Lösemi en sık 2- 5 yaÅŸlarında görülüyor

Türkiye’de tahminen her yıl yeni bin 200- bin 500 yeni lösemi vakası çıkıyor. Kısa adı LÖSEV olan Ankara Lösemili Çocuklar SaÄŸlık ve EÄŸitim Vakfı, milyonda 60 sıklıkta görülen lösemiye karşı duyarlılık ve bilinç uyardırmak amacıyla dün Lösemi Haftası’nı baÅŸlattı. Kayıtlar iyi tutulmasa bile lösemi vakalarında artış gözlendiÄŸi vurgulanıyor.Lösemi nedir? Hangi sıklıkta görülür? Lösemi damarlarımızda dolasan kanın yapım yeri olan kemik iliÄŸinin normal olmayan, kötü huylu hücrelerce istila edilerek kan yapımının duraklamasıdır. Çocuklarda en sık 2-5 yaÅŸlarında görülüyor. ‘Kan kanseri’ de deniyor. Bu isim doÄŸru mu? Halk arasında bu sekilde kullanılmakla beraber bu doÄŸru bir tanım deÄŸil. Lösemi bir kan hastalığı ve tedavisi de mümkün. Akut ve kronik olmak üzere iki tipi var. Çocuklarda daha çok akut tip görülür. Akut tipte kendi arasında ‘akut myelositer losemi’ ve ‘akut lenfoblastik losemi’ olmak üzere ikiye ayrılır. Akut myslosit tip (AML) 7 alt gruba, akut lenfoblastik (ALL) ise hücre tipine göre alt gruplara ayrılır. Rastlanma sıklığında artış var mı?Evet son zamanlarda göze çarpan bir artış söz konusu. Bunun nedenlerini çevremizde inanılmaz hızla artan kanserojen etkenler olarak açıklayabiliriz. Çernobil faciasından tutun da cep telefonuna, yediÄŸimiz yiyeceklerdeki kimyasallara kadar! Kimyasallardan arındırılmış gıdalarla dengeli beslenme, çevredeki kanser etkenleriyle mücadele korunmada önem taşıyor. Tabi ki düzenli egzersizler de lösemiyi azaltan faktörler arasında yer alıyor. Lösemi hastalığının yaşı var mı? Her yaÅŸta görülebilir. Ancak en çok 2-5 yaÅŸlarında görülüyor. Kalıtsal deÄŸilse de kromozomal bir hastalık. Genlerde kırılmalar, kopmalar, yer deÄŸiÅŸtirmeler söz konusu.Hastalığın belirtileri neler? AteÅŸ, halsizlik, kilo kaybı, nedensiz burun kanamaları, deride morartılar, kansızlık, lenf bezlerinde büyüme, bacaklarda aÄŸrı, karaciÄŸer ve dalak genislemesi.Tanı nasıl konur? Ä°yi bir muayeneyle belirtiler saptanmalı. Sonra kan ve kemik iliÄŸi aspirasyon tetkikleri yapılır. Bu arada tıptaki gelismelerle kemik iliÄŸinden hücre cinsini saptamak ve genetik analiz önem taşır. Tedavi nasıl yapılır? Yeni, modern kemoterapi protokolleriyle yüzde 00’a varan (standart riskte) oranda ilaçla tedavisi mümkün. Ortalama iyileÅŸme yüzde 75’lerde. Ancak hijyen, iyi beslenme, yaÅŸama sımsıkı baÄŸlanma yani psikoloji tedavide büyük önem tasıyor. Kemik iliÄŸi nakline kaç hasta ihtiyaç duyar? Tedavi baÅŸarısı nedir?Yüzde 5 - 10 vakada uygun kemik iliÄŸi vericisi varsa kemik ilgi nakli yapılabiliyor. Ä°lik nakli, AML’de bir tekrarlamadan sonra gündeme geliyor. Tedavi baÅŸarısı yüzde 50- yüzde 90 arasında. Löseminin cinsine göre deÄŸiÅŸmekle birlikte ortalama tedavi baÅŸarısı yüzde 75. Hastalık tedavi edildikten sonra tekrar oranı nedir? Yüzde 10 kadarında erken tekrarlamalar görülebilir. Tedavi maliyeti yüksek mi? Ailelerin yaÅŸadığı sıkıntlar nedir?Tedavi 2,5 yıl kadar sürüyor ve masrafı 100-150 milyar lirayı geçiyor. Ancak ilaç, kan ve trombosit temini, bürokrasi gibi zorluklar ve engeller ailelerin önundeki faktörlerdir. Ayrıca kötü hijyen nedeniyle oluÅŸan enfeksiyonlarla mücadelenin masrafı artarken, tedavinin baÅŸarısı düşüyor.Hazırlayan:Mesude ERÅžANÂ