Mikro kredi bazen makro da olabiliyor

Mikro kredi alarak iÅŸini kuran kadınlar bazen iÅŸlerini öyle büyütüyorlar ki, daha yüksek kredi için bankaya gidiyorlar. Kredi kullanan her kadın aynı ÅŸeyi söylüyor: ‘Aslında Türk kadını hem yetenekli, hem de giriÅŸimci. Ama birinin onlara cesaret vermesi lazım’ diye.Birbirimize kefil olup borçlandıkedime Büyükgüngör (Mikro kredi kullanıcısı): GaziosmanpaÅŸa’da oturuyorum. Bir moda evim var, ben AKP’nin kadın kollarında olduÄŸum için Maya Grubu’nu orada tanıdım. Hülya AvÅŸar: Peki, nasıl karar verdiniz bu programa katılmaya?NB: ArkadaÅŸların söyledikleri bana cazip geldi. Benim dükkanımdaki makineler çalındı ve bu kredi iÅŸini duyunca aldım ve çok yararlandım. Biraz makinelere verdim, biraz kumaÅŸa verdim. Bir ay sonra ödemeye baÅŸlıyoruz. Biz grup olarak aldık, ‘Kadın Dayanışma Grubu’ adıyla aldık, diÄŸer arkadaÅŸlarım da çok yararlandı, bir tanesi çok maÄŸdurdu, gelinliklere nakış yapıyordu, bu iÅŸte kullandı, diÄŸeri makine aldı kumaÅŸ aldı, yani hepimiz çok memnun kaldık. Grup halinde almamızın avantajı da birbirimize kefil olabilmemiz. Yani biz birbirimize kefil olduk. Hülya AvÅŸar: Peki siz bu iÅŸe girdiniz ve baÅŸarılı oldunuz, eÅŸiniz sizi takdir ediyor mu?NB: Tabii ki, baÅŸardığım için o da mutlu oluyor. Ben alışmamışım, kimseden para isteyemem. Öteki taraftan böyle bir kurum var ve bana yardımcı olabiliyor. Åžimdi beni ödeme zamanımı geçirmemem için uyarıyor, ödemeni yap, yine alırsın diye de teÅŸvik ediyor.HA: Satışlar nasıl oluyor?NB: Toptan mallar alınıyor, grup toplantılarında, özel günlerde toplanıldığında satışlar yapılıyor. KiÅŸiler maÄŸazalara gidip alışveriÅŸ yapacaklarına, ayaklarına kadar gelen bu hizmetten yararlanıyor, çok daha ucuza ve çok daha kaliteli geliyor. Hülya AvÅŸar: En çok hangi iÅŸi yapıyorlar?NB: Terzilerimiz çok var. Bunun dışında penye alıp satanlar çok var.Hülya AvÅŸar: Peki sistemden nasıl haberdar oldunuz?NB: Mesela, ben bu sistemi bilmiyordum ve makinelerim çalındığında 15-20 gün bocalamıştım. Batmak üzereydim, ÅŸu anda çok iyi durumdayım. O zamanlar arkadaÅŸları bir araya topladım, olayı anlattım, biz de bir araya gelip herkese yararlı bir çalışmanın içine girdik. Herkesin bu sistemi öğrenmesini saÄŸladık.Hülya AvÅŸar: Peki, sonuçta ticaret, kazanırsın da kaybedersin de... NB: Ben ödeme vakti gelmeden, bir hafta öncesinden arkadaÅŸlarımı uyarıyorum ödemeye hazırlanmaları için. Olmadığı zaman birbirimizden takviye ediyoruz. Zaten fonda belirli bir paramız var, ben her ödeme yaptığımızda bu fona da para yatırılmasını öneriyorum. Kötü günler için ortak hesaba para yatırılıyor yani.Hülya AvÅŸar: EÅŸinizin ilk karşılayışı nasıl oldu?.NB: EÅŸim taksici. BaÅŸlangıçta faiz olduÄŸu için iÅŸin içinde, karşı çıkar gibi oldu. Benim düşündüğüm anlamda faiz, birinden borç istediÄŸinizde, borç veren kiÅŸi, üç veririm de beÅŸ alırım dediÄŸinde faiz olur. Ama ben bir iÅŸ yapıyorum, iÅŸimde kullandığım paranın bir kısmını parayı verene veriyorum. Bu bence faiz deÄŸil. EÅŸime de böyle anlattım. O da kabul etti.Kadınlarımız yetenekli ama cesaretsizHülya AvÅŸar: Kredi verilirken daha önce yaptığı bir iÅŸin olması, iÅŸin yapılabilir olması ve çevresinin olması etkili oluyor sanırım. Sizin bu sistemdeki göreviniz nedir? Didem Rastgeldi (Mikro kredi operasyon müdürü): Saha elemanlarının koordinasyonu, denetimi ve onları destekleyen eÄŸitimleriyle ben ilgileniyorum. Ben Kadın EmeÄŸini DeÄŸerlendirme Vakfına bu projeyle girdim, mikro kredi projesiyle ve Kocaeli’nde ÅŸubenin açılması, Ä°stanbul’da bu operasyonların baÅŸlamasını son 2,5-3 senede gerçekleÅŸtirdik. Son iki aydır Düzce’de de kredi veriyoruz. Dolayısıyla üç ilde saha sorumlularımız var. Aktif çalışan, kadınlarla toplantılar yapan, onların baÅŸvuru formları deÄŸerlendirilmesi bütün bu aÅŸamaları saha sorumlularımız yapıyor, biz de gerekli eÄŸitimler, toplantılar, kredi bilgilerinin tutulması gibi destek veriyoruz.Hülya AvÅŸar: Kadınlar daha çok ne gibi iÅŸleri yapmayı tercih ediyorlar?DR: ÇoÄŸunlukla ticareti tercih ediyorlar, daha çabuk döngüsü olan iÅŸleri tercih ediyorlar. El becerilerine dayalı iÅŸler pek tercih edilmiyor. Ayrıca kadınlar ticareti çok daha fazla seviyor.Hülya AvÅŸar: Kredi verdikleriniz arasında iÅŸi büyüten mesela atölye açmaya kadar ulaÅŸanlar var mı?DR: Mesela bir takıcı arkadaÅŸ vardı o evinde yaparak baÅŸladı, ÅŸimdi ikinci dükkanını açıyor. Çünkü beÅŸinci seferdir bizden kredi alıyor iÅŸini de büyüttü kredi miktarı da büyüdü. Hülya AvÅŸar: Kredi almaktan vazgeçip, büyüyenler var mı?DR: Mesela artık bizden almayıp bankadan alan arkadaÅŸlar var. Artık bizim verdiÄŸimiz kredi, onun iÅŸi için yeterli olmuyor. Bu yüzden daha yüksek kredi için bankaya gidenler oluyor. Aslında bayanlarımız çok becerikli ama ortaya dökemiyorlar çünkü maddi açıdan zayıflar bir de cesaretleri yok, birilerinin onlara cesaret vermesi lazım.Hülya AvÅŸar: Hiçbir konuda kabiliyeti olmayan bir kadın, evde de oturmak istemiyor. Bu tür kiÅŸilere nasıl yardımcı oluyorsunuz?DR: Mesela kadın, iÅŸ yapma fikriyle geliyor ama ne iÅŸ yapacağına karar vermemiÅŸ durumda. Ä°ÅŸte o zaman, oturup onunla birlikte ÅŸu iÅŸi nasıl yapabilirsin diye konuÅŸuyoruz. Mahallede baÅŸka yapan var mı, diye araÅŸtırmasını saÄŸlıyoruz. Bu tür konuÅŸmalarla, aklındaki iÅŸin yürür mü yürümez mi olduÄŸunu saptamaya çalışıyoruz. Belki de bir anlamda bu bir eÄŸitim oluyor. Sonuçta karşımızdaki insanın da kafasında bir takım ÅŸeyler netleÅŸmiÅŸ oluyor. Åžu iÅŸi yaparım ya da yapamam diye düşünüyor ve bu doÄŸrultuda karar veriyor.Hülya AvÅŸar: Bu sistem insanlarda bir de sorumluluk duygusunu geliÅŸtirmiÅŸ.DR: Düzgün ödeme olduÄŸunda kadınlar bizden bir kez daha kredi alabiliyorlar. Bu nedenle de aynı zamanda iÅŸlerinin daha iyi gitmesini istiyorlar. Çünkü bir daha kredi aldıklarında iÅŸlerini daha da geliÅŸtirebileceÄŸinin bilincindeler. Mikro kredi sistemi, sürekli bir kaynak onlar için, yeter ki düzenli ödeme yapsınlar. Kimse kendi kaynağını kurutmak istemiyor. Bu da onlar için motivasyon oluyor.Hülya AvÅŸar: Peki, biri kredi aldı, geri ödedi, tekrar kredi istiyor. Siz yine de araÅŸtırma yapıyor musunuz?DR: Her yeni baÅŸvuruda, yeniden araÅŸtırma yapılmıyor belki ama bilgilerin üzerinden yeniden geçiyoruz. Evliydi, boÅŸanmış olabilir, taşınmış olabilir, çocuk sayısı artmış olabilir. Ama bu güvenle ilgili bir durum deÄŸil, sadece bilgiler taze olsun diye yapılan bir araÅŸtırma. Ayrıca bizim de deÄŸerlendirme yapmamıza yardımcı oluyor.Bu sistem saÄŸlam, çökmez yaniHülya AvÅŸar: Grup kredisi de var mı?Åžengül Akçar (Kadın EmeÄŸini DeÄŸerlendirme Vakfı Kurucusu ve Yönetim Kurulu Ãœyesi): BeÅŸ kiÅŸilik gruplar oluÅŸturmaya çalışıyoruz. Bireysel kredi de var ama biz grup kredisi olmasını tercih ediyoruz, çünkü birbirleriyle iletiÅŸim kurmaları ve grup bilincinin oluÅŸması da bizim için önemli.Hülya AvÅŸar: Peki, krediyi alıp iyi deÄŸerlendiremeyip batanlar oluyor mu?ÅžA: Bizim baÅŸarımız, zaten insanların borcuna sadık olmasından geçiyor. Dünyada bunun yüzdesi 98, bizde yüzde 100.Hülya AvÅŸar: Buradan da ÅŸu çıkıyor ortaya; eÄŸer gerçekten borcuna sadıksan iyi ÅŸeyler yapabilirsin. Peki kendinizi duyurabiliyor musunuz?ÅžA: Pek fazla deÄŸil. Medyada hep baÅŸarısızlık örnekleri, aÄŸlayan kadınlar yer alıyor. Kadınların güçlü tarafları, baÅŸarı örnekleri ve bu yöndeki çabalar pek yansıtılmıyor. Bir de bizim en zayıf olduÄŸumuz alan bu. Ä°nsanlara kendimiz hakkında bilgi ulaÅŸtıramıyoruz. Hülya AvÅŸar: Sistem kurulmuÅŸ ve iyi bir ÅŸekilde sürüyor. Bunu daha da geliÅŸtirmek için neler yapılabilir?ÅžA: Vakfımız kredi verme dışında bu konuda da eÄŸitim veriyor. Kadın çocuk merkezleri açıyor. Ä°ÅŸ geliÅŸtirmeye yönelik eÄŸitimler veriliyor. Ayrıca bu mikro kredi sistemi, iÅŸ geliÅŸtirme dışında baÅŸka konularda da kredi verebilir hale gelebilir. Åžu anda iki ÅŸekilde geliÅŸtirilebilir. Mesela aynı konuda faaliyet gösterenlere, aynı yerden malzeme almaları saÄŸlanabilir. Böylelikle toplu malzeme alındığı için daha ucuza mal alabilirler. Hem de aralarında bir iletiÅŸim ağı kurulabilir. Ä°kinci konu ise, ortak pazarlama çabasını oluÅŸturabilirler. Ãœrettikleri malları ortak bir ÅŸekilde satabilirler. Muhtemelen de aynı alanlara pazarlıyorlar. Åžimdilik verdiÄŸimiz sadece iÅŸ kredisi, ancak dünyanın bir çok yerinde baÅŸka krediler de veriliyor. Biz bu aralar saÄŸlık sigortası gibi bir kredi sistemi geliÅŸtirebilir miyiz diye düşünmeye baÅŸladık. Hülya AvÅŸar: Bankalar bazında baktığımızda, büyük araÅŸtırmalar yapılıyor, kredi alma sırasında içinde ne yazdığını hemen hiç kimsenin okumadığı bir çok kural var... Sizin de böyle kurallarınız var mı?ÅžA: Åžimdi düşünün, üç arkadaÅŸ birbirine kefil olmuÅŸlar. Biri zorlandığında öteki ona destek çıkabiliyor. Zaten bu gruplara verdiÄŸimiz krediler sırasında onlara bir de fon oluÅŸturmalarını öneriyoruz. Kötü günler için oluÅŸturulmuÅŸ bir fon. Normal ödemelerinden belki de yüzde 10 fazlayı, bu fona aktarıyorlar. Böylece onları bir yerde tasarrufa da yöneltmiÅŸ oluyoruz. Bu sistem saÄŸlam, çökmez yani.Para bulunursa limitler artacakHülya AvÅŸar: Ä°smi niye ‘Mikro’? Sanki bu isim, yapılan iÅŸi biraz küçültüyor gibi! Åžengül Akçar: Tabi, bunun en önemli nedeni, verdiÄŸimiz kredinin miktarının az olması. En düşük 100 milyon, en fazla 2 milyar lira kredi veriyoruz. Genelde evde iÅŸini yapıyorsa, miktarlar ona yeterli oluyor. Ondan sonra yavaÅŸ yavaÅŸ büyütüyor. Hülya AvÅŸar: Peki, beÅŸ kiÅŸilik bir gruba 10 milyar lira mı kredi veriyorsunuz?ÅžA: Grup sisteminde kiÅŸi başı , en fazla 900 milyon lira kredi veriyoruz. 2 milyar kredi verebilmemiz için iÅŸin sonucunda bu potansiyeli görmemiz lazım. Çünkü aylık ödemesi yaklaşık 222 milyon lira, bu da biraz külfetli bir tutar. Hakikaten iÅŸinde o potansiyel varsa, o krediyi veriyoruz. Normalde kredilerimiz ortalama 750 milyon lira civarında.Hülya AvÅŸar: Peki, bu limitleri yükseltmeyi düşünüyor musunuz?ÅžA: Tabii ki, düşünüyoruz para bulabilirsek... Zaten bundan sonra hala kredi almak isteyenler olduÄŸunda, artık bankalara yönelmeye baÅŸlıyor insanlar. Bu kredileri verenler de banka olma yolunda ilerliyor açıkçası. Mesela, Bangladeş’te mikro kredi sistemini uygulayan bankalar var. Amerika’da da durum aynı. Sistem de bankaya dönüşmüş oluyor. Tabii ki, bizde böyle bir kurumlaÅŸma olabilmesi için yasal alt yapı oluÅŸması ÅŸart. ıHülya AvÅŸar: BankalaÅŸtığı an, olay baÅŸka bir boyut kazanmaz mı? Bu yüzden sizin gibi düşünenlerin bu iÅŸi geliÅŸtirmeleri lazım. Ya da bir kurumun size destek vermesi lazım. Bu arada geri ödemedeki farklar bir hayli fazla mı, yoksa bana mı öyle geldi...ÅžA: Bütün dünyada mikro kredi sistemini uygulayanlar yüksek geri ödemelerle bu iÅŸi yürütüyorlar. Biz sadece Türkiye’de normal bankaların uyguladığı oranlarda bir geri ödeme planı çıkarıyoruz. Aslında bu, hiç de kar amacı gütmediÄŸimizin de bir göstergesi. En düşük geri ödeme programı Türkiye’de uygulanıyor. Enflasyonda erimesin diye çabalıyoruz. Fondaki paranın ekonomik gücünü korumaya çalışıyoruz sadece. Çünkü o para bittiÄŸinde artık kimseye yararı olmayacak. Önemli olan programın devam edebilmesi. Bunun adı faiz olmamalı ki, deÄŸildir de...Â