Mercan kırmızısı, Lapis Lazuli mavisi, Firuze yeşili...

Anadolu kültürünün derinliklerine inip de etkilenmeyen bir tasarımcı olabileceÄŸini düşünemiyorum. Yarımadanın topraklarından doÄŸan desen, renk ve formların zenginliÄŸi, giderek daha geniÅŸ bir alanda, daha fazla yaratıcıya ilham veriyor. Ä°znik Vakfı sayesinde Türkiye’ye ve dünyaya yeniden hatırlatılan Ä°znik çinileri de, karışımındaki özellik ve renklerindeki gizemle haklı bir yeniden doÄŸuÅŸ yaşıyor. Denge, uyum, huzur, enerji... Ä°znik çinilerinin sırlarını, iç ve dış mekanlardaki etkilerini dinlemek ister misiniz?Osmanlı ve Selçuklular’daki form ve renk zenginliÄŸi dünya tasarımcılarının giderek daha çok ilgisini çekmeye baÅŸladı. Ãœnlü markaların ev tekstili, moda ve aksesuvar koleksiyonlarında, Türk süsleme sanatlarının bezeme motifleri olan bitki, çiçek, kuÅŸ, yazı, bulut ve ejder figürlerinin modernize edilmiÅŸ biçimlerine, kaftan desenlerine ve halı motiflerine daha sık rastlar olduk.Grafik olarak hem geometrik hem de oryantal bir görsel güce sahip olan Ä°znik çinileri de, son yılların ilgi ve ilham odaklarından biri. Bu kapsamda düzenlenen uluslararası sergiler ve yayınlanan kitaplar ile ünü iyice pekiÅŸen bu sanat, vakıfların desteÄŸiyle yeniden yaÅŸatılıyor; üstelik çaÄŸdaÅŸ bir yorum kazanıyor. Böylece çinileri görmek için Sultanahmet ya da Rüstem PaÅŸa camilerine gitmek ÅŸart olmuyor; onların etkisini günlük hayatımızın beklenmedik anlarında hissedebiliyoruz; bir metro duvarında, bir anıtın cephesinde ya da bir yemek masasında... Desenler konuÅŸuyor... Ä°znik çinilerini bir süre inceleyip veya sadece seyredip, desenlerin sadeliÄŸine, motiflerin kusursuz estetiÄŸine, renklerin parlaklığına ve derinliÄŸine, kompozisyonların mükemmel dengesine hayran kalmamak mümkün deÄŸil. Felsefeye ve evrensel düşüncelere yatkınlığı olan biriyseniz, gördüğünüz desenler karşısında zihninizin bu yöne çekildiÄŸini fark ediyorsunuz.Ä°znik çinilerinin desenlerindeki semboller, yıllar boyunca yaÅŸamın ne kadar güzel, ancak ne kadar geçici olduÄŸunu anlatmış insanlara. ÖrneÄŸin sürekli çiçek açmış bahçeler, otların canlı yeÅŸilliÄŸi ve bolluÄŸu, suların berraklığı, uyumlu bir yaÅŸantının habercisi olmuÅŸ; sade güller, renkleri, tonları ve biçimleri ile dikkat çeken laleler; dönen, kıvrılan yaprakların arasında yer kapmak için çabalayan çiçekler, dengeli ve olumlu bir yaÅŸamı sembolize etmiÅŸ. Osmanlılar, çiçeklerle donanmış, gölgelikli aÄŸaçları ve korunaklı serin bahçeleri severlermiÅŸ. Bu nedenle, en sevdikleri çiçeklerin pek çoÄŸu stilize edilerek yaÅŸam mekanlarında kullanılmış ve mevsim ÅŸartlarına bakılmaksızın ölümsüz baharlar içeriye taşınmış. Stilize edilmiÅŸ çiçekler; geçmiÅŸ zamanların ÅŸiirsel ve dinsel geleneklerini yüklenerek duygusal anlamlar kazanmış. Çinilerdeki geometrik örgülü düzenlemeler ise gökyüzü ile fert arasındaki iliÅŸkinin, kozmik düşüncenin yansıması. Ä°znik sanatının özgür yoruma açık olması, duraÄŸan bir sanat olmaması, sanatçılar tarafından yüzlerce deÄŸiÅŸik motif yaratılmasına neden olmuÅŸ. Geleneksel formlar bile diÄŸer desenlerle birleÅŸerek ya da bezenerek, tümüyle desenin yaratıcısı olan sanatçının o günkü ruh durumunu yansıtmışlar. Özel bir karışımÄ°znik çinilerini diÄŸerlerinden ayıran bir diÄŸer özellik ise, karışımındaki kuvarsın bol ve sanatsal deÄŸerinin yüksek olması. SaÄŸlamlığı, dona dayanıklılığı, su tutmama ve bakteri ve küf oluÅŸumunu engelleme özelliÄŸi sayesinde, iç mekanlarda kullanıldığı gibi, mimari uygulamalarda ve dış cephelerde de rahatlıkla kullanılıyor. Ayrıca, sır tabakasının parlaklığı ışığı bir miktar emerek sır altındaki renklerin canlı ve parlak görünmesini ve ışığın doÄŸru yansımasını saÄŸladığı için, mekanları olduÄŸundan daha geniÅŸ ve ferah gösteriyor. Kullanılan renklerde ise yarı deÄŸerli taÅŸların renklerinden etkilenilmiÅŸ; mercanın kırmızısı, MalaÅŸit veya Firuze’nin yeÅŸili, Lapis Lazuli’nin koyu mavisi gibi. YaÅŸam hızla yanımızdan akıp geçiyorken ve biz onu çoÄŸu zaman unutuyorken, bir Ä°znik çinisinin önünde durup basit bir çiçeÄŸin, kıvrımlı bir yaprağın, gökleri delen bir aÄŸacın anlamı üzerinde yoÄŸunlaÅŸarak adeta meditasyon yapmak ilginç bir deneyim olabilir.Ä°znik çinilerindeki desenler ne anlatıyorKatmer katmer açmış olan gül, her zaman yukarı bakmaktadır ki Allahın bakışı ile tüm ihtiÅŸamı gözüksün.En açmış hali ile lale alçakgönüllülüğü ve teslimiyeti ifade eder; sonsuz aÅŸk demektir. Dantel gibi nazik yaprakları ile karanfil ve çan biçimli çiçekleri ile sümbüller baharı ve yenilenmeyi çaÄŸrıştırır. Palmet veya lotus çiçeÄŸi deseni olumlu bir iÅŸaret sayılmaları nedeniyle, ‘karanlıktan aydınlığa’ geçiÅŸin simgesi olmuÅŸlardır.Bitkisel desenlerde çok görülen kıvrımlı filizleri ile salkım salkım üzümler ve tohum yüklü göbekleri ile haÅŸhaÅŸ çiçekleri bereket ve bolluÄŸun simgesidir. Nar, kutsal sayılır ve cennet bahçesinin meyvasıdır; bolluk, bereket sembolü olup genelde dikine kesiti ile arı kovanı gibi ince iÅŸlenmiÅŸ iç görüntüsü ile ifade edilir. Desenleri birbirlerine baÄŸlamak veya tamamlamak amacıyla kullanılan Çin bulutu motifi, Çin sanatında çok görülen ejderha motifiyle iliÅŸkilidir. Çok görülen diÄŸer bir motif olan ve üç inciden oluÅŸan çintemani, Çin bulutu ile birlikte çok kullanılır. Çin sanatının etkisi olan leoparın noktaları olarak da adlandırılan ve koruyuculuÄŸun simgesi olan çintemani, kuvvet ve gücü temsil etmesi açısından padiÅŸah giysilerinde de çok kullanılmıştır.Kıvrımlı, düz, diÅŸli kenarları ile koyu veya açık renkli yapraklar eÄŸer düşmüş ise ölümü, henüz açmamış ise doÄŸumu simgeler. DoÄŸanın rengi olan yeÅŸil, cennetin simgesidir. Ä°ZNÄ°K VAKFIÄ°znik ve çevresinin kültür ve sanat deÄŸerlerini tanıtmak, mevcut potansiyeli harekete geçirmek, geleneksel Ä°znik Çini Sanatı ile ilgili mevcut ve elde edilecek bilgileri gelecek kuÅŸaklara aktararak uzun zamandır ihmal edilmiÅŸ olan bir kültür mirasını canlandırmak amacıyla 1993 yılında kurulan Ä°znik Vakfı, 16. yy. Ä°znik çini sanatını 400 yıl aradan sonra, uzun araÅŸtırmalar ve binlerce deney sonucunda, geliÅŸtirilmiÅŸ geleneksel yöntemlerle eski kalitesinde yeniden üretiyor. Tel: (0212) 287 32 43 / info@iznik.comÂ