Louvre’un yeni gözdesi

Yılda yaklaşık 9 milyon kişinin gezdiği Paris Louvre Müzesi şu sıralar AVM’lerde rastlanacak türden kalabalıklara ev sahipliği yapıyor. Nedeni ise, seramik tabaklardan mezar taşlarına, kandillerden mozaiklere İslam medeniyetinin yaşandığı topraklarda üretilen eserlerin sergilendiği yeni bölümü İslam Sanatları! Louvre ve yanı başındaki Dekoratif Sanatlar Müzesi’nin koleksiyonundan oluşturulan yeni bölüm, müze müdürü Henri Loyrette’in fikri. 2001’de göreve başladığında ilk dikkatini çeken, koleksiyondaki değerlendirilemeyen İslam eserleri olmuş. “En güzel koleksiyonlardan birine sahiptik, fakat daimi sergiye 10’da biri çıkmıştı. Büyük mimari eserleri, olağanüstü halı koleksiyonunu sergileyebilecek alan yoktu. Böylesine önemli bir medeniyetin eserlerine layık alana ihtiyaç vardı. Komşu müzeyle işbirliğine girerek, 15 bin eserimizi onların 3500 eseriyle birleştirdik. 7’nci yüzyıldan 19’uncu yüzyıla, üç kıtadan büyük bir koleksiyon çıktı ortaya.”�
2003’te toparlanan koleksiyon için yeni bir yapı gerekiyordu. Louvre’un 18’inci yüzyıldan kalma Visconti avlusunda, mimar Mario Bellini ile Rudy Ricciotti’nin yönetiminde, dört yılda cam çatılı bir yapı inşa edildi. Dalgalı cam-metal çatıyla, koleksiyon üzerinde ışık ve gölge oyunları oluşturuldu. Amaç İslam medeniyetinin aydınlık yüzünü, mümkün olduğunca aydınlık bir alanda sanatseverle buluşturmaktı.
Koleksiyonun ortaya çıkmasında ve projenin gerçekleştirilmesinde Fransız şirketlerinin yanı sıra çok sayıda yabancı ismin payı var: Prens Alwaleed bin Talal bin Abdulaziz Al Saud, Fas Kralı, Kuveyt devleti. Umman Sultanlığı, Azerbaycan Cumhuriyeti...�

MÜZE ŞİMDİ TAMAMLANDI

Yeni bölümün yöneticisi Sophie Makariou’ya göre ise, yıllar önce Louvre’un avlusunda, dönemin Cumhurbaşkanı François Mitterand’ın arzusu üzerine inşa edilen piramitlerle başlayan “Büyük Louvre” projesi, İslam Sanatları Bölümü ile son şeklini aldı. Fransa’da İslam sözcüğünün hem din, hem de medeniyet anlamında kullanıldığının altını çizen Makariou, din dışı eserlere de yerverdikleri için “Müslüman” kelimesini seçmediklerini söylüyor. “Üç kıtaya yayılan medeniyet sadece dini eserler üretmedi. İslam dünyası, Müslüman olmayanları da kapsıyordu. Örneğin, Suriye 12’nci yüzyılda ağırlıklı olarak Hıristiyandı, seçkinler için çok sayıda obje üretilmişti.” Bu nedenle, 9’uncu yüzyılda Bağdat’taki Arap biliminin ana eserlerine imza atan büyük Hıristiyan matematikçi Qusta ibn Luqa’nın eserleri ile, Endülüs Kordoba şehri halifesinin sarayıyla sıkı ilişkiler halindeki Kordoba episkoposu Rabbi ben Zaid ya da İslam medeniyetinde yaşayıp Arapça yazan Yahudi alim Moise Maimonide de unutulmamış. Şu sıralar Fransa’da hayli canlı olan İslam tartışmalarının altını çizen Makariou, “Bu bölüm sayesinde, İslam’a ‘büyüklüğünü’ geri verme işini, cihat çağrıları yapanlara ve İslam’ı kirletmeye çalışanlara bırakmayacağımızı gösteriyoruz” diyor.

SES VE GÖRÜNTÜLÜ TANIŞMA

Yeni bölüm kronolojik, coğrafi bilgileri içeren dört panoyla izleyiciyi İslam uygarlığı hakkında bilgilendiriyor. Ayrıca İslam coğrafyası hareketli haritayla, kültürü multimedyayla anlatılıyor. Örneğin bir ekrandaki 4 dakikalık videoda arkeolog, bilimlerin İslam’ın tanınmasına katkısını açıklıyor. Küçük ekranlarda İslam’ın önemli dini objeleri tanıtılıyor. Salonlardaki Arapça, Farsça, Türkçe konuşma yayınıyla, izleyicinin bu dillere aşinalık kazanması amaçlanıyor. Duvarlara 50’ye yakın farklı kaligrafiyle yazılmış “Bismillah” sözcüğü yansıtılıyor.

İSLAM SANATLARI BÖLÜMÜ’NÜN ŞAHASERLERİ

* St Louis Vaftiz Kabı: Suriye ya da Mısır kökenli, Memlüklerden kalma bu kap koleksiyonun belki de en önemli prestij objesi. 1309-1341 arasında, Sultan El-Nasır İbn Qalawun döneminde, yapılmış. 13’üncü Louis ve öncesindeki krallar, prenslerin vaftizinde kullanılıyordu. Öldükten sonra aziz ilan edilen, Haçlı Seferleri’nin öncüsü Kral 9’uncu Louis’nin adıyla anılıyor. Dış ve iç yüzeyindeki kral ve hayvan figürleri açısından çok nadir bir eser.
* Tavus kuşlu İznik seramiği: 1530-1555 arasında yapıldığı düşünülen tabak Osmanlı seramiğinin şaheseri. Güzellik simgesi tavus kuşu figürü nedeniyle benzersiz. Gerekçesi yanındaki notta belirtilmiş: Osmanlı seramik sanatında canlı figürüne sık rastlanmadığı için tabak nadir bir eser. Osmanlı sanatında önemli yer tutan sazlık teması da başarıyla kullanılmış. Bu tema, hayvan ve masalsı varlıkların yaşadığı sık, mutlu orman imgesini oluşturuyor.
* Humay’ın rüyasında Prenses Humayun’a ilanı aşkı: 1430’da Herat’ta Timur İmparatoru Baysungur için yapıldığı sanılan eser İran resminin olgunluk döneminden. 1280-1352 arasında yaşamış İranlı şair Kermani’nin romanından bir sahne tasvir ediliyor. Suriye Prensi Humay ile Çin İmparatoru’nun kızı Prenses Humayun’a aşıktır. Bir gün rüyasında, bir bahçede aşkını ilan eder. Sözleri, başının üstüne yerleştirilmiş.

OSMANLI DUVARI

Koleksiyondaki 2 bin Osmanlı çinisi restore edildi. Sonra 572’si seçildi, fotoğraflandı. Bunlar bir yıllık çalışmayla uyumlu bütünlük oluşturacak şekilde yan yana getirildi. Hazırlanan maket, gerçek çinilerle 12 metrelik duvara uygulandı. Osmanlı Duvarı, 16 -19’uncu yüzyıl arasındaki çinilerden oluşuyor. Bölümün en ilgi gören parçalarından!

ORHAN PAMUK DAVET ALDI

Yeni bölümün açılışı danstan müziğe, edebiyattan sinemaya bir yıllık etkinliklerle kutlanacak. Üç onur konuğu seçildi: Orhan Pamuk, İranlı yönetmen Abbas Kiarostami, Lübnanlı sanatçı Walid Raad. Pamuk’un “Eserlerin Masumiyeti” başlıklı konferansı, 27 Ekim saat 17.00’de. Müzenin basın dosyasında Pamuk’un son romanı Masumiyet Müzesi ile Beyoğlu’nda açtığı müzeye geniş yer verilmiş.