Tahta kaşıkla çelik kepçeden neden vazgeçmiyorum?

Mutfak ‘alet işler, el övünür’ atasözümüzün en haklı olduğu alanlardan biri... Bu benim sübjektif değerlendirmem tabii ama kendi mutfağı dışında bir yerde yemek pişirmeyi deneyenleriniz varsa eminim bana hak verecektir. Çırpıcılarıma, limon sıkacağıma, spatulalarıma o kadar alışığım ki o minik yardımcılar olmadan mutfakta bir acemiye dönüşüyorum.

Her birini yıllar içinde deneye yanıla aldığım birçok mutfak eşyası içinde vazgeçemediğim ve daha iyisini aramayı asla bırakmadığım bir numaralı gözdemse tahta kaşıklarım. Tahta kaşık deyip geçmeyin. Hele bir de zanaat erbabının elinde oyulmuşsa şimşir kaşıkla hiçbir şey yarışamaz. Şimşir kaşıklar, ağacın yapısındaki bol ve sıkı lifler sayesinde çok uzun süre dayanır. Tahta kaşık kullanmanın birkaç küçük püf noktasına uyarak ömrünü uzatabilirsiniz. Öncelikle bulaşık makinesine atmayın. Elde ve deterjanlı süngerle yıkamanız yeterli. Duruladıktan sonra ara sıra temiz suda da bekletirim ve kaldırmadan önce mutlaka kurularım. Kendi kendine kurumaya bırakırsanız nem kaşığınızı yıpratır, karartır ve kolay kırılır.

Şimşirin ve genel olarak tüm ağaç kaşıkların ısıyı iletmeyen yapısı nedeniyle çorba, reçel, muhallebi gibi uzun uzun karıştırmanız gereken yiyecekleri hazırlarken eliniz yanmaz. “Tahta kaşık ama ille şimşir mi” derseniz, evet ille de şimşir! Diğer ağaçlardan, hele hele bambudan yapılan ürünlerin ömrü maalesef çok kısa. Bambu mutfakta harika görünse de kullanım ömrü ve kolaylığı açısından şimşirle yarışamıyor. Bambudan yapılmış eşyayı daha çok mutfakta görsel bir unsur olarak bulundurmayı seviyorum.

Pratik mutfak gereçlerinde temizliği ve dayanıklılığı sebebiyle çelik de ikinci tercihim. Fakat bu metal ürünlerin de en büyük zorluğu tencere ve tavaları çizmesi... Ne kadar dikkat edersem edeyim sonunda mutlaka zarar veriyor, dolayısıyla pişirirken değil de servis ve sunum sırasında daha çok kullanıyorum metal kepçe ve maşaları...

Silikon uç eklenmiş kepçe, maşa gibi ürünler de son dönemde çok popüler. Görüntüsünün cazibesine kapılarak aldığım ucu silikon ve sapı ahşap görünümlü yemek kaşığı ilk kullanımda soğanı yağda çevirirken pek güzeldi. Ancak birkaç saniyeliğine çelik tencerenin içinde bırakıp, kavanozu açıp domatesleri ekleyene kadar kenara yapışıvermiş, yatay bir çizgi izi olmuştu bile... Demem o ki küçük mutfak eşyasında bile doğal olanından pek de uzaklaşmamak gerekiyor. Gerçek ağaç bir sapı olsaydı sıcak tencerenin kenarına birkaç saniyeliğine yaslandı diye yanmaz, yapışmazdı.

SICAKLA TEMASINDAN KAÇINMAMIZ GEREK

Tamamı silikon olan kalıp, karıştırıcı, kepçe veya spatulalar uzun ömürlü. Elastik yapısından dolayı kullanımı kolay ve yüksek sıcaklıklarda erimiyor. Peki, tamamen sağlıklı mı? İşte bu konuda uzun vadeli araştırma olmadığı için yüzde 100 ‘evet’ diyemem. Kullanıyor muyum, evet. Ancak kesinlikle 220 derecenin üzerindeki sıcaklığa maruz bırakmıyorum. Silikon 300 derecenin üzerinde bile erimiyor ama yönetmeliklerde güvenli aralık olarak belirlenen 220 dereceyi geçmemek gerek. Bir de merdiven altı üretimden kaçınmak önemli çünkü kontrol edilmeyen üretici, içine plastik karıştırmış olabilir. Ürün Avrupa Birliği standartlarına uygun mu, Sağlık Bakanlığı onaylı mı, araştırın.

Plastik ürünleri tamamen mutfaktan çıkarabilsek harika olur ama hayatı kolaylaştıran birçok ürün bu maddeden yapılıyor, ben hâlâ pirinç yıkama kabımdan vazgeçemedim mesela. Yine de satın alırken gıdaya temasının uygunluğuna dikkat etmek gerek. Ve tabii sıcakla temas ettirmekten kaçınmak... Plastik saklama kabına yemeği tamamen soğutmadan koymak bile tehlikeli. Çok düşük sıcaklıklarda çözünebilen plastikler mikro düzeyde de olsa karışabilir yiyeceğinize...

Bunları düşününce pişirmede kullanılsın kullanılmasın bütün mutfak eşyasını metal, tahta ya da camdan seçmek en doğrusu. Biraz pahalı ama insanın kendi ve sevdikleri için yemek yaparken kimseye zarar vermediğini bilmesi önemli.