Tatlı-ekşi ve bol vitaminli

Hayatımıza 90’lı yıllarda giren kiviyi sorgu sual etmeden, bol C vitamini var diye mi yoksa ekşimsi ferah tadından mı sebep bilinmez; hemen başköşeye koyuvermişiz. Anavatanı neresi, gerçekten tropik mi, ağaçta mı yetişir gibi birçok soru bu yazıyı yazmaya karar verene kadar bütün malumatfuruşluğuma rağmen bende eksikmiş.

Dersime iyi çalıştım; işte önemli bilgiler: Kivinin anavatanı Çin. Islah ve ticari meyve haline getirme çalışmaları 1950’lerde Yeni Zelanda’da başlamış. Buradan İngiltere ve Avrupa’ya, 1988’de Türkiye’ye gelmiş. 90’larla beraber üretiminde dünya 9’unculuğuna kadar yükselmişiz. Dünya kivi üretiminin çoğunluğu Akdeniz ülkelerinde. Bizde Karadeniz Bölgesi’nde dikiliyor, toplam üretimin yarısından biraz azı da Marmara ve Ege’ye dağılmış. Kivi ağacı kalın gövdeli, tırmanıcı ve yaprak döken bir asma. Üzüm gibi yetişiyor. Tarımı kolay, ilaç istemiyor.

Hazır bu soğuk günlerde bağışıklığımızı yüksek tutmak istiyorken bol C vitaminli, antioksidan potansiyeli sebebiyle kanser gibi hastalıklara karşı da koruyucu olduğu düşünülen kividen bol bol yararlanmalı. Kiviler kasım sonunda hasat edildi, pazarlara çıktı. Tıpkı avokado alır gibi, hemen yiyeceksek baş ve işaretparmağımız arasında sıkıştırdığımızda gevşek hissedilenleri seçmeliyiz. Ama parmağımız içine girmemeli. Hemen yemeyeceksek taş gibi olanları alabilir, buzdolabında uzun süre saklayabiliriz. Olgun kiviyi ortadan 2’ye kesip yemek kaşığıyla kabuğundan ayırıp yemesi oldukça pratik. Bıçak kullanıp soymak da bir yöntem ama kaşıkla içinden kolaylıkla çıkarabilirsiniz, böylece tüyleri soyduğunuz meyveye bulaşmaz.

Peki, kiviyi sadece meyve olarak mı yemeli? Meyveli pastalara çok yakışıyor, mini tartoletten pavlovaya hepsinde enfes. Çilekli ıspanak salatasına çilek yerine kivi koyduğum da oluyor. Hatta hafif az olgunlarından koyarsanız ekşiliğiyle salataya çilekten daha çok yakıştığını düşünebilirsiniz. Sağlıklı içecekler ve kahvaltı için de ilham verici. 2 kivi, 1 lime suyu, yarım ananas ve 1 bardak suyu blender’da iyice çekin; çok ferahlatıcı bir smothie. Ananas yerine yeşil elma ve bir avuç ıspanakla deneyin;
o zaman da güzel bir sonuç elde edeceksiniz. Kiviyle yeşil bowl da yapabilirsiniz. 2 avuç ıspanak, 1 donuk muz, 1 avokado,
1 yeşil elma, 1 çay bardağı süt ve 1 kiviyi blender’da çekip iki kâseye boşaltın. Üzerine ince ince dilimlenmiş bir kiviyi pay edip biraz dövülmüş fındık ve bir kaşık granola serpin; bowl’umuz hazır.

 

SORBE VEYA DONDURMA DA OLUR

Kivi kurutulduğunda tadı yoğunlaşan meyvelerden... Kurutma fırınınız varsa incecik dilimleyip kurutabilirsiniz ama yoksa fırınınızı en düşük derecesine getirip deneyin. Biraz uzun sürüyor ancak derecesi çok düşük olduğu için büyük bir elektrik sarfiyatı yaratmıyor. Tadı harika, nefis bir atıştırmalık ve okula giderken çocukların yanına koymak için iyi bir ara öğün. Çocuklar demişken kividen çok sağlıklı sorbe ve dondurmalar yapabilirsiniz. Sulu bir meyve olduğu için şekerli ya da şekersiz pek çok meyveyle birlikte dondurulmaya uygun. Örneğin en kolay yolu iki tane donmuş muz ve iki tane dilimlenmiş kiviyi blender’da pürüzsüz olana kadar çekmeniz... Çubuklu dondurma kalıbının yarısına kivi ezmesi koyup bir saat dondurduktan sonra üzerine ananas suyu ekleyip tekrar dondurucuya atarak 3-4 saat içinde çift renkli buzparmaklar yapabilirsiniz.

Kiviyi tavuk ve kırmızı eti marine etmek için de kullanıyorum, etleri yumuşacık yapıyor. Biri tavuklu olmak üzere nefis tariflerim var sizlere...

Bastırdığımızda parmağımız içine girmemeli. Hemen yemeyeceksek taş gibi sert olanları alabiliriz.

KÄ°VÄ°LÄ° TAVUK

(2 kiÅŸilik)

NE LAZIM?

◊ 1 bütün tavuk göğsü
◊ 4 kivi (soyulup rondo’da püre yapılmış)
◊ 1 soğan (yemeklik doğranmış)
◊ 2-3 diş sarımsak (ezilmiş)
â—Š 2 kapya biber
◊ 2 çarliston biber
◊ 1’er çay kaşığı tuz, karabiber, kırmızı biber, köri
◊ 1/2 çay bardağı ayçiçeğiyağı

NASIL YAPARIM?

â—Š TavuÄŸu ince uzun doÄŸrayın.Â
◊ Tuz, baharat çeşitleri ve kivi püresini tavuklarla harmanlayıp  en az 1 saat dolapta bekletin.
◊ Çıkarıp oda sıcaklığına gelince tavaya yağı alın, soğan ve sarımsağı soteleyin.
◊ Tavukları ve jülyen doğranmış biberleri ekleyin. Tavuklar suyunu salıp çekinceye kadar pişirin. Bu tarifte tavuk yerine kırmızı et de olur ama o zaman köri katmayın.

ZENCEFÄ°LLÄ° KÄ°VÄ° SALATASI

(2 kiÅŸilik)

Ne LAZIM?

â—Š 3 kivi
â—Š 2 portakal
◊ 1 yemek kaşığı bal
â—Š 1 parmak uzunluÄŸunda taze zencefil (ince ince rendelenmiÅŸ)
◊ 1 yemek kaşığı limon suyu
◊ 1 yemek kaşığı zeytinyağı
â—Š KavrulmuÅŸ badem
◊ Taze nane yaprağı

NASIL YAPARIM?

â—Š Bir kapta bal, zencefil, limon suyu ve zeytinyağını çırpın.Â
◊ Dilimlenmiş meyveler, ince kıyılmış nane yaprağı ve sosu harmanlayıp servis tabağına alın. İri iri doğranmış bademle süsleyin.

KÄ°VÄ°LÄ° KEK

(4-6 kiÅŸilik)

NE LAZIM?

◊ 1 su bardağı kivi püresi
â—Š 3 yumurta
◊ 100 gr tereyağı (eritilip soğutulmuş)
◊ 1.5 su bardağı un
◊ 1 çimdik tuz
◊ 1 çay bardağı süt
â—Š 1 paket kabartma tozu
◊ 1 su bardağı şeker

NASIL YAPARIM?

◊ Bir kapta un, kabartma tozu ve tuzu karıştırın.
◊ Başka bir kâsede tereyağı ve şekeri iyice çırpın. Yumurtaları birer birer ekleyerek çırpmaya devam edin.
◊ Un karışımını ve sütü karışama ekleyip fazla çırpmadan birleştirin.
◊ Kivi püresini de katıp karıştırın. Kalıba döküp 180 derece önceden ısıtılmış fırında 45 dakika pişirin.