Güncelleme Tarihi:
Johnny Depp ile Amber Heard arasındaki hesaplaşma, günlerdir dünya gündeminin ilk sıralarındaki yerini koruyor. ABD'nin Virginia eyaletinin Fairfax şehrinde görülen duruşmalar, YouTube ve çeşitli platformlar üzerinden de canlı yayınlanıyor.
Davacı Depp'in ve tanıklarının dinlenmesiyle başlayan duruşmalarda şimdi sıra Heard tarafında. Bu tanıkların da dinlenmesinin ardından 7 kişilik jüri, Depp ve Heard'ün karşılıklı olarak açtığı "yayın yoluyla hakaret" davalarında haklı olan tarafı belirleyecek. Ne var ki internet alemi kararını çoktan vermiş durumda. Duruşma videolarına gelen yorumlardan Twitter ya da Instagram'daki davaya ilişkin paylaşımlara kadar her şey, Depp'in kamuoyu nezdinde bu işten kazanan taraf olarak çıkacağına işaret ediyor.
Örneğin TikTok'ta 9 Mayıs itibarıyla #justiceforjohnnydepp (Johnny Depp İçin Adalet) etiketi 9,6 milyar kez, #amberheardisaliar (Amber Heard Bir Yalancı) etiketi ise 1,8 milyar kez görüntülenmiş durumda. #justiceforamberheard (Amber Heard İçin Adalet) ise sadece 32,2 milyon kez görüntülenmiş. Bu etiketlerle birlikte paylaşılan içeriklere baktığımızda da karşımıza 'Jack Sparrow gibi koşma' trendi, çeşitli 'meme'ler, hayranlarının Depp tanık kürsüsündeyken çektiği "fancam" adı verilen kısa görüntüler, Heard hakkında hakaretamiz ifadeler ile aktrisin taktiklerine ve motivasyonuna dair teoriler çıkıyor.
DEPP'E ŞEFKAT, HEARD'E ÖLÜM TEHDİTLERİ
Paylaşımların genel tonu, sosyal medya aleminin Depp'in bu olayın gerçek kurbanı olduğundan emin olduğunu gösteriyor. Mesela bir paylaşımın altında "Ona sarılıp 'Her şey yoluna girecek' demek istiyorum" ifadeleri yer alıyor.
Heard ise "canavar", "Karen" (normalin ötesinde hak sahibi ya da talepkâr görülen beyaz kadınlar için kullanılan bir argo ifade), "manipülasyoncu, hesapçı ve büyük ihtimalle dolandırıcı", "servet avcısı" gibi sıfatlarla yaftalanıyor. Aktrisin ağlamasının sahte olduğu veya kendini beğenmiş bir havası olduğu belirtiliyor; saçıyla giysileriyle dalga geçiliyor, 'hörd' diye okunan soyadı yerine 'törd' diye okunan ve "kaka" anlamına gelen "turd" kelimesi kullanılıyor. Hatta TikTok'ta viral olan bir videoda, Heard'e hitaben, "Seni öldürebilirdi, bunu yapmaya sonuna kadar hakkı vardı" deniyor.
Bunun ötesinde Heard'e yakın bir kaynağın Rolling Stone'a aktardığına göre, aktrise doğrudan ölüm tehdidi savuran kullanıcılar da var. Derginin elindeki ekran görüntülerinde chloe isimli bir Twitter kullanıcısı "Amber Heard'ü zalimce öldürme seferimde kim bana katılmak ister" derken Nah' isimli bir başka kullanıcı, "#AmberHeard seni koca kafalı erkeksi kadın. Mahkemeden çıkınca seni bulacağım, seni yalancı, koca suratlı, erkeksi sürtük. Başlıyoruz" diyor. Bu tweet'lerin ikisi de sonradan silinmiş, hesaplar da kapatılmış. Ancak @histry_huh'ın "Hemen döneceğim, o psikopat Amber Heard'ü öldürüp geliyorum #JohnnyDeppİçinAdalet" tweet'i halen yayında.
Heard'ün avukatları bu tehditlerin ciddiyetini ölçmek için bir güvenlik şirketiyle anlaştı. Şirket 24 Nisan'da Fairfax Operasyonu adlı bir raporla Heard'ün önümüzdeki günlerde gerçekten tehlikede olabileceğini ve korumalarının daha etkin olması gerektiğini bildirdi. Depp'in en ateşli hayranlarından ikisi (Brooke Walsh ve Isabelle Orsini) Heard'ün avukatlarının ölüm tehdidi içeren sosyal medya paylaşımlarını mahkemenin değerlendirmesine sunmasının ardından duruşma salonundan çıkarıldı.
Çeşitli markalar ve ünlüler de sürece dahil oldu. Örneğin Heard'ün avukatının "Müvekkilim morlukları kapatmak için bu kapatıcıyı kullandı" deyip ürünü göstermesinin ardından Depp hayranları hemen kapatıcının markasının Milani olduğunu ve söz konusu şiddet olayının yaşandığı tarihte bu ürünün piyasada olmadığını tespit etti. Milani de ürünün 2017'de yani Depp ve Heard'ün boşanmasından bir yıl sonra piyasaya çıktığını doğruladı. (Markanın konuya ilişkin TikTok videosu 4,7 milyon kez izlendi.) Heard'ün Aquaman filmindeki rol arkadaşı Jason Momoa'nın 20 Nisan'da Depp'i Instagram'daki 16,2 milyon takipçisinin arasına katılması da olay oldu. Depp takipçileri bunu "Momoa da 'Johnny Depp'e Adalet' diyor" şeklinde yorumlarken bir başka kullanıcı 22 Nisan'da 36 yaşına giren Heard'e, "DOĞUM GÜNÜN İĞRENÇ OLSUN ŞEYTANİ CADI. Günün yalanlar ve şiddetle dolu olsun" diye yazdı.
MAHKEMENİN ÖNÜNDE 'KAPTAN'I BEKLİYORLAR
Diğer yandan bu tavrın, sadece sosyal medyadaki anonim kullanıcılarla sınırlı olduğunu düşünmek de yanlış olur. Zira Fairfax'teki mahkeme salonunun önünde her gün Depp'e destek vermek için çok sayıda hayran toplanıyor. 7,6 milyon takipçili bir TikTok kullanıcısı olan JessVal Ortiz geçtiğimiz günlerde bu kitlenin bir videosunu yayınladı. Görüntülerde aracıyla mahkemenin kapısına yaklaşan Depp, camdan elini çıkararak hayranlarıyla selamlaşıyor, onların uzattıkları hediyeleri alıyordu. Aynı videoda Heard'ün aracının camlarının ise sımsıkı kapalı olduğu, kendisini kimsenin beklemediği, sadece ara sıra birilerinin "yalancı", "narsist" diye bağırdığı görülüyordu. (Bu görüntüler 5 milyondan fazla kez izlendi.)
Onlardan bir tanesi 20 yaşındaki Jack Baker'dı. Mahkemenin önüne Karayip Korsanları filminden fırlamışçasına bir kostümle giden ve YouTube kanalında yayınlamak üzere duruşma görüntüleri çeken Baker, New York Times'a yaptığı açıklamada, "Sadece kaptanımızı desteklemek istiyoruz" dedi ve ekledi: "Eğer o gemiyle birlikte batacaksa, biz de onunla birlikte sulara gömüleceğiz."
29 yaşındaki Maryam ve Alina Alam da Depp'e destek vermek için sabahın 7'sinden itibaren mahkemenin kapısına dayanan ama kalabalık nedeniyle içeri giremedikleri için mutsuz olanlardandı. Maryam çocukluklarından itibaren Depp'in canlandırdığı Edward Scissorhands, Kaptan Jack Sparrow, Willy Wonka gibi karakterleri izleyerek büyüdüklerini belirterek, favori aktörlerini canlı görme şansını elde etmek istediklerini belirtti. Maryam, "Çocukluk fantezimizi gerçekleştiriyoruz. Buradaki herkesin geliş sebebi bu" diye konuştu.
'STAN' KÜLTÜRÜNE DAİR BİR VAKA ÇALIŞMASI
Ünlülerin yargılandığı davalar ABD'de 1990'ların ortalarında yayına giren Court TV sayesinde hep çok popüler oldu. Ancak iletişim uzmanları Depp-Heard davasının bu popülerliğin ötesine geçtiğini ve karmaşık iddiaların "stan" kültürü ve sosyal medyanın bakış açısından okunması durumunda yaşanabileceklere dair bir vaka çalışmasına dönüştüğünü belirtiyor.
İlk olarak rap'çi Eminem'in 2000'lerde aynı isimli ünlü şarkısında ortaya attığı "stan" kavramı "stalker" yani ısrarlı takipçi ve "fan" yani hayran kelimelerinin birleşiminden oluşuyor. 'Stan'ler eğlence dünyasının ünlülerinin takıntılı hayranları olarak tanımlanıyor. Ancak 'stan' grupları zamanla hayranlığın sınırlarını aşarak taciz ve zorbalık noktasına varan eylemlerde bulunabiliyor.
Depp de Hollywood'un geneline bakıldığında stan'i en kuvvetli isimlerden biri.
Depp hayranlarının eylemleri ilk olarak 2020 yılında Heard'ün açtığı 100 milyon dolarlık karşı davanın dilekçesinde gündeme gelmişti. Heard, The Sun'a karşı açtığı davayı kaybeden Depp'in Rusya bağlantılı 'bot'lar kullanarak bir dijital halkla ilişkiler kampanyası yürüttüğünü ve kendisini karalamaya çalıştığını öne sürmüştü. Heard destekçileri şu an da bu iddiayı sürdürüyor. Ancak sosyal medya analiz şirketi Cyabra'nın yaptığı incelemeler Johnny Depp'e destek verenlerin yaklaşık yüzde 95'inin gerçek insanlar olduğunu ortaya koydu. Depp yanlılarının içerik yayma gücünün Heard yanlılarını 100'e katladığını belirten Cyabra CEO'su Dan Brahmy, etiketleri kullanarak paylaşım yapan fake hesapların yüzdesinin de bu tür durumlar için normal kabul edildiğini söyledi.
DEPP'E ADALETSİZLİK Mİ YAPILIYOR?
Kendi çektiği "AMBER HEARD BİR KEZ DAHA YALAN SÖYLERKEN YAKALANDI" videosuyla yukarıda bahsettiğimiz Milani Kozmetik videosunun da yaygınlaşmasını sağlayan 2,8 milyon takipçili Ethan Trace de davaya neden bu kadar ilgi gösterdiklerini New York Times'a anlattı. Medyanın Depp'e adil davranmadığını düşündüğünü belirten Trace, "Nasıl olur da kamuoyunun gözü önünde 'istismarcı' diye yaftalanan bir adamın masumiyetini kanıtlayabilecek bir kanıttan kimse bahsetmez?" ifadelerini kullandı.
TikTok'ta birçok Depp destekçisinin paylaştığı bir ses kaydı var. Kayıtta Heard, "Johnny, git de dünyaya, 'Ben, Johnny Depp, bir erkek olarak ben de ev içi şiddetin kurbanıyım' de. Bak bakalım kaç kişi sana inanacak ya da yanında olacak" diyor. Depp'e haksızlık yapıldığı inancının temelinde de bu tarz kanıtlar yatıyor.
New York Times'a konuşan 24 yaşındaki Scout Roberts, "Bu sözleri söylediğinde, tüm dünyaya 'Erkek olarak istismara uğrayamazsınız' demiş oldu" dedi. TikTok'taki 40 bin takipçisiyle sık sık Heard'e "yalancı, şiddet faili ve ikiyüzlü" dediği videolar paylaşan Roberts, #MeToo hareketinin "kadınlara inanın" sloganının aşırı tüketildiğini belirterek, "İnsanlar kadınları dinlemeli ama erkeklerin de ev içi şiddet kurbanı olabileceğini kabullenmeli" dedi. Nitekim ABD Ulusal Ev İçi Şiddet Danışma Hattı verilerine göre, ülkede her dört kadından biri ve her yedi erkekten biri ağır fiziksel şiddet mağduru oluyor.
Heard'ün destekçileri ise aktrisin ifadesinin davayla ilgili tartışmaların yönünü değiştirebileceğine inanıyor. Örneğin 22 yaşındaki Carmen Diamandis New York Times'a, "Bu TikTok'lara bakmak yerine bence insanlar gerçekten davayı takip etmeli. Stan'ler birini savunmak için kelimenin tam anlamıyla her şeyi yapabilecek durumdalar. Amber Heard'ün böyle bir hayran kitlesi yok" diye konuştu. Gazeteci Eve Barlow ise, "Sosyal medya ortamı Amber için şoke edici derecede zalim" derken, TikTok ve Twitter'daki yorumların "kadın düşmanı nefreti" yansıttığını belirtti. (Barlow da davayı canlı tweet'lediği için Depp'in avukatlarının talebiyle duruşma salonundan çıkarılmıştı.)
"HEARD'E YÖNELİK TEPKİ BAŞKA KURBANLARI DA KORKUTABİLİR"
VICE'a konuşan toplumsal cinsiyet adaleti savunucusu Farrah Khan, sosyal medyada Heard'e yönelik yaklaşımın istismarın ortaya çıkmasını engelleyebileceğini, şiddete uğrayan başka kişilerin Heard'e benzer tepkilerle karşı karşıya kalmaktan korkup sessiz kalabileceklerini belirtti. Khan, "İnsanların 'Kadın yalan söylüyor, kurban erkek' yorumunu daha kolay yapıyor olmasını ve kadınlara inanmaktaki gönülsüzlüklerini konuşmalıyız. İnsanlar Heard'ün batışından keyif alıyor" dedi.
Milani Kozmetik'in paylaşımını da hatırlatan Khan, "Bugüne kadar bir kozmetik şirketinin ev içi şiddet hakkında konuştuğunu ve de bu şekilde konuştuğunu görmedim. Bunu bir kez yaptılar, onda da çok güçlü, yaşça büyük ve kariyeri oturmuş bir erkeğin arkasında durmak için yaptılar" dedi.
Diğer yandan halkla ilişkiler ekibinin süreci yürütmesinden memnun olmayan Heard, geçtiğimiz günlerde, çalıştığı şirketle yolları ayırdıklarını duyurdu. Zira Twitter'da Depp'e destek veren bazı tweet'lerin aldığı retweet sayısı bile Heard'ün toplam takipçi sayısı olan 216 binden fazla.
Sosyal medyadaki tartışmalarda Depp ve Heard'ün aralarındaki yaş ve tanınmışlık farkı çok fazla gündeme gelmiyor. Ancak uzmanlar 20'li yaşlarda kariyerinin başında bir kadınla 58 yaşındaki çok ünlü bir erkeğin beraberliğinin doğasında bir eşitsizlik olduğuna dikkat çekiyor. Ancak bu eşitsizlik hali, söz konusu erkeğin kurban olamayacağı anlamına gelmiyor.
Khan, "Erkeklerin de zarar görebileceği gerçeğini inkâr etmiyoruz. Ortaya çıkan bazı detaylar Heard'ün de ilişkide yapılması doğru olmayan şeyler yaptığına işaret ediyor. Ama karşı tarafın söylediklerini tamamen silmek neden? Neden ya Johnny'ci ya Amber'cı olmak zorundayız?" ifadeleriyle bu noktaya dikkat çekti.
BELKİ KURBAN, BELKİ FAİL, BELKİ DE İKİSİ BİRDEN
"No Visible Bruises: What We Don’t Know About Domestic Violence Can Kill Us" (Görünürde Morluk Yok: Ev İçi Şiddete Dair Bilmediklerimiz Bizi Öldürebilir) kitabının yazarı Rachel Louise Snyder ise Depp'in "halk mahkemesi" önünde Heard'e karşı birçok üstünlüğü olduğunu belirterek, "İnsanlar gerçekten çok sevilen bir kişi söz konusu olduğunda karşı tarafa her zaman eleştiriyle bakar" dedi.
Bu davanın şiddet ve istismara dair yaygın yanlış algıları değiştirebileceğini de ifade eden Snyder, "Kurbanların zengin olamayacağını düşünüyoruz. Kurbanların erkek olamayacağını düşünüyoruz. Faillerin kadın olamayacağını düşünüyoruz. 'Heard fail, Depp kurban' demiyorum. Demeye çalıştığım şu an elimizde bu kavramlara dair basmakalıp görüşlerimizi sorgulama fırsatı var" diye konuştu.
Snyder, "Depp belki bir kurban, belki bir fail, belki de zaman zaman ikisi de... Aynı şey Heard için de geçerli" yorumunu yaptı.
New York Times'ın "Johnny Depp Case Brings Stan Culture Into the Courtroom", Rolling Stone'un "Are Johnny and Amber’s Stans for Real?", VICE'ın "Why Does It Seem Like the Entire Internet Is Team Johnny Depp?", INSIDER'ın "Johnny Depp's performance in court won over the internet, but legal expert says it may not charm the jury" başlıklı haberlerinden derlenmiştir.