Menopozda hormon tedavisi kanser riskini artırır mı

Hormon yerine koyma tedavisi (HRT - Hormon Replasman Tedavisi) gören 16 bin kadın üzerinde yapılan Kadın SaÄŸlığı Ä°nisiyatifi AraÅŸtırması’nın sonuçları yayımlandıktan hemen sonra bütün dünyada sonu kolay kolay geleceÄŸe benzemeyen büyük bir tartışma baÅŸladı.50-79 yaÅŸları arasındaki kadınlar üzerinde yapılan bu araÅŸtırmaya göre HRT, bağırsak kanseri riskini ve kalça kırıklarını azaltıyor, ancak koroner kalp hastalıkları, inme (felç), emboli (pıhtı kaçması) ile meme kanseri riskini artırıyor. Sonuçlar yayınlandıktan sonra herkesin kafası karıştı. Doktorlar görüş ayrılığına düştü, HRT kanser riskini artırır iddiası birçok kadına tedavisini yarıda kestirdi. Kadın doÄŸum hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Turgay Atasü, HRT ve özellikle de kanser-menopoz tedavisi iliÅŸkisiyle ilgili sorularımızı yanıtladı. Atasü’ye göre son yılların tartışması aslında ilaç firmaları arasındaki rekabetten kaynaklanıyor.Horman Replasman Tedavisi’nin güvenli ya da güvensiz olduÄŸunu ortaya koyacak yeterli bilimsel veri var mı?- Gebe kadınların idrarından elde edilen östrojen hormonu, ilk kez 1926’da menopoz tedavisi için deÄŸil, adet görmeyen hastaları rahatlatmak amacıyla kullanıldı. Menopozda, bugün anladığımız ÅŸekilde östrojenle HRT (hormon replasman tedavisi) önce Ä°ngiltere, Almanya ve Fransa’da kullanılmaya baÅŸlandı. Bazı araÅŸtırmalar bu tedavilerin güvenli hatta avantajlı olduÄŸunu savunurken, bazısı da kanser gibi sorunlara zemin hazırladığını öne sürdü. 70 yıllık araÅŸtırmalara ve yayınlara raÄŸmen, birçok kadın ve hekimin kafası hálá karışık ve yanlışlarla dolu.AraÅŸtırmalar analiz edildiÄŸinde HRT’nin meme kanseri riskini artırdığını söylemek mümkün mü?- AraÅŸtırma yapmanın bir baÅŸka ÅŸekli de, biten çalışmalardan analizler yapmak. Åžimdiye kadar bu konuda yayınlanan altı analiz ciddi olarak kabul edilebilir. BeÅŸi HRT’nin meme kanseri riskini artırmadığını ortaya koyarken, sadece biri risk doÄŸduÄŸu sonucuna varmış.EN SON ARAÅžTIRMA EN DOÄžRUSU DEĞİLDÄ°RSaygın tıp dergilerinden JAMA’da konuyla ilgili yayımlanan araÅŸtırma kıyametleri kopardı. Bu araÅŸtırmayı nasıl deÄŸerlendiriyorsunuz? - Bu araÅŸtırma Dünya Menopoz Kongresi’nde ağır eleÅŸtiriler aldı ve güvenilir kabul edilmedi. AraÅŸtırmanın yeni olması, en doÄŸru araÅŸtırma olduÄŸu anlamına gelmez. Bu araÅŸtırmaya göre, HRT’nin koroner arter hastalıklarına yararı yok. Ancak meme kanseri riskini artırıyor. Hastalarda pıhtılaÅŸma bozukluÄŸuna baÄŸlı akciÄŸerde ve beyinde damar tıkanmasına baÄŸlı felç sayısında artma oluyor. Bu zaten biliniyordu. Suçlamayı östrojene deÄŸil de östrojen ile progesteronun beraber kullanmasına baÄŸlayan araÅŸtırmada ciddi bilimsel boÅŸluklar var: Vakaların yaÅŸları yüksek (ortalama 63), vakalar tam tarif edilmemiÅŸ, istatistiki deÄŸerlendirmeler yetersiz ve yanlış. HRT almayan grupta meydana gelen birçok ölüm vakaları açıklanmamış ve atlanmış. Ä°LAÇ SANAYÄ°Ä° OYUN OYNUYORBu sonuçlar HRT tedavisine yaklaşımı deÄŸiÅŸtirdi mi? - Dünyanın bütün ciddi klasik kadın hastalıkları ve menopoz kitaplarında, HRT’nin kullanılması konusunda bir tereddüt söz konusu deÄŸil. Özellikle doÄŸal östrojenler hakkında yüzlerce araÅŸtırma yapıldı ve hiçbiri HRT’nin yasaklanmasını gerektirecek bir sonuç vermiyor. Geçen ay yine JAMA’daki bir yazıda, iki yıl önce katil ilan edilen östrojenin bu kez tek başına alınması halinde meme kanseri riskini azalttığı öne sürüldü. Ä°laç sanayii oyun oynuyor. En çok ve en uzun zamandır kullanılan ilaç, kendi hakkında daha güvenilir bilgi birikimi içerir. Bir yandan da ilaç ve tıp sanayiinin dünyanın en büyük sermayeleri olduÄŸu unutulmamalı. Esas olan, ilaç firmalarının birbirleriyle itiÅŸip kakıştığı. AraÅŸtırmanın yayınlandığı sırada büyük bir Amerikan ilaç firmasının östrojensiz bir menopoz ilacını piyasaya çıkardığı göz ardı edilmemeli mesela.HRT kullanan kadınlar, meme kanseri açısından kendilerini ne kadar rahat hissetsinler?- Bazılarına göre beÅŸ, bazılarına göre 10 yıl üzerinde HRT uygulananlarda meme kanserine yakalanma riskinin hafif bir artış gösterdiÄŸi iddia ediliyor. Östrojen ve progesteron hormonunun, meme kanseri riskini ciddi ÅŸekilde artırdığı sonucunu ortaya koyan hiçbir sonuç yok. Aile geçmiÅŸinde meme kanseri olanların HRT tedavisi görmesinde sakınca var mı?- HRT’nin riski artırdığı konusunda kesin bir sonuç yok. Ayrıca HRT uygulanan kadınlardaki meme kanserleri, kullanmayanlara göre çok daha selim seyreder. Çünkü, kanser östrojenin etkisiyle su yüzüne itilip erken yakalanıyor. Daha önce meme kanseri geçirenlerin östrojen alması doÄŸru mu?- Meme kanseri tedavisi gören kadınlarda HRT kullanılmasının doÄŸru olmadığını ileri sürecek bir durum söz konusu deÄŸil. Rahim içi zarı kanseri geçiren ve tedavi görenlere HRT uygulanabilir mi?- Rahmi alınan kadınlara HRT için sadece östrojen veriliyor. Rahim içi zarının kalınlaÅŸmasını önlemek için verilen progesterona gerek kalmıyor. Hiçbir hastalık kalıntısı göstermeyen kanser hastası kadınlarda östrojen tedavisi uygulanması hastanın yararına. Ancak bizim için önemli olabilecek ABD Halk SaÄŸlığı Enstitüsü’nün araÅŸtırmasının sonuçları gelmediÄŸi için Türkiye’de henüz önermiyoruz.Yumurtalık kanserinde stratejiniz nedir?- Bu hastalığın tedavisinde yumurtalık ve rahim bütün olarak alınır ve bu kadınlar cerrahi olarak menopoza girerler. Hasta bu durumu doktoruyla birlikte tartışarak deÄŸerlendirmeli.Peki rahim aÄŸzı kanserlerinde hangi yol izleniyor?- Östrojenin rahim aÄŸzı kanserine neden olduÄŸu kanıtlanmış deÄŸil. Genel kanaat, rahim aÄŸzı kanseri geçirip, ameliyatla tedavi edilmiÅŸ menopozdaki kadınlara kaliteli bir hayat saÄŸlamak için HRT kullanılabildiÄŸi yönünde.KADINLAR MENOPOZU NASIL GÖRÃœYORYüzde 47: Hormonal deÄŸiÅŸikliktirYüzde 23: YaÅŸlılığın baÅŸlangıcıYüzde 21: DoÄŸurganlığın bitmesi Yüzde 4.6: Cinsel özgürlükYüzde 2.3: CinselliÄŸin azalmasıYüzde 1.7: Ä°ÅŸe yaramazlıkProf. Dr. Aysel EkÅŸi ve psikolog Gülcan Peykerli’nin 140 kadın üzerinde yaptığı araÅŸtırma souçlarıdır.Â