Ceyda Düvenci’nin kızının hastalığı serebral palsi nedir? Serebral Palsinin belirtileri neler?

Serebral palsi (SP) beynin bir grup nörolojik bozukluklarını içeren geniş bir terimdir. Haya boyu süren bir durumdur ki beyin ve kaslar arasındaki iletişimi etkileyerek vücudun hareket ve duruşunda kalıcı bir eşgüdüm bozukluğuna yol açar. SP, beyinde oksijen açığına yol açan bir olayın sonucu olabilir.

Serebral Palsinin Belirtileri neler?

SP’nin temel bulguları aşağıda belirtilmiştir. Buna rağmen, her çocuk farklı semptomlar gösterebilir. Çocuğun kollar ve ayaklarında kas gücü kaybı, zayıf motor hakimiyeti veya spastisite olarak bilinen katılığı olabilir. Asılmış bacaklar veya sıkılmış yumruk şeklinde kas katılığı da görülebilir. Serebral palsili çocukta motor bozukluklarla birlikte kognitif yetersizlikler, görme ve konuşma bozuklukları da görülür. 

Epileptik Nöbetler

Nöbet hastaların %35-40’ında görülür. Postnatal hemiplejik ve kuadriplejik SP’li mhastalarda daha yaygındır, %60- 70 oranında görülür. Diplejik ve diskinetiklerde daha enderdir (%25- 33). Tetraplejiklerde diğer tiplerden daha erken başlar. Ciddi tutumluların %79,5’inde vardır. İleri mental bozukluğu olan tetraplejiklerin %94’ünde var. Her tip epilepsi olmasına rağmen en sık jeneralize ve parsiyel epilepsi
görülür (16). İki yıllık nöbetsiz dönemden sonra ilaç kesimini takiben tekrar nöbetlerin ortaya çıkma riski, hemiplejik serebral palsili çocuklarda serebral palsili olmayan çocuklara oranla daha yüksek olmakla birlikte (yaklaşık %60) diplejik serebral palsili çocuklarda bu oran daha düşüktür (yaklaşık %14) 

Oromotor Problemler

İlk 12 ayda emme (%57) ve yutma (%38) problemleri yaygındır. Oromotor fonksiyonlardaki anormallik besinlerin ağızdaki hareketini engeller ve aspirasyon riskini artırır (5). İleri tutulumlu çocuklarda %68,2 oranında anlamlı sessiz aspirasyon bulunmuştur. SP’li çocukların yaklaşık 1/3’ü son altı ayda en az bir pulmoner enfeksiyon geçirmiştir. Motor inkoordinasyon dudak ve dil hareketlerinde bozukluk ve yetersizliklere yol açabilir. Beslenme güçlükleri malnutrisyona neden olmaktadır.

Konuşma Problemleri

Konuşma bozukluğu yaygındır (%42- 81) ve motor bozukluğun tipi ve ciddiyeti ile ilişkilidir. Diskinetiklerde %95, tetraplejiklerde %85, hemiplejide %30, diplejide %20 olarak tespit edilmiş (16).SP’li çocuklarda sıklıkla konuşma ve ses üretme güçlükleri gözlenir. Bunun temel nedeni göğüs kafesi kaslarının tutulumuna bağlı solunum, larenks kaslarının tutulumuna bağlı fonasyon ve oromotor fonksiyon
bozukluğuna bağlı artikülasyon güçlükleridir.

Kas-iskelet Sistemi Bozuklukları

Özellikle spastik SP de motor bozukluklar diğer kas-iskelet sistemi bozukluklarınayol açar. Ekstremitelerde asimetrik lineer büyüme olabilir(24). Spastisite kontraktürlere, kalça dislokasyonuna, skolyoza, lordoza yol açabilir (27). Tetraplejiklerin %75’inin kalça subluksasyonu, %73’ünün kontraktürleri, %72’sininde skolyozu vardır.

Gastrointestinal Problemler

SP‘li çocuklarda gastro-özofejal reflü, kusma ve konstipasyon gibi gastrointestinal semptomlar sıktır (1). Proksimalde reflü, distalde geçiş zamanında uzamayla giden gastrointestinal mobilite bozukluğu görülür. Pek çok çocuk için gastrostomi tüpü
yerleştirimi sadece beslenmeyi düzeltmekle kalmaz, aynı zamanda beslenmeyle ilgili ruhsal gerginliği de giderir; böylece sosyal duygusal durumlarda düzelme sağlar. Hipotoni, güçsüz emme, yutma mekanizmasının zayıf kontrolü, hiperaktif öğürme
refleksi gibi motor sorunlar neticesinde beslenme bozukluğu ve sonuçta büyüme, gelişme geriliği görülür. Zayıflık ve büyüme gelişme geriliği özellikle tüm vücut tutulumlu ve distoniklerde çok belirgindir.

Görme Problemleri

Görme bozuklukları hastaların %62’sinde görülür. Görme keskinliği düşüklüğü çocukların %71, strabismus %50, hemianopsi %15- 25 oranında bildirilmiştir. Kas dengesizliği sıklıkla diplejik ve kuadriplejik çocuklarda görülür. Sekonder ambliyopi oluşabilir. Homonim hemianopsi, hemiplejik serebral palsili hastalarda görülebilir. Yukarı bakış paralizisi, saf diskinetik çocuklarda, nistagmus, ataksiklerde, izleme defekti ise tüm tiplerde görülür. Görme bozukluğunun nedeni olarak kırma kusurunun varlığının gözden kaçırılmaması çok önemlidir.

Diş Problemleri

Primer veya hiperbilurubinemi nedeniyle diş minesi bozukluğu, spastisiteye bağlı maloklüzyon, beslenme bozukluğuna bağlı çürük, antiepileptik kullanımına bağlı jinjival hiperplazi görülebilir. SP’li çocuklar kronik salya akışı, besin ve sekresyonların kontrolündeki zayıflığa bağlı olarak diş çürükleri açısından artmış risk taşırlar. Bu durum ajitasyonda artışa neden olan spastisiteyi kötüleştiren, ailenin
bakımında güçlüğe neden olan bir ağrı kaynağıdır. Çocuklar için sosyal açıdan ters etkileri aşikardır. Bu nedenle 3 yaştan önce erken girişim ve tedavi önemlidir.