Milyon dolarlık atların çok çok özel yolculuğu
Güncelleme Tarihi:
Şermin TERZİ
Oluşturulma Tarihi: Eylül 09, 2007 00:00
Bugün İstanbul Veliefendi Hipodromu’nda, Türkiye Jokey Kulübü tarafından düzenlenen 2007 Enternasyonal Yarışlar’ı koşulacak. Bu yarışlar 17 yıldır Türkiye’de yapılıyor. Ancak, bu yılki yarışların en önemli özelliği, dünyanın en iyi birkaç atının da koşacak olması.
İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth’in 20 yarış atından biri olan 5 yaşındaki Banknote ve dünyanın beşinci en zengin kişisi Birleşik Arap Emirlikleri Başbakanı ve Dubai Şeyhi Muhammed Bin Raşid El Maktum’un, Laverock ve Caradak isimli safkan İngiliz atları yarışın gözdeleri.
Onlara at değil hazine demek daha doğru aslında. Kraliçe’nin atı Banknote 3 milyon, Laverock ve Caradak ise 5’şer milyon dolar değerinde. Nakliye için bindirildikleri kargo uçaklardan bile daha kıymetliler neredeyse. Enternasyonal Yarış’ta kazanan atlara verilecek ödül toplam 2 milyon 550 bin dolar ile Avrupa’daki yarışları da solluyor. Yarışa katılacak atlar sadece hızlı değiller, hipodromda koşturmaktansa müzeye koyup saatlerce seyredilecek kadar muhteşem güzellikteler. Bu kadar kıymetli atlar nasıl naklediliyor, korunmaları için ne önlemler alınıyor, bulundukları ortama alışmaları için neler yapılıyor, yarış öncesi izledik.
Atların değeri 3-5 milyon dolar olunca ister istemez çok sıkı güvenlik önlemleri alınıyor. Ama aslında bu kadar sıkı güvenlik uygulanmasının sebebi, geçmişte yaşanan trajik bir olay. 8 Şubat 1983’te, dünyanın en ünlü at yetiştiricilerinden Ağa Han’ın, defalarca şampiyonluk kazanmış Shergar isimli çok sevdiği atı fidye için İrlanda’da çalınmış. Ağa Han, kötü örnek olmaması için fidye pazarlıklarını reddedince bir daha atından hiç haber alamamış. Shergar’ın hikáyesi birkaç kez Hollywood filmlerine de konu edilmiş.
İşte bu olaydan sonra milyon dolarlık at yetiştiren herkes, başlarına böyle bir şey gelmesinden korktuğu için özel önlemler almaya başlamış. Atların hemen hepsinin seyisleri 24 saat yanlarında. Bakıcıları da, seyisleri de, antrenörleri de sadece onlarla ilgileniyor. Kendi haralarında 24 saat başlarında bekleyen güvenliğin yanı sıra, ahırın içinde kameralarla her saniyeleri kaydediliyor.
Banknote, MNG Havayolları’nın kargo uçağı ile 3 saatlik bir yolculukla sabah 07.30’da havalimanına indi. Onu taşıyan kargo uçağında üç atın taşınabileceği, küçük bir ahırı andıran üç kutu vardı.
Atları getiren havayolu şirketinin mutlaka profesyonel bir hava seyisi var. Atlar kendi seyisleri tarafından yolculuk sırasında güçlü ve yapılı bu hava seyislerine teslim ediliyor.
Uçuşu rahat tamamlayıp, uçuş sırasında tedirgin olup sağa sola tekme atmaması için gerekli görülürse, ağızdan bitkisel ağırlıklı sakinleştirici ilaçlar veriliyor.![/images/100/0x0/55ea2e1cf018fbb8f86ff6ac]()
Rahat etmeleri için uçağın sıcaklığı 15 ile 20 derece arasında tutuluyor, ışıklar kapatılıp rahat bir seyahat yapmaları sağlanıyor.
At sahipleri, nakliye sırasında atlarını değerlerinin yüzde biri karşılığında sigortalatıyor. Yüksek meblağlar olduğu için sigortalama işini her sigorta şirketi yapmıyor.
Atların suları özel pet şişelerden veriliyor, yemleri de İngiltere’den özel getirtiliyor. Günde yaklaşık 4 ila 8 kilo yem yiyorlar. Yemlerdeki protein ve vitamin dengesi ile kalsiyum ve fosfor dengesine çok büyük önem gösteriliyor. Bire iki ölçüsündeki kalsiyum ve fosfor dengesi sağlanmazsa atların kemikleri zarar görüyor.
Yanlarında seyisleri, antrenörleri ve yardımcı antrenörleri olmadan kesinlikle yolculuk yaptırılmıyor.
Her yarıştan birkaç gün önce atlar, seyisleri tarafından hipodromun neredeyse her metrekaresinde yarış sırasında yabancılık çekmesin diye gezdiriliyorlar.
PASAPORTLARI VAR
Atlar sürekli seyahat ettiği için, en ince ayrıntısına kadar özelliklerinin yazıldığı pasaportları var. Hiçbir atın kan grubu, tıpkı insanlardaki parmak izi gibi bir diğeriyle aynı değil. Pasaporta işte bu kan grupları ve DNA’larına ilişkin özellikler, anne ve babasının adı ve sahipleri not ediliyor. Atın vücudundaki her işaret, ufacık kıl dönmeleri bile pasaportta kayıtlı. Atlar yarışlara girmeden önce, yarış komiserleri tarafından pasaportları inceleniyor ve atın doğru at olup olmadığı kontrol ediliyor. Böylece hile yapılması önleniyor.
MUHTEŞEM BİR HEYKEL GİBİ
Daha önce İngiliz Kraliçesi Elizabeth’e gıpta etmek aklımın ucundan bile geçmemişken, sahip olduğu Banknote isimli simsiyah atı gördüğümde ilk kez iç geçirdim. Muhteşem bir heykeli andırıyor Banknote. Onu ilk gördüğümde bacaklarında beyaz bandajlar sarılıydı. TJK Uluslararası İlişkiler Müdürü Burak Okutan, üç saatlik yolculuk esnasında sıkılıp sağa sola vurursa bacaklarını, tendonlarını zedelememesi için böyle bir önlem alındığını söyledi.
UÇUŞ SIRASINDA 20 KİLO KAYBETTİ
Banknote’u ahırda gördüğümde, seyisi koca bir tırmığı havaya kaldırmış, diğer bir seyis de elinde bir enjektörle boynuna iğne vuruyordu. Gözlerim faltaşı gibi açılmış ne yaptıklarını sordum. Meğer 400 ila 500 kilo ağırlığındaki atlar genellikle uçuş sırasında 20 kilo kaybediyorlarmış. Yarış sırasında da köpük köpük attıkları terlerle bu bazen 25 kiloyu bulabiliyormuş. Tırmığın ucundaki şey kaybettiği vitaminleri geri almasına sağlayan serummuş.
ÇİFTLEŞMELERİ 10 İLE 400 BİN DOLAR ARASINDA
Yarış atlarının hemen hepsinin anne ve babası yine şampiyon atlar. Doğdukları andan itibaren özel ihtimamla yetiştiriliyorlar. 18 aylık olduklarında üzerine binilip, idmanlara başlanıyor. Yaklaşık 6 ya da 8 ay sonra da yarışlara hazır hale geliyorlar. Safkan İngilizler Türkiye’de 6, yurtdışında ise 8 yaşına kadar koşabiliyorlar. Koşmayı bıraktıklarında da aygır, damızlık ya da binek atı oluyorlar. Örneğin Şeyh Maktum’un dünyanın çeşitli haralarında toplam 55 aygırı var ve bunların aşım (çiftleşme) bedelleri 10 bin dolardan başlayıp 400 bin dolara kadar çıkabiliyor. Yine Maktum’un sahibi olduğu ve Enternasyonal yarışlarda da favori gösterilen 5 yaşındaki Laverock’un babası, Sadler’s Wells için 400 bin dolar aşım bedeli ödenmiş.
ÖNCE HAVADA SONRA KARADA ÇOK SIKI GÜVENLİK
Bu değerli atlar MNG’nin kargo uçağında (üstte) üç saatlik bir yolculuktan sonra İstanbul’a getirildi. Kargo uçağında küçük bir ahırı andıran üç kutu (üstte sağda) vardı. Bu kutudaki atlara uzman hava seyisleri göz kulak oldu. Uçaktan indirildikten sonra atlar özel kamyonlara bindirildi. Hipodroma varınca (sağda) seyisler özenli bir şekilde atları kamyondan indirdi.
Bugün Veliefendi’de safkan İngiliz, Arap atları koşacak
Bugün 15.30’da başlayacak, 2007 Enternasyonal Yarışları’nda İngiliz ve Arap atları yarışacak. İngiliz ve Arap atları![/images/100/0x0/55ea2e1cf018fbb8f86ff6ae]()
ayrı kategorilerde ve birbirleriyle yarışmıyor. Arap atları 1600 metrelik Malazgirt Koşusu’nda yarışacak. Bu yarışta 10 Arap atı koşacak. TJK’nın tek kadın yönetim kurulu üyesi Esra Atman Özyiğit’in söylediğine göre Malazgirt, Arap atlarının yarıştığı dünyada en iyi ikramiyeyi veren yarış. İngiliz atları ise 1600 ve 2400 metrelik iki ayrı koşuda yarışacak. 1600 metrelik Topkapı Koşusu’nda 13 İngiliz atı koşacak, 2400 metrelik Boğaziçi Koşusu’nda ise 8 İngiliz atı yarışacak.
7 Malazgirt Koşusu’nda, sahibi Hollandalı olan ve geçen yılki yarışın birincisi Robbie de var. Katar Başbakanı Şeyh El Thani’nin sahibi olduğu Dahess ve Al Dahma isimli iki Arap atı da yarışacak.
7 Topkapı Koşusu’nun favorisi Şeyh Maktum’un da sahibi olduğu Caradak. Kraliçe Elizabeth’in atı Banknote da bu yarışta koşacak.
7 "Damarlarımda kan değil, at sevgisi akıyor" diyen Şeyh Maktum, yıllarca Birleşik Arap Emirlikleri Binicilik Takımı’nın kaptanlığını yaptı ve şu anda dünyanın en büyük at ekürisine sahip. Yarış atları ekürisinin genel adı Godolphin, aygır olarak kullandığı atların harasının adı ise Darley. Bu iki isim de Osmanlı zamanında savaşta kullanılan ve İngiliz atlarının atası sayılan Darley Arabian ve Godolphin Arabian’dan geliyor. Şeyh’in aygırlarının toplam fiyatı 500 milyon dolar. 55 aygırı, 147 yarış atı var.
7 Topkapı Koşusu ödülü 1 milyon 20 bin, Boğaziçi Koşusu ödülü 680 bin, Malazgirt Koşusu ödülü 850 bin dolar.
7 Şu anda dolandırıcılıktan tutuklu ve ev hapsinde cezasını çeken Amerikalı borsacı Gary Tanaka’nın İngiliz atı Pressing de yarışa katılıyor. Gary Tanaka’nın 21 safkan atı var ve Kuzey Amerika at sahipleri listesinde 8. sırada. Sadece geçen yıl atlarının kazandığı ikramiye tutarı 3 milyon dolar.
YARIŞIN TÜRK FAVORİLERİ
Arap atlarının yarışacağı Malazgirt Koşusu’nun Türk favorisi Kafkaslı 5 yaşında ve şu ana kadar koştuğu koşulardaki kazancı tam 3 milyon 679 bin 320 YTL. Topkapı Koşusu’nun Türk favorisi İngiliz atı Ribella 8 yaşında ve kazancı 1 milyon 979 bin 579 YTL. Boğaziçi Yarışı’nda koşacak safkan İngiliz Inspector 3 yaşında ve kazancı 733 bin YTL. Yine aynı yarışta koşacak bir başka İngiliz atı Annosh ise 4 yaşında ve kazancı 483 bin YTL.
Onlara at değil hazine demek daha doğru aslında. Kraliçe’nin atı Banknote 3 milyon, Laverock ve Caradak ise 5’şer milyon dolar değerinde. Nakliye için bindirildikleri kargo uçaklardan bile daha kıymetliler neredeyse. Enternasyonal Yarış’ta kazanan atlara verilecek ödül toplam 2 milyon 550 bin dolar ile Avrupa’daki yarışları da solluyor. Yarışa katılacak atlar sadece hızlı değiller, hipodromda koşturmaktansa müzeye koyup saatlerce seyredilecek kadar muhteşem güzellikteler. Bu kadar kıymetli atlar nasıl naklediliyor, korunmaları için ne önlemler alınıyor, bulundukları ortama alışmaları için neler yapılıyor, yarış öncesi izledik.
Atların değeri 3-5 milyon dolar olunca ister istemez çok sıkı güvenlik önlemleri alınıyor. Ama aslında bu kadar sıkı güvenlik uygulanmasının sebebi, geçmişte yaşanan trajik bir olay. 8 Şubat 1983’te, dünyanın en ünlü at yetiştiricilerinden Ağa Han’ın, defalarca şampiyonluk kazanmış Shergar isimli çok sevdiği atı fidye için İrlanda’da çalınmış. Ağa Han, kötü örnek olmaması için fidye pazarlıklarını reddedince bir daha atından hiç haber alamamış. Shergar’ın hikáyesi birkaç kez Hollywood filmlerine de konu edilmiş.
İşte bu olaydan sonra milyon dolarlık at yetiştiren herkes, başlarına böyle bir şey gelmesinden korktuğu için özel önlemler almaya başlamış. Atların hemen hepsinin seyisleri 24 saat yanlarında. Bakıcıları da, seyisleri de, antrenörleri de sadece onlarla ilgileniyor. Kendi haralarında 24 saat başlarında bekleyen güvenliğin yanı sıra, ahırın içinde kameralarla her saniyeleri kaydediliyor.
Banknote, MNG Havayolları’nın kargo uçağı ile 3 saatlik bir yolculukla sabah 07.30’da havalimanına indi. Onu taşıyan kargo uçağında üç atın taşınabileceği, küçük bir ahırı andıran üç kutu vardı.
Atları getiren havayolu şirketinin mutlaka profesyonel bir hava seyisi var. Atlar kendi seyisleri tarafından yolculuk sırasında güçlü ve yapılı bu hava seyislerine teslim ediliyor.
Uçuşu rahat tamamlayıp, uçuş sırasında tedirgin olup sağa sola tekme atmaması için gerekli görülürse, ağızdan bitkisel ağırlıklı sakinleştirici ilaçlar veriliyor.
Rahat etmeleri için uçağın sıcaklığı 15 ile 20 derece arasında tutuluyor, ışıklar kapatılıp rahat bir seyahat yapmaları sağlanıyor.
At sahipleri, nakliye sırasında atlarını değerlerinin yüzde biri karşılığında sigortalatıyor. Yüksek meblağlar olduğu için sigortalama işini her sigorta şirketi yapmıyor.
Atların suları özel pet şişelerden veriliyor, yemleri de İngiltere’den özel getirtiliyor. Günde yaklaşık 4 ila 8 kilo yem yiyorlar. Yemlerdeki protein ve vitamin dengesi ile kalsiyum ve fosfor dengesine çok büyük önem gösteriliyor. Bire iki ölçüsündeki kalsiyum ve fosfor dengesi sağlanmazsa atların kemikleri zarar görüyor.
Yanlarında seyisleri, antrenörleri ve yardımcı antrenörleri olmadan kesinlikle yolculuk yaptırılmıyor.
Her yarıştan birkaç gün önce atlar, seyisleri tarafından hipodromun neredeyse her metrekaresinde yarış sırasında yabancılık çekmesin diye gezdiriliyorlar.
PASAPORTLARI VAR
Atlar sürekli seyahat ettiği için, en ince ayrıntısına kadar özelliklerinin yazıldığı pasaportları var. Hiçbir atın kan grubu, tıpkı insanlardaki parmak izi gibi bir diğeriyle aynı değil. Pasaporta işte bu kan grupları ve DNA’larına ilişkin özellikler, anne ve babasının adı ve sahipleri not ediliyor. Atın vücudundaki her işaret, ufacık kıl dönmeleri bile pasaportta kayıtlı. Atlar yarışlara girmeden önce, yarış komiserleri tarafından pasaportları inceleniyor ve atın doğru at olup olmadığı kontrol ediliyor. Böylece hile yapılması önleniyor.
MUHTEŞEM BİR HEYKEL GİBİ
Daha önce İngiliz Kraliçesi Elizabeth’e gıpta etmek aklımın ucundan bile geçmemişken, sahip olduğu Banknote isimli simsiyah atı gördüğümde ilk kez iç geçirdim. Muhteşem bir heykeli andırıyor Banknote. Onu ilk gördüğümde bacaklarında beyaz bandajlar sarılıydı. TJK Uluslararası İlişkiler Müdürü Burak Okutan, üç saatlik yolculuk esnasında sıkılıp sağa sola vurursa bacaklarını, tendonlarını zedelememesi için böyle bir önlem alındığını söyledi.
UÇUŞ SIRASINDA 20 KİLO KAYBETTİ
Banknote’u ahırda gördüğümde, seyisi koca bir tırmığı havaya kaldırmış, diğer bir seyis de elinde bir enjektörle boynuna iğne vuruyordu. Gözlerim faltaşı gibi açılmış ne yaptıklarını sordum. Meğer 400 ila 500 kilo ağırlığındaki atlar genellikle uçuş sırasında 20 kilo kaybediyorlarmış. Yarış sırasında da köpük köpük attıkları terlerle bu bazen 25 kiloyu bulabiliyormuş. Tırmığın ucundaki şey kaybettiği vitaminleri geri almasına sağlayan serummuş.
ÇİFTLEŞMELERİ 10 İLE 400 BİN DOLAR ARASINDA
Yarış atlarının hemen hepsinin anne ve babası yine şampiyon atlar. Doğdukları andan itibaren özel ihtimamla yetiştiriliyorlar. 18 aylık olduklarında üzerine binilip, idmanlara başlanıyor. Yaklaşık 6 ya da 8 ay sonra da yarışlara hazır hale geliyorlar. Safkan İngilizler Türkiye’de 6, yurtdışında ise 8 yaşına kadar koşabiliyorlar. Koşmayı bıraktıklarında da aygır, damızlık ya da binek atı oluyorlar. Örneğin Şeyh Maktum’un dünyanın çeşitli haralarında toplam 55 aygırı var ve bunların aşım (çiftleşme) bedelleri 10 bin dolardan başlayıp 400 bin dolara kadar çıkabiliyor. Yine Maktum’un sahibi olduğu ve Enternasyonal yarışlarda da favori gösterilen 5 yaşındaki Laverock’un babası, Sadler’s Wells için 400 bin dolar aşım bedeli ödenmiş.
ÖNCE HAVADA SONRA KARADA ÇOK SIKI GÜVENLİK
Bu değerli atlar MNG’nin kargo uçağında (üstte) üç saatlik bir yolculuktan sonra İstanbul’a getirildi. Kargo uçağında küçük bir ahırı andıran üç kutu (üstte sağda) vardı. Bu kutudaki atlara uzman hava seyisleri göz kulak oldu. Uçaktan indirildikten sonra atlar özel kamyonlara bindirildi. Hipodroma varınca (sağda) seyisler özenli bir şekilde atları kamyondan indirdi.
Bugün Veliefendi’de safkan İngiliz, Arap atları koşacak
Bugün 15.30’da başlayacak, 2007 Enternasyonal Yarışları’nda İngiliz ve Arap atları yarışacak. İngiliz ve Arap atları
7 Malazgirt Koşusu’nda, sahibi Hollandalı olan ve geçen yılki yarışın birincisi Robbie de var. Katar Başbakanı Şeyh El Thani’nin sahibi olduğu Dahess ve Al Dahma isimli iki Arap atı da yarışacak.
7 Topkapı Koşusu’nun favorisi Şeyh Maktum’un da sahibi olduğu Caradak. Kraliçe Elizabeth’in atı Banknote da bu yarışta koşacak.
7 "Damarlarımda kan değil, at sevgisi akıyor" diyen Şeyh Maktum, yıllarca Birleşik Arap Emirlikleri Binicilik Takımı’nın kaptanlığını yaptı ve şu anda dünyanın en büyük at ekürisine sahip. Yarış atları ekürisinin genel adı Godolphin, aygır olarak kullandığı atların harasının adı ise Darley. Bu iki isim de Osmanlı zamanında savaşta kullanılan ve İngiliz atlarının atası sayılan Darley Arabian ve Godolphin Arabian’dan geliyor. Şeyh’in aygırlarının toplam fiyatı 500 milyon dolar. 55 aygırı, 147 yarış atı var.
7 Topkapı Koşusu ödülü 1 milyon 20 bin, Boğaziçi Koşusu ödülü 680 bin, Malazgirt Koşusu ödülü 850 bin dolar.
7 Şu anda dolandırıcılıktan tutuklu ve ev hapsinde cezasını çeken Amerikalı borsacı Gary Tanaka’nın İngiliz atı Pressing de yarışa katılıyor. Gary Tanaka’nın 21 safkan atı var ve Kuzey Amerika at sahipleri listesinde 8. sırada. Sadece geçen yıl atlarının kazandığı ikramiye tutarı 3 milyon dolar.
YARIŞIN TÜRK FAVORİLERİ
Arap atlarının yarışacağı Malazgirt Koşusu’nun Türk favorisi Kafkaslı 5 yaşında ve şu ana kadar koştuğu koşulardaki kazancı tam 3 milyon 679 bin 320 YTL. Topkapı Koşusu’nun Türk favorisi İngiliz atı Ribella 8 yaşında ve kazancı 1 milyon 979 bin 579 YTL. Boğaziçi Yarışı’nda koşacak safkan İngiliz Inspector 3 yaşında ve kazancı 733 bin YTL. Yine aynı yarışta koşacak bir başka İngiliz atı Annosh ise 4 yaşında ve kazancı 483 bin YTL.