktarına bağlı olarak et ve tahıllarda yeterince mevcuttur. Bira mayası, tavuk ve süt ürünlerinde, somon ve ton balığında, deniz ürünlerinde, brokolide, sebzelerde, sarımsak, soğanda, hububatlarda bol miktarda vardır.SODYUM: AZI KARAR ÇOĞU ZARARSu dengenizin korunmasında, sinir ve kas sisteminizin çalışmasında çok önemli görevler üstelenen bir mineraldir. Sodyum eksiliği çok seyrek görülür. Eğer sodyumdan fakir bir diyetle beslenir ve idrar söktürücü diüretik ilaçları fazlaca kullanırsanız sodyum seviyeniz çok azalabilir. Bu durumda vücudunuz susuz kalır. Kalp çarpıntıları, tansiyon düşüklüğü, iştahsızlık, karında kramplar, sersemlik, yorgunluk, uyuşukluk, hafıza bozukluğu, koordinasyon bozukluğu, bulantı-kusma, kilo kaybı gibi sorunlar oluşabilir. Tuz en önemli kaynaktır. Fazla kullanımı vücudunuzda sodyum yüklenmesine sebep olabilir. Bu durum vücutta su tutulması, yüksek tansiyon, potasyum eksikliği ve karaciğer böbrek hastalığı ile sonuçlanabilir. ÇİNKO KORUYUCUDURÇinko prostat bezinin fonksiyonu ve üreme organlarının sağlıklı gelişimi için önemlidir. Sağlıklı bir bağışıklık sistemi için çinko zorunludur. Yara iyileşmesinde önemli işlevleri vardır. Tat ve koku keskinliği sağlar. Kemiklerinizin şekillenmesi ve oluşumunda görev alır. Vücuda hasar veren serbest radikallerin gelişmesine ve zararlarına engel olur, yaşlanma sürecini de yavaşlatır. Çinko eksikliğinde; yorgunluk, koku-tat hissi kaybı, tırnaklarda incelme ve beyaz lekeler, seksüel ve bedensel gelişme bozukluğu, tekrarlayan enfeksiyonlar, cinsel güç azalması ve yara iyileşmesinde gecikme oluşabilir. Çinko deniz ürünlerinde, yumurta sarısında, kırmızı ve beyaz ette, mantarlarda, baklagillerde, soya fasulyesi, ayçiçeği ve daha pek çok besinde bulunmaktadır. KOLESTEROL BİLGİNİZİ TEST EDİNKolesterol hakkında size yetecek kadar bilgi birikimine ihtiyacınız var. Damar sağlığınızı koruyup kalp krizi ve felç riskinizi önleyebilmeniz için bu bilgiler size de gerekebilir. Aşağıdaki testi dikkatle uygulayın. Bir kolesterol bilgini mi, bilgisizi mi olduğunuza siz karar verin! 1. Yüksek kolesterole aşağıdakilerden hangisi neden olabilir?a) Kalıtım, genetik mirasınızb) Beslenme yanlışlıklarınızc) Düşük egzersiz düzeyindeki ısrarcı tutumunuzd) Hepsi2. Hangisi ‘‘iyi’’, hangisi ‘‘kötü’’ kolesteroldür?a) HDL iyi, LDL kötüdürb) LDL iyi, HDL kötüdürc) İyi ve kötü kolesterol gibi bir ayırım yapmanın gereği yoktur.d) Hiçbiri3. Kolesterol düzeyinizi aşağıdakilerden hangisi artırır?a) Beslenme ile alınan kolesterolb) Doymuş yağlarc) Tuzd) Şeker4. Vücuttaki kolesterolün yüzde kaçını karaciğer yapar?a) %10b) %30c) %80d) %955. Kolesterol düzeyindeki yüzde 1'lik azalma kalp riskini yüzde kaç düşürecektir?a) %1b) %2-3c) %5d) %106. Kolesterol testini özellikle ne zaman dikkate almalısınız?a) Kalp hastasıysanızb) Diyabetiniz varsac) Aile öykünüzde kalp hastalığı varsad) Hepsi7. Kalp hastalığı için aşağıdakilerden hangisi değiştirilebilen bir risk faktörüdür?a) Yüksek kolesterol seviyelerib) Sigara kullanımıc) Fiziksel aktivite azlığıd) Hepsi8. Aşağıdaki ifadelerden hangisi genellikle doğrudur?a) Diyet ve egzersizdeki düzenlemeler kolesterol düzeyini yüzde 50 azaltırb) Diyet ve egzersizdeki düzenlemeler kolesterol düzeyini yüzde 10 azaltırc) Kolesterolün düşürülmesinde ilaçlar etkili değildird) Hiçbiri9. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?a) Kolesterol düşürücü ilaç alıyorken de egzersiz yapmalı, hayvansal yağları azaltılmış, yağ muhtevası düşük bir diyet uygulamalısınız.b) Eğer diğer kalp ve damar hastalığı riskleriniz varsa kolesterolü iyice düşürmeniz daha da faydalı olabilir. Kolesterol düşürücü ilaçların yararlı etkileri kişiden kişiye farklılık gösterir.c) Hepsi CEVAPLARINIZ VE AÇIKLAMALAR1) (D) Kalıtım başlıca risk faktörüdür. Fakat yetersiz ve dengesiz beslenme, egzersiz yokluğu gibi yanlış yaşam tarzı seçimleri de kolesterol seviyelerinizi etkilemektedir. 2) (A) HDL, iyi kolesteroldür. Damar tıkanıklıkların önlenmesinde yardımcıdır. LDL ise kötü kolesteroldür. Kalp krizine bile neden olan kolesterolün damarlarda birikmesini sağlar. 3) (B) Doymuş yağlar kolesterol düzeyinizi arttırır. Karaciğer tarafından kolesterol yapımını uyarırlar. 4) (C) Vücuttaki toplam kolesterolün yüzde 80'i karaciğer tarafından yapılırken, sadece yüzde 20'si diyetle alınmaktadır.5) (B) Kolesterol düzeyindeki her yüzde 1'lik azalma, kalp hastalıkları riskini yüzde 2-3 oranında düşürmektedir. 6) (D) Bu durumların hepsi kolesterol testini ve düzenli kolesterol takibini daha çok dikkate almanızı gerektirmektedir.7) (D) Kalp hastalığı için bilinen bazı risk faktörleri yaşam şekli değişikliği ya da tedaviyle kontrol edilebilmektedir. Yüksek kolesterol, yüksek kan basıncı, diyabet, fiziksel aktivite yetersizliği, sigara ve alkol kullanımı ve şişman olmak değiştirilebilen başlıca risk faktörleridir. 8) (B) Her bireyin diyet ve egzersize yanıtı farklıdır. Tipik olarak yaşam tarzınızda yapacağınız değişikliklerle kolesterol düzeyinizi yüzde 10 azaltabilirsiniz. Bu yüzde 10'luk değer sizin için yeterli değilse, o zaman doktorunuzla kolesterol düşürücü ilaçlar hakkında konuşmalısınız. 9) (D) Kolesterol düşürücü ilaç tedavisi kalp krizinin önlenmesinde basamak olabilir. En iyi ilacın seçiminde ve dozunun belirlenmesinde yaşınıza, iyi ve kötü kolesterol değerlerinize, trigliserit gibi diğer yağların seviyelerine de ihtiyaç vardır. DEĞERLENDİRMEn Puanınız 0-2 arasındaysa: Kalp ve damar sağlığınıza daha çok dikkat edin.n Puanınız 3-5 arasındaysa: Sağlıklı yoldasınız, biraz hızlanın.n Puanınız 6-8 arasındaysa: Tebrikler!n Puanınız 9 ise: Mükemmel! Kalp ve damarlarınızın dostusunuz.* (www.makingtheconnection adlı siteden yararlanılmıştır.)