Mercimek mi tarhana mı?

Bu hafta Instagram hesabımızda (@hurriyetlezzetlihayat) “Çorba tercihiniz mercimek mi yoksa tarhana mı” diye sorduk. Sosyal medya hesabımızı takip eden okurlarımızın yüzde 63’ü mercimek çorbasını seçti. Biz de bu sefer şunları sorduk: “Hangisini, neden tercih ediyorsunuz; evde hangisini daha çok pişiriyorsunuz? Mercimek çorbasını pişirirken içine kimyon katıyor musunuz? Limon sıkarak içmeyi mi seviyorsunuz, limonsuz mu? Süzme mi olmalı, taneli mi? Tarhanayı nasıl tercih ediyorsunuz? Yoğurt ve buğday yarmasıyla hazırlanan hafif ekşi Maraş tarhanasını mı seviyorsunuz, pembe rengiyle öne çıkan kızılcık tarhanasını mı? Pişirirken uyguladığınız özel bir teknik var mı? İçine mercimek, nohut veya kıyma gibi ek malzemeler katıyor musunuz?” İşte, gelen yanıtlardan bazıları...

@tulizakinbaysal: “İkisinden de vazgeçmem. Mercimeği yaparken içine limon suyu, tavuk suyu, havuç, patates, soğan koyarak pişirir ve süzerim. Üzerine mutlaka kırmızı biber ve naneli tereyağı... Memleketimin her yöresinin tarhana tadı farklıdır. Sarımsakla, nohutla, et suyuyla, börülceyle; yöresine göre tatlandırırım.”

@gulizozbekcollini: “Kesinlikle mercimek çorbası! Mercimek dışında en önemli malzemesi ev yapımı et ya da tavuk suyu, bir havuç ve belki kabak rendesi; süzme değil de hafif blender... Kimyonu yerken koyarım pişirirken değil. Yaz kış her öğün yiyebilirim.”

@zilliko: “Tarhana çorbasını tercih ederim. Uşak tarhanasını çok severim. İçine bir diş sarımsak katarım. Nohutlu da kıymalı da tereyağlı kıtır ekmekli de pişiririm. Tarhana çorbası şifadır.”

@hatininmutfagi: “Her ikisi de vazgeçilmezim. Tarhanamızı kendimiz yapıyoruz. Lezzet değil sağlık açısından baktığımızda tarhana sağlıklı bir çorba hayvansal gıda tüketen ve mayaya alerjisi olmayanlar için. Mercimek çorbasının lezzeti mercimeğin çeşidine göre lezzet ve renk farkı gösterse de şeker hassasiyeti olanların ilk yemek olarak yememesi çok önemli. Bir Gaziantepli’den öğrendiğime göre mercimeği yarım limon ve suyuyla haşlıyorum. Bir de son günlerde unuyla çok özel glütensiz lezzetler yapılabiliyor.”

@ferahkuruner: “Her ikisini de çok seviyorum. Tarhana piştikten sonra sarımsak rendeliyorum. Mercimek çorbasını sadece soğanla haşlayıp süzdükten sonra meyane yapıp birleştiriyorum. Üzerine tereyağı ve kırmızı biber... Kimyon ve limon koymuyorum.”

@arzugi: “İkisi arasında tercih yapmam biraz zor. Mercimek pişirirken içine havuç, kereviz sapı, soğan, sarımsak, patates, kimyon, karabiber atmayı ihmal etmem. Blender’dan geçirerek içerim. Tarhana da özellikle köylü kadınların yaptığını alırım. Blender’ın içine tarhana, bol domates, salça, kimyon, kekik, nane, kırmızı biber, karabiber, sarımsak, süt koyarak çekerim. Karışımı tencereye boşaltır, su ilavesiyle sürekli karıştırarak pişiririm.”

ÖZELLİKLERİ VE FARKLARI

MERCİMEK ÇORBASI

Kırsal yörelerde, sabahları bir kâse mercimek çorbası kahvaltı yerine geçer. İstanbul’daki esnaf lokantaları süzme mercimek çorbasını bu yüzden sabahın erken saatlerinde hazır eder. Evlerde de sık pişirilir.

Bir tencerede küçük doğranmış soğanları tereyağında kavurduktan sonra un eklenir ve 2-3 dakika daha kavrulur. Su veya tavuk/et suyu ekleyip mercimek, tuz ve karabiberi de kattıktan sonra orta ateşte 40 dakika pişirilir.

Süzülür ve yağda kızarmış ekmek parçacıklarıyla  (kruton) servis edilir.

TARHANA ÇORBASI

Anadolu’da her aile kendi tarhanasını, dane buğday ve yoğurdu, biber ve domatesle yoğurur, bez üzerine yayar, güneşte kurutup ufalar. Her yörenin tarhanası farklıdır. Kızılcıklısı da vardır, sarımsaklısı da...

Su yerine kemik suyu, et suyu ya da tavuk suyu kullanılabilir. Kuru nane ister pişerken ister sofraya getirirken koyulabilir.

Tarhana kurutmak için en uygun dönem eylül ayıdır ama bahçe domatesinin hâlâ sürdüğü ekim ayının hafif rüzgârlı ve zaman zaman güneşli günleri de idealdir.

Artun Ünsal’ın ‘İstanbul’un Lezzet Tarihi’ (Everest Yayınları) adlı kitabından...