Meyve sabunu geleneği Edirne’de yaşıyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 31, 2009 00:00
Geçmişi 17. yüzyıla kadar uzanan ve Osmanlı’dan günümüze ulaşan eski el sanatlarından “mis meyve sabunu” üreticiliği, Edirne’de yüzlerce ailenin geçim kaynağı olmaya devam ediyor.
1600’lü yılların ortalarında, Edirne’deki bazı evlerde sabun, hamur kıvamına getirilir, misk, amber ve gül kokuları karıştırılır ve bunlara meyve şekli verilerek güzel kokulu süs eşyaları meydana getirilirdi. Bu güzel görünümlü, hoş koku yayan sabunlar, zamanla sarayın da dikkati çekmişti. Evlerde bir nevi “hobi” olarak başlayan bu el zanaatiyle üretilen sabunlar, zamanla Osmanlı sultanlarının yabancı konukları ve devlet erkanına sunduğu kıymetli hediyeler arasına girerek, saray tescili almıştı.
Mis meyve sabunları özellikle 19. yüzyılda Edirne’nin en önemli ticaret geliriydi. Bu sabunların hepsi piyasada satılmaz, büyük kısmı padişahın isteği üzerine İstanbul’a Topkapı Sarayı’na gönderilirdi. Çok değerli bir süs eşyası olan bu sabunları özellikle padişah kızları ve cariyeleri çeyizlerine, odalarına koyarlardı.
Sabunun rahatlatıcı, hoş kokusu ve el maharetiyle meyvelerin bire bir sabun hamuruna işlenmesiyle ortaya çıkan güzellik, mis meyve sabunu yapımını bir işkolu haline getirmiş, Arasta ve Bedesten çarşılarında bu ürünleri satan dükkanlar ortaya çıkmıştı. Edirne’deki bir mahalleye Sabuni adının verilmesi de şehirde bu geleneğe verilen önemin göstergesi. Günümüzde Edirne’de Halk Eğitim Merkezi’nde açılan kurslardan ya da ustalarından yapım tekniğini öğrenen pek çok kişi evinde mis meyve sabunu üretip satıyor. Tek meyve figürlü mis meyve sabununun fiyatı 1 TL’den başlarken, hasır sepet içindeki aranjmanların fiyatları ise 5 ila 20 TL arasında. Bu ürünler, Selimiye Camisi yakınındaki Arasta, Eski Cami yakınındaki Bedesten Çarşısı ve Saraçlar Caddesi’ndeki Ali Paşa çarşılarındaki hediyelik eşya satanlarla, 2. BeyazIt Külliyesi ve Sağlık Müzesi çevresindeki seyyar satıcılardan temin edilebiliyor. Sabunlar uzun yıllar bozulmadan kalıyor.
GIDA BOYASIYLA BOYANIYOR
Meyve sabunu, kavun, karpuz dilimi, armut, portakal, üzüm, muz, nar, şeftali, incir, dolma biber, patlıcan, kırmızı biber, kabak, havuç, turp gibi meyve ve sebzeler şeklinde üretiliyor. Bunun için beyaz banyo sabunu, önce rendelenip, hamur şeklinde yoğruluyor. Bir süre dinlendirilen hamur daha sonra maharetli ellerde hayat buluyor. Önceden belirlenen, meyve veya sebzelerin şekilleri verilen sabun, iki gün kurumaya bırakılıyor. Daha sonra gıda boyası kullanıyarak, yapılan meyve ya da sebzenin renginde boyanıyor.
Mis meyve sabunları özellikle 19. yüzyılda Edirne’nin en önemli ticaret geliriydi. Bu sabunların hepsi piyasada satılmaz, büyük kısmı padişahın isteği üzerine İstanbul’a Topkapı Sarayı’na gönderilirdi. Çok değerli bir süs eşyası olan bu sabunları özellikle padişah kızları ve cariyeleri çeyizlerine, odalarına koyarlardı.
Sabunun rahatlatıcı, hoş kokusu ve el maharetiyle meyvelerin bire bir sabun hamuruna işlenmesiyle ortaya çıkan güzellik, mis meyve sabunu yapımını bir işkolu haline getirmiş, Arasta ve Bedesten çarşılarında bu ürünleri satan dükkanlar ortaya çıkmıştı. Edirne’deki bir mahalleye Sabuni adının verilmesi de şehirde bu geleneğe verilen önemin göstergesi. Günümüzde Edirne’de Halk Eğitim Merkezi’nde açılan kurslardan ya da ustalarından yapım tekniğini öğrenen pek çok kişi evinde mis meyve sabunu üretip satıyor. Tek meyve figürlü mis meyve sabununun fiyatı 1 TL’den başlarken, hasır sepet içindeki aranjmanların fiyatları ise 5 ila 20 TL arasında. Bu ürünler, Selimiye Camisi yakınındaki Arasta, Eski Cami yakınındaki Bedesten Çarşısı ve Saraçlar Caddesi’ndeki Ali Paşa çarşılarındaki hediyelik eşya satanlarla, 2. BeyazIt Külliyesi ve Sağlık Müzesi çevresindeki seyyar satıcılardan temin edilebiliyor. Sabunlar uzun yıllar bozulmadan kalıyor.
GIDA BOYASIYLA BOYANIYOR
Meyve sabunu, kavun, karpuz dilimi, armut, portakal, üzüm, muz, nar, şeftali, incir, dolma biber, patlıcan, kırmızı biber, kabak, havuç, turp gibi meyve ve sebzeler şeklinde üretiliyor. Bunun için beyaz banyo sabunu, önce rendelenip, hamur şeklinde yoğruluyor. Bir süre dinlendirilen hamur daha sonra maharetli ellerde hayat buluyor. Önceden belirlenen, meyve veya sebzelerin şekilleri verilen sabun, iki gün kurumaya bırakılıyor. Daha sonra gıda boyası kullanıyarak, yapılan meyve ya da sebzenin renginde boyanıyor.