Kronik yorgunluk sendromu

Yatak istirahati ile geçmeyen yorgunluğunuz varsa, üstelik bu durum altı aydır sürüp gidiyorsa, siz de bir Kronik Yorgunluk Sendromu kurbanı olabilirsiniz. Kronik Yorgunluk Sendromu çok yaygın bir sağlık sorunu değilse de çok seyrek de değildir. Henüz çok iyi tanınmayan, bu sebeple de çoğu kez tanısı konulamayan ve gözden kaçan bir problemdir.KESİN TARİFİ YOKKronik Yorgunluk Sendromu (KYS), tarifi kesin olmayan bir tablodur. Hastaların temel yakınması yorgunluktur. Ancak burada bedensel aktiviteye bağlı olan yorgunluktan daha uzun süre ve ağır seyreden bir yorgunluk hali söz konusudur. KYS'nin tanısı belirli kriterlere bağlıdır. Tekrar belirtelim ki, kronik yorgunluk hali ile kronik yorgunluk sendromu birbirinden farklı şeylerdir.Değişmez belirti, sürekli tekrarlayan ve yatak istirahati ile geçmeyen ağır bir yorgunluktur. Bu yorgunluğun kesin sebebinin bulunmaması ve en az altı aydır sürüp gidiyor olması son derece önemlidir. Ağır ve dayanılmaz yorgunluk halinin istirahatle geçmemesi herhangi bir bedensel aktivite ve çabayla ilişkisinin olmaması da önemlidir. Günlük çalışma yeteneğini en az yüzde 50 oranında azaltacak kadar şiddetli seyreden bu ağır yorgunluk, belirli bir sebebe bağlı olmaksızın ortaya çıkar. Nüksedicidir. İş, sosyal, kişisel aktivitelerde azalmaya yol açar. İkinci önemli temel kriter ise bu kadar şiddetli bir yorgunluk halinin süreğen ruhsal ve psikiyatrik hastalıklar da dahil olmak üzere herhangi bir sebebe bağlanmamış olmasıdır.PSİKOLOJİK SORUNLARLA YAN YANAKYS'de nörolojik ve ruhsal belirtiler çok sık görülür. Unutkanlık en önemli sorundur. Birçok hastada rakamlarla kolay hesapları yapamama, kelime hatırlayamama, okuduklarını hafızaya alamama gibi sorunlar ön plandadır. Kavram ve dikkat yeteneğinde azalma bir müddet sonra yoğun düşünce karmaşasına, düşünme güçlüğüne, belirli bir yere ve olaya yoğunlaşamamaya, çabuk sinirlenmeye yol açar. Çoğu kez klasik depresyon tabloları ile KYS'nin ayrımında güçlük çekilir.NEDENİ BİLİNMİYORÖzellikle bazı virüslerin bu sendromun oluşumunda rol oynadıklarına dair çok sayıda kanıt vardır. Ancak KYS'ye yol açan kesin bir virüs belirlenememiştir. Muhtemelen kronik bir virüs enfeksiyonudur. Bununla birlikte KYS'ye eşlik eden çok çeşitli tıbbi durumlar dikkate alınırsa sebebe yönelik araştırmaların önünde çok yol olduğu anlaşılır.KYS teşhisi, dikkatli bir fiziki muayene, çok detaylı ve özenli bir hasta değerlendirmesine dayanır.BELİRTİLERİ NELER?Gece terlemeleri.Kilo kaybı veya kilo alımı.Ateş, üşüme hali.Boğaz ağrısı yakınması Boyunda ve koltuk altında lenf bezi, boğaz, kas ağrıları, geçici eklem ağrıları. Kas zayıflığı şikayetleri.Ağır güçsüzlük hissi, sabah yorgunluğu.Eklemlerde sabah sertliği.Konsantrasyon yeteneğinde azalma (odaklanma güçlüğü).Unutkanlık, baş ağrısı, depresyon hissi.Bunaltı hissi, gerginlik hali.El ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma.Sese duyarlılık.Tekrarlayan gribal enfeksiyonlar.Uyku süresi ve kalitesinde bozulma. Bazı hastalarda ise aşırı uyku eğilimi.ÇARESİ VAR MI?Yorgunluk giderici mucize bir ilaçtan bahsetmek yerine yorgunluk sebebini belirleyip onu yok etmek daha önemlidir. Tiroid yetmezliği, gizli bir tiroid bezi tembelliği varsa uygun dozda tiroid hormonu vererek sorunu giderirseniz yorgunluk ortadan kalkar. Böbrek üstü bezlerinde, kortizon ve benzeri hormonların yapımında bir eksiklik varsa kortizonu yerine koyarak veya Florinef gibi tuz tutucu mineralokortikoid etkiye sahip ilaçlar kullanılarak yorgunluk sorunu azaltılabilir. Kansızlıktan ileri geliyorsa B12, folik asit veya demir kullanarak çok iyi sonuçlar alınabilir. Ailenizle veya işyerinizle ilgili sosyal ve psikolojik problemlerden kaynaklanabilir. Aşırı karanlık ve loş ışıkta çalışmak, sürekli olarak gürültülü bir ortamda bulunmak, soğuk veya sıcak bir yerde çalışmak da yorgunluğun nedeni olabilir. Tedavi amacıyla kullanılan bazı maddeler de vücuda sadece zarar verebilir. ABD'de yorgunluğu giderici ve uykuyu azaltıcı kafein tabletleri satılıyor. Kafein ağrı kesicilerde de kullanılıyor. Fazla miktardaki kafein vücuda zarar verir. Yorgunluğu belirli bir süre erteleyebilirse de ardından daha ağır ve daha uzun süreli yorgunluğa sebep olur.YORGUNLUĞUN ARKADAŞLARIFİBROMYALGIA: Kas ağrıları ve hassaslığıdır. Ağrılar, özellikle boyun bölgesi, omuz, sırt ve kürek kemiği alanı, bel, kalça ve kalça ekleminin dış kısmı ile ayak bileğinin iç kısmında görülür.DEPRESYON VE ANKSİYETE (BUNALTI): Yorgunlukla birlikte neşesizlik, konsantrasyon bozukluğu, hafıza kaybı, aşırı sinirlilik ve uyku bozukluğu da mevcuttur. Bazen konsantrasyon ve karar verme yeteneğinin azalması, enerjisizlikle birlikte değersizlik veya suçluluk hissi gibi sorunlar da mevcuttur.ŞİŞMANLIK:Yorgunluğa bağlı hareketsizlik sorunu yanında aşırı yeme problemi de olayı karmaşık ve çözümsüz hale getirir. UYKU KAYBI: Uyku sorunları çok sık görülen bir refakat edicidir. Uykuya dalma güçlüğü, uyku bölünmeleri, bazen aşırı uyku eğilimi ile birliktedir. HASSAS BAĞIRSAK SENDROMU: Karında ağrı, şişkinlik, gaz sorununun ön planda olduğu ‘‘mutsuz bağırsak sendromu’’ olarak da adlandırılan bu klinik tabloda nöbetler stres ve anksiyete ile yakından ilişkilidir. BAŞ AĞRISI: Kronik yorgunluk sorunu olanların çoğunda ensede yerleşik, gerilim tipi baş ağrısı mevcuttur. İŞYERİ YORGUNLUĞUNU ÖNLEYEBİLİRSİNİZBeden sinyallerinizi doğru algılamalısınız.Yorgunluğu hissettiğiniz anda aktivitenizi sınırlamalı, çalışma sürenize kısa dinlenme aralıkları koymalısınız. Günü tıpkı yürüyüş yapar gibi yavaş yavaş adımlamayı deneyin. İşlerinizi zamana yayarak gereksiz iş yoğunlaşmalarından kaçınabilirsiniz. Bir koltukta bir karpuz taşımanın her zaman daha doğru ve garantili olduğunu unutmayın. İşlerinizi başkalarına devredebilme cesaretini gösterebilirseniz daha az yorulursunuz. Güvenebileceğiniz yardımcılar edinin ve işlerinizi onlarla paylaşın.Bir önceki gün ya da her sabah günlük çalışma takvimini yapabilirsiniz. Oluşabilecek değişiklikleri, yeni iş ve düşünceleri, beklenmedik gelişme-görüşme ve konuşmaların sizi yormasını önleyin. Mümkünse oturarak çalışın, en az yorulduğunuz beden pozisyonlarınızı belirleyin.Çalışırken müzik dinleyin.Masanızda uygulayabileceğiniz gevşeme relaksiyon teknikleri öğrenin ve uygulayın.Yoganın hem egzersiz hem de dinlenme sağlayan sinerjisinden ve meditasyondan, reikiden, diğer yardımcı tekniklerden yararlanmayı deneyin.İyimser olun, olaylara olumlu bakın, yardımcı ve yapıcı olun. İyimser bir yaşam bakışını enerji verici, yorgunluk giderici sihirli bir tablet gibi kullanın.YORGUNLUKLA MÜCADELENİN DESTEKLERİNADH: Özellikle depresyon ile birlikte olan yorgunluk olgularında iyi sonuç alınan bir doğal destektir. Coenzyme-Q10: Uygun dozlarda hücrenin enerji üretim merkezleri olan mitokondride enerji üretimini arttırarak yorgunluğu azaltır.Magnezyum: İyi planlanmış bir magnezyum destek programı son derece iyi sonuç verebilir. Siberian Ginseng: Enerji verici etkileri nedeniyle çok yaygın kullanılan bir bitkisel destektir. B Grubu Vitaminler: Özellikle B12 vitamininden yararlanılabilir. Bağışıklık sistemini destekleyen, kan hücresi üretimini arttıran desteklerdir. C Vitamini: Böbrek üstü bezini destekler, bağışıklığı güçlendirir, doku iyileşmesini arttırır. Liquorice: Meyan kökü ekstrelerinin yorgunluk desteği olarak kullanımı çok eskidir. Böbrek üstü bezini destekler. Hipertansiyon sorunu olanların dikkatle kullanmaları gerekir. Glycyrrhizin aktif maddesi su ve tuz tutucu etki gösterir. St. John's Wort: Özellikle anksiyete ve depresyon ile birlikte olan yorgunluk sorunlarında iyi sonuç alınabilir. Hypericin aktif maddesi ile çok yararlı bir bitkisel destektir. Echinacea ve Astragalus: Uzun süreli yorgunluk sorunu olanlarda özellikle bağışıklık sistemi sorunlarının eşlik ettiği gözlenirse bu iki bitkisel destekten yararlanılabilir. Belirtilen bu destekleri sadece size önerilen tıbbi tedaviye yardımcı olarak, bir uzman desteği ile kullanmalısınız. YORGUNLUKLA SAVAŞEnerji Yükleyiciler: Enerji BitiricilerSevgi GerginlikÇiçek BunaltıKahkaha Aşırı uyarabilirlikHoş kokular BelirsizlikMüzik GüvensizlikYürüyüş KızgınlıkUyku NefretSeyahat MutsuzlukTatil GürültüHuzur Televizyonİyimserlik DepresyonKahkaha Yetersiz mali güçGüven TembellikNASIL YAŞIYORLAR?MUSTAFA SARIGÜLSigara ve alkol kullanmıyorumPROF. OSMAN MÜFTÜOĞLU'NUN GÖRÜŞÜKırmızı et, haftada bir kez yiyorum. Daha çok sebze ağırlıklı yiyecekler, balık ve salata ile zeytinyağlılardan oluşan bir beslenme alışkanlığım var. Tuz, şeker ve undan kaçınıyorum. Hamur işlerini az tüketirim. Zeytinyağı kullanırım. Sigara ve alkol kullanmıyorum. Düzenli olarak kullandığım bir ilaç yok. Vücut direncini artıran bazı doğal vitamin takviyeleri alıyorum. Günde 6 saat uyuyorum. Yürüyüş yaparım. Yüzüyorum ve koşuyorum. Belediye başkanlığında çalışma saatleri belli değil, günün büyük bölümünü dışarda, sokakta geçiriyorum. Stresli ancak zevkli bir iş. Günde 1500-2000 kişiyle karşılaşıp, konuştuğumuz olur.Beslenme alışkanlığı mükemmelSayın Mustafa Sarıgül'ün beslenme alışkanlıkları mükemmel. Aynı özeni uykusu ve bedensel aktivitesi için de göstermesi yaşam tarzı üzerinde hassasiyetle durduğunun bir başka ifadesi. Genetik yapımızın bedenimizin genel kurgusunu belirlediği doğrudur ama yaşam tarzımızla ve tercihlerimizle (beslenmemiz, uykumuz, egzersiz alışkanlığımız, yaşadığımız çevre, stres düzeyimiz) genetik kurgumuzu iyi ya da kötü yönde etkilediğimiz, kontrol ettiğimiz de bir başka doğrudur. Sayın Sarıgül'ün 'genetik mirası' konusunda pek bilgi sahibi değiliz ama bu mirası olumlu yönde etkileyecek bir yaşam biçimi olduğunu öğrenmek memnuniyet verici. Besin, vitamin, mineral destekleri konusunda biraz danışmanlık almasında yarar var. Şimdilik belki sadece antioksidanlarla başlayabilir. Sonrası için bedensel yapısının ve metabolizmasının denetlenmesi gerekiyor.