Patates sosyal medya fenomeni olunca...

Patates daha çok Avrupalıların günlük besini olarak bilinse de kökeni Amerika kıtası. Anavatanı olan Güney Amerika’da çok farklı çeşitleri var. İspanyollar tarafından Avrupa’ya getirilmiş ama domates, mısır ve biber gibi hemen benimsenip tarımı yapılmamış. Bunun birkaç sebebi var. Başlıca nedeni, zehirli kısımlarının olması. Patatesin mucizelerinden biri işte; toprak üstünde olan, yaprağından çiçeğine her şeyi zehirli. Toprak altında büyüttüğü yumrularsa leziz ve besleyici. Üstelik toprağın altında yarattığı boşluklarla havalanmasını sağlıyor ve arkasından ekilecek bitkiler için sağlıklı bir toprak bırakıyor.

Avrupa tarihinde ucuz ve doyurucu özelliğiyle Fransız Devrimi’nden Sanayi Devrimi’ne büyük değişimlerin dinamosu olmuş patates. Fransa Kralı 16. Louis ve Kraliçe Marie Antoinette sarayın bahçesinde ilk patates yetiştiricileriymiş mesela. Devrimciler sarayı yağmalarken bahçedeki patatesleri bulup talan etmişler... Kıta Avrupa’sının dışında İngiltere’de Katoliklikle özdeşleştirilmiş ve uzun bir süre reddedilmiş. 18’inci yüzyılda ‘Papalığa ve patatese hayır’ popüler bir sloganmış. Tabii hatalarını çabuk anlayıp ‘fish and chips’i (balık-patates) bulmuşlar. Şaka bir yana, o sırada Katolik İrlandalılar patates üretim ve tüketimini daha çabuk kabullenmiş ama 19’uncu yüzyılda bir hastalık dadanmış tarlalarına ve’ İrlanda patates kıtlığı’ denen tarihi olay yaşanmış. Sonucunda da
ABD’ye büyük bir İrlandalı göçü olmuş.

Mutfaklar, kültürler, kuşaklar değişse de patates kızartmasının tahtını kimse sallayamıyor. Sadece bol yağda kızartarak elde ettiğimiz o çıtırtıyı başka neyle ikame edebiliriz ki?

KURULAMAYI UNUTMAMAK LAZIM

Sosyal medya sayesinde hayatımıza farklı farklı patates kızartma ve cips yapma yöntemleri de girdi. Bunlardan bazılarını deniyorum. Mutfak robotunda patatesleri zar gibi incecik dilimliyorum, siz mandolinle de yapabilirsiniz. Soğuk suda 1 saat kadar bekletiyorum, patatesler nişastasını suya bırakınca yıkayıp kuruluyorum. Kurulamak önemli çünkü kızgın yağa attığınızda sulu kalmışsa yağ ‘patlar’. İster tuzunu, baharatını ekleyip fırına atın, ister “Dışarıdan aldığım kadar zararlı değil nasıl olsa” deyip benim gibi kızgın yağda kızartın. Yağda kızartacaksanız baharat ve tuzunu piştikten sonra ekleyin ama... Kırmızı biber-sarımsak tozu veya kekik-muskat rendesi iyi bir ikili... Sadece tuz bile yeter. Bir de son dönemde haşlanmış patatesi püre yapıp fırında cipse çevirme akımı var. Kesinlikle çok çıtır oluyor. 2 büyük patatesi tuzlu suda haşlıyorum, patatesleri ılıkken çatalla ezip püre yapıyorum. Tel süzgeçten geçirip ipek gibi pürüzsüz hale getirebilirsiniz, fark yaratıyor. Sonra 3 kaşık nişasta, tuz ve canımın istediği baharatı katıyorum. Biberiye, muskat, kırmızı biber, sarımsak tozu ve kekik... Bu hamurdan ceviz büyüklüğünde parçalar koparıp fırın kâğıdının üzerine diziyorum. Üzerine temiz bir fırın kâğıdı daha koyup geniş bir kavanozla bastırarak eziyorum. Sonra 200 derece önceden ısınmış fırında 10-12 dakika pişiriyorum. Bunun, haşlanmış minik patateslerle yaptığım bir versiyonu daha var... Mini patatesleri kabuklarını soymadan haşlıyorum. Fırın kâğıdına alıyorum; üzerine zeytinyağı, ezilmiş sarımsak, taze biberiye dalları, tuz ve karabiber... Bir bardak altı kullanıp teker teker bastırarak parçalamadan inceltiyorum. 200 derecede 10-15 dakika çıtırdayana kadar pişiyor. Çıkarınca parmesan, yoksa tulum peyniri serpiyorum; tekrar fırına. Peynirler eriyince incecik kıyılmış maydanozla süsleyip artık etin-köftenin, neyin yanında servis edeceksem çok yakışıyor.

İTALYAN USULÜ PATATESLİ OMLET (4 KİŞİLİK)

* 2 büyük patates

* 8 yumurta

* 1 soğan

* 1 su bardağı sert peynir

* Maydanoz (doğranmış)

* 1/2 çay bardağı su

* Tuz

* Karabiber

* 1 Türk kahvesi fincanı zeytinyağı

NASIL YAPARIM?

* Zeytinyağını tavaya alın, yemeklik doğranmış soğanları ekleyip soğanlar şeffaflaşana kadar pişirin.

* Patatesleri soyup küp küp doğrayın, tavaya alın. Yüksek ateşte 5 dakika pişirin. Yarım çay bardağı kadar su ekleyip karıştırın, altını kısın ve ağzı kapalı 5 dakika daha pişirin.

* Yumurta, peynir ve maydanozu bir kaba alıp iyice çırpın.

* Tavadaki patatesler iyice yumuşadığında peynirli ve maydanozlu yumurtayı tavaya aktarın. Hafifçe karıştırıp, altını kısın. Ağzı kapalı şekilde 7-8 dakika pişirin. Bir tabak yardımıyla çevirip diğer yüzünü de kızarana kadar pişirin. Dilimleyip hemen servis edin.

LYON USULÜ PATATES KIZARTMASI (4-6 KİŞİLİK)

NE LAZIM?

* 5-6 orta boy patates

* 2 büyük soğan

* Tuz, karabiber

* 1 Türk kahvesi fincanı zeytinyağı

NASIL YAPARIM?

* Patatesleri kabuklarını soymadan bir tencereye alın. Üzerine soğuk su koyup yarım saat kadar orta harlı ateşte kaynatın. Kaynarken 1 tatlı kaşığı tuz ekleyin.

* Piyazlık doğranmış soğanları, zeytinyağını ısıttığınız tavaya alıp kısık ateşte karamelize edin.

* Haşlanan patatesleri soyun, yuvarlak şekilde ince ince dilimleyin. Bu tarif için patatesler küp küp değil, ince dilimler şeklinde doğranmış olmalı.

* Soğanlar hazır olunca üzerine dilimlenmiş patatesler, 1 tatlı kaşığı karabiber ve gerekirse biraz daha tuz ilave ederek kızartmaya devam edin. Karıştırırken patatesleri ezmeyin.

* Patateslerin yüzeyleri kıtırlaşınca tamamdır. Dilerseniz ince ince kıyılmış maydanozla süsleyerek servis edebilirsiniz.