Küçük sokak müzisyeni enstalasyona nasıl sızdı

İstiklal Caddesi’ndeki vitrinlerden biri... İçeride dikkat çeken şey beyaz tuşları tek tek çivilenmiş eski bir piyano. Ortada bir bank ve etrafına özenle yerleştirilmiş bir ses sistemi.  ARTER’de başlatılan ‘Sesli Dizi’nin ilk sergisi ‘Siyaha Özgürlük’ten bahsediyorum. Çok ünlü bir eser o piyano. Vehbi Koç Vakfı Çağdaş Sanat Koleksiyonu’nda yer alan ‘Piyano Parçası’ adlı eser, Fluxus’un öncülerinden George Maciunas’ın bir performansı sırasında oluşturulmuş. Melih Fereli’nin küratörlüğünde gerçekleştirilen ‘Siyaha Özgürlük’ sergisinde işte o piyanoyla besteci ve ses tasarımcısı Erdem Helvacıoğlu, çeşitli ofis ve mutfak gereçleri, yaylar, içi doldurulmuş oyuncaklar, ipek, yün, baget, çekiç, tornavida gibi malzemeler kullanarak, geniş bir yelpazede sesler kaydetti. Bu şekilde ‘Siyaha Özgürlük’ projesi tamamlanmış oldu.

VİTRİNİ SAHNEYE ÇEVİREN PERULU ÇALGICILAR

Sergiden kısaca söz etmemin nedeni, açılış öncesi ve sonrasında yaşananlarla oluşturduğu bütünlüğe dikkat çekmekti aslında. Serginin hazırlanışı sırasında vitrine ‘Siyaha Özgürlük’ yazılı bir kadife perde asılmıştı. Ama perdesiyle doğal bir sahneye dönen vitrinin önünü sokak çalgıcılarının keşfetmesi uzun sürmedi.
Önce Perulu çalgıcılar vitrindeki kadife perdeleri sahne yaptılar ve günlerce ‘Siyaha Özgürlük’ yazısının önünde çalıp durdular. Doğrusu onlara bundan iyi bir dekor olamazdı! Geçen haftalarda her oradan geçişimde keyifle durup onları izledim.
Gelelim serginin basın açılışında yaşanan ikinci olaya. Sanatçı Erdem Helvacıoğlu tuşlarına çiviler çakılmış piyanoyla yaptığı besteyi dinletmeye başlıyordu ki, dışarıdan Samanyolu parçasının kırık dökük melodileri sızdı vitrinden içeriye. “Bu da işin bir parçası herhalde” diye düşünürken bir de baktım ki, ARTER’in vitrininin önünde 7-8 yaşlarında bir kız çocuğu oturmuş, elinde melodikayla Samanyolu’nu çalıyor!
Bir anlık şaşkınlığın adından görevliler hemen müdahale etti duruma. Ama çocuk büyük bir ciddiyetle sanatını icra ediyor ve asla bir yere kıpırdamıyor. Neyse sonunda günlük kazancının ne olduğu soruldu ve iki katı kendisine ödenerek başka bir noktada çalması istendi.
Size tavsiye ederim, gidin, ARTER’deki Siyaha Özgürlük’ü görün, dinleyin. Ama arada bir zurna sesi duyarsanız sakın onu da bestenin bir parçası zannetmeyin. O da son günlerde ARTER’in biraz ötesinde çalan zurnacının eseri.