Macar prensinin İzmit’teki evi müze oldu
Güncelleme Tarihi:
Ayda KAYAR
Oluşturulma Tarihi: Kasım 14, 2008 00:00
Thököly İmre, Macaristan’ın tarihi kahramanlarından biri. Macaristan’ı ele geçiren Avusturyalı Habsburg hanedanına karşı direnen, İkinci Viyana Kuşatması’nın ardından Osmanlı’ya sığınan Thököly İmre’nin yaşamını yitirdiği İzmit’teki ev ziyarete açıldı. Türk ve Macar kültür bakanlıklarının katkısıyla oluşturulan Anı Evi’nde, 1657-1705 yılları arasında yaşayan Thököly İmre’nin dönemine ait 96’sı Macaristan’dan getirilen objeler yer alıyor.
Thököly İmre, İstvan Thököly ile Maria Gyulaffy çiftinin beşinci çocuğu olarak 25 Eylül 1657’de Kesmark’ta doğdu. Varlıklı babası İstvan Thököly, Macaristan’ı Habsburg hanedanının elindeki Avusturya imparatorluğunun egemenliğinden kurtarmayı amaçlayan gruba maddi destek sağlıyordu.
Thököly İmre, 1670’te babasını kaybetti, Erdel Beyliği’ne sığındı. 1678’de Habsburglar’a karşı çıkan Kurucların başına geldi. Yenilgiye uğrayan Avusturyalılar, af ilan edip, I. Leopold’e bağlılığını ilan eden herkese el konulan mülklerinin geri verdiler.
DUL PRENSESLE EVLENDİ, KRAL OLDU
Thököly İmre 1682’de Erdel Beyi 1. Ferenc Rakoczi’nin iki çocuklu dul eşi Ilona Zrinyi’yle evlendi. Böylece geniş mülkleri eline geçirdi ve kısa sürede Yukarı Macaristan’ın tümü onun oldu. Osmanlı İmparatorluğu’yla ilişkilerini geliştiren Thököly İmre, Yukarı Macaristan Kralı ilan edildi. Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’dan Osmanlı himayesine girmek için izin istedi. Avusturya’yla barışı bozmak istemeyen Sadrazam teklifi kabul etmedi. İmre, savaşa devam etti. Fakat taraftarlarından çoğu kendisini terk edince Fazıl Ahmed Paşa’ya yaptığı teklifi, 1681’de Kara Mustafa Paşa’ya tekrarladı. Osmanlı İmparatorluğu tarafından Orta Macaristan Kralı unvanı verildi. Türklerden aldığı destekle, birçok Avusturya kalesini ele geçirdi. Ancak İkinci Viyana Kuşatması bozgununun ardından 1688’de teslim oldu ve Viyana’ya götürüldü. Serbest bırakıldıktan sonra Osmanlı Ordusu’nda görev aldı. Türk ve Tatar kuvvetlerinin başında Transilvanya’ya girdi. Artık Transilvanya Prensi’ydi.
AVA ÇIKIP SÜLÜN YETİŞTİRDİ
Osmanlı ve Avusturya arasında 1697’deki Zenta Savaşı’nın Osmanlı yenilgisiyle sonuçlanması, Thököly İmre’nin ülkesi üzerindeki arzularının da sonu oldu. Ailesi ve 2 bine yakın destekçisiyle Osmanlı’ya sığındı. Osmanlılar 1699’da onu ve maiyetini İzmit’te bugün Karatepe olarak bulunan köyde, Paşadağ’a yerleştirdi. İlona Zrinyi de eşinin yanına İzmit’e yerleşti.
Thököly İmre, İzmit’te günlerini ava çıkarak geçiriyordu. Çiftliğinde sülün ve tavuk yetiştiriyordu. Gut hastalığı nedeniyle üvey oğlu II. Ferenc Rakoczi önderliğindeki bağımsızlık savaşına katılamadı. Thököly, Çiçek Meydanı Çiftliği olarak anılan malikanesinde 1705’te, 48 yaşında yaşama veda etti. Cenazesi İzmit’teki Ermeni Mezarlığı’na defnedildi. Thököly İmre ve eşi Ilona’nın, bugünkü SEKA İzmit İşletme Müdürlüğü arazisinin içinde kalan mezarları 1905’te bağımsız Macaristan’a götürüldü. Kendisinin ve üvey oğlu II. Ferenc Rakoczi’nin heykelleri Budapeşte’de Kahramanlar Meydanı’na dikildi. Anıt mezarın bir parçası İzmit Müzesi’nde sergileniyor.
Thököly İmre’nin eteklerinde yaşadığı Aladağ, İzmit’te hálá Macar Dağı olarak da biliniyor. Macar Kralı, bölgenin eskilerinin dilinde Tökeli İmre oldu ve hálá böyle anılıyor.
THÖKÖLY İMRE ANI EVİ 114 BİN YTL’YE MAL OLDU
Thököly İmre’nin ölümünün 300’üncü yıldönümünde, Kocaeli Belediyesi, Macaristan Kültür Bakanlığı’na Thököly İmre’nin evini "Anı Evi" yapma projesini sundu. Kocaeli (İzmit) Thököly İmre Dostluk Derneği de kuruldu. SEKA lojmanı olarak kullanılan bir binanın Anı Evi olarak restore edilmesine karar verildi. İkiz daire şeklindeki ev, duvarlar yıkılarak birleştirildi. İçerisinde Thököly İmre’nin yaşadığı yüzyıla ait eserlerin sergilendiği sergi holü ve idari odaların da bulunduğu bina, engellilerin rahatça kullanacağı şekilde tasarlandı. Macaristan’dan getirilen, aralarında tablolar, sikkeler, tarihi belgeler ve silahların bulunduğu objelerin sergileneceği Thököly İmre Anı Evi, 114 bin YTL’ye mál oldu.
KOLTUKLA AVA GİDİYORDU
1701’de Thököly’yi İzmit’te ziyaret eden Protestan papazı Motra, Macar prensinin yaşamını şöyle anlatıyor: Bey, o sıralar gut hastalığı yüzünden çok acı çekiyordu. Koltuğuna bağlanmış gibiydi fakat pek sevdiği eğlencesinden yani ava çıkmaktan yine de vazgeçmiyordu. Bey’i her gün, iki atın çektiği tekrlekler üzerine yerleştirilmiş rahat bir koltuğa oturtarak sülün ve çulluk avlamaya çıkarıyorlardı. Motra, Thököly’nin çifliğini ise "Dünyanın en güzel yeri" olarak tanımlıyor. 1727’de yayınlanan seyahatnamesinde çiftliği anlatıyor: Burayı adına (Çiçekli Çayır) pek uygun buldum. Civarındaki çayırlar çeşit çeşit, rengarenk çayırlarla örtülüydü. Fakat Bey’in evi son derece vasat. Sıradan taşra evleri gibi. Bina ahşap, damı ve döşemesi rendelenmemiş tahtadan. Odanın bir köşesinde Bey’in yatağı ve masası, tahta parmaklıkla ayrılmış. Maiyeti çiftlikteki diğer küçük evlerde oturuyor.
Thököly İmre, 1670’te babasını kaybetti, Erdel Beyliği’ne sığındı. 1678’de Habsburglar’a karşı çıkan Kurucların başına geldi. Yenilgiye uğrayan Avusturyalılar, af ilan edip, I. Leopold’e bağlılığını ilan eden herkese el konulan mülklerinin geri verdiler.
DUL PRENSESLE EVLENDİ, KRAL OLDU
Thököly İmre 1682’de Erdel Beyi 1. Ferenc Rakoczi’nin iki çocuklu dul eşi Ilona Zrinyi’yle evlendi. Böylece geniş mülkleri eline geçirdi ve kısa sürede Yukarı Macaristan’ın tümü onun oldu. Osmanlı İmparatorluğu’yla ilişkilerini geliştiren Thököly İmre, Yukarı Macaristan Kralı ilan edildi. Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’dan Osmanlı himayesine girmek için izin istedi. Avusturya’yla barışı bozmak istemeyen Sadrazam teklifi kabul etmedi. İmre, savaşa devam etti. Fakat taraftarlarından çoğu kendisini terk edince Fazıl Ahmed Paşa’ya yaptığı teklifi, 1681’de Kara Mustafa Paşa’ya tekrarladı. Osmanlı İmparatorluğu tarafından Orta Macaristan Kralı unvanı verildi. Türklerden aldığı destekle, birçok Avusturya kalesini ele geçirdi. Ancak İkinci Viyana Kuşatması bozgununun ardından 1688’de teslim oldu ve Viyana’ya götürüldü. Serbest bırakıldıktan sonra Osmanlı Ordusu’nda görev aldı. Türk ve Tatar kuvvetlerinin başında Transilvanya’ya girdi. Artık Transilvanya Prensi’ydi.
AVA ÇIKIP SÜLÜN YETİŞTİRDİ
Osmanlı ve Avusturya arasında 1697’deki Zenta Savaşı’nın Osmanlı yenilgisiyle sonuçlanması, Thököly İmre’nin ülkesi üzerindeki arzularının da sonu oldu. Ailesi ve 2 bine yakın destekçisiyle Osmanlı’ya sığındı. Osmanlılar 1699’da onu ve maiyetini İzmit’te bugün Karatepe olarak bulunan köyde, Paşadağ’a yerleştirdi. İlona Zrinyi de eşinin yanına İzmit’e yerleşti.
Thököly İmre, İzmit’te günlerini ava çıkarak geçiriyordu. Çiftliğinde sülün ve tavuk yetiştiriyordu. Gut hastalığı nedeniyle üvey oğlu II. Ferenc Rakoczi önderliğindeki bağımsızlık savaşına katılamadı. Thököly, Çiçek Meydanı Çiftliği olarak anılan malikanesinde 1705’te, 48 yaşında yaşama veda etti. Cenazesi İzmit’teki Ermeni Mezarlığı’na defnedildi. Thököly İmre ve eşi Ilona’nın, bugünkü SEKA İzmit İşletme Müdürlüğü arazisinin içinde kalan mezarları 1905’te bağımsız Macaristan’a götürüldü. Kendisinin ve üvey oğlu II. Ferenc Rakoczi’nin heykelleri Budapeşte’de Kahramanlar Meydanı’na dikildi. Anıt mezarın bir parçası İzmit Müzesi’nde sergileniyor.
Thököly İmre’nin eteklerinde yaşadığı Aladağ, İzmit’te hálá Macar Dağı olarak da biliniyor. Macar Kralı, bölgenin eskilerinin dilinde Tökeli İmre oldu ve hálá böyle anılıyor.
THÖKÖLY İMRE ANI EVİ 114 BİN YTL’YE MAL OLDU
Thököly İmre’nin ölümünün 300’üncü yıldönümünde, Kocaeli Belediyesi, Macaristan Kültür Bakanlığı’na Thököly İmre’nin evini "Anı Evi" yapma projesini sundu. Kocaeli (İzmit) Thököly İmre Dostluk Derneği de kuruldu. SEKA lojmanı olarak kullanılan bir binanın Anı Evi olarak restore edilmesine karar verildi. İkiz daire şeklindeki ev, duvarlar yıkılarak birleştirildi. İçerisinde Thököly İmre’nin yaşadığı yüzyıla ait eserlerin sergilendiği sergi holü ve idari odaların da bulunduğu bina, engellilerin rahatça kullanacağı şekilde tasarlandı. Macaristan’dan getirilen, aralarında tablolar, sikkeler, tarihi belgeler ve silahların bulunduğu objelerin sergileneceği Thököly İmre Anı Evi, 114 bin YTL’ye mál oldu.
KOLTUKLA AVA GİDİYORDU
1701’de Thököly’yi İzmit’te ziyaret eden Protestan papazı Motra, Macar prensinin yaşamını şöyle anlatıyor: Bey, o sıralar gut hastalığı yüzünden çok acı çekiyordu. Koltuğuna bağlanmış gibiydi fakat pek sevdiği eğlencesinden yani ava çıkmaktan yine de vazgeçmiyordu. Bey’i her gün, iki atın çektiği tekrlekler üzerine yerleştirilmiş rahat bir koltuğa oturtarak sülün ve çulluk avlamaya çıkarıyorlardı. Motra, Thököly’nin çifliğini ise "Dünyanın en güzel yeri" olarak tanımlıyor. 1727’de yayınlanan seyahatnamesinde çiftliği anlatıyor: Burayı adına (Çiçekli Çayır) pek uygun buldum. Civarındaki çayırlar çeşit çeşit, rengarenk çayırlarla örtülüydü. Fakat Bey’in evi son derece vasat. Sıradan taşra evleri gibi. Bina ahşap, damı ve döşemesi rendelenmemiş tahtadan. Odanın bir köşesinde Bey’in yatağı ve masası, tahta parmaklıkla ayrılmış. Maiyeti çiftlikteki diğer küçük evlerde oturuyor.