Kronik öksürükten kurtulun

cbicer@hurriyet.com.tr

Hasta değilsiniz ancak öksürüğünüz geçmek bilmiyor. Zaman zaman bir yanma hissettiğiniz boğazınızda bir gıcık hali, sizi öksürmekle öksürmemek arasında tutuyor. Sanki boğazında birşey yapışmış ve "Öksürsem de çıkarsam" diyorsunuz. Alışkanlık haline gelmiş bir öksürük ve boğaz temizleme durumu var sizde, belki de sizin hiç fark etmediğiniz. İşte bütün bu şikayetlerin nedeni kronik farenjit.

Kronik farenjit, Türkiye'de sigara içsin ya da içmesin hemen herkesi etkileyen bir vaka. Etkilemesi için havanın kötü olması ya da çalışılan ortamda camların açılamıyor olması gerekmiyor. Çünkü bazen bir hastalığın devamında ortaya çıkıyor, bazen de genlerin getirdiği bir sorun oluyor. Peki tedavi edilemez mi? Bunun yanıtını Levent Cerrahi ve Tanı Merkezi'nden Kulak Burun Boğaz Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı Ahmet Hamdi Önay veriyor:

Farenjit nedir, insanlar neden farenjit olur?

Çiğdem İŞLER yazıyorhurriyet.com.tr<ımg>

Ağız boşluğunda yutma bölümünün ağızdan görünen kısmı farenks olarak adlandırılır. Farenjit bu bölgenin iltihaplanmasıdır. Nefes alındığında havanın ağız içinde çarptığı arka duvarın iltihabı olarak da ifade edebiliriz. Yutak bölgesinin iltihapları, ana başlık altında akut iltihaplar ve kronik iltihaplar olmak üzere iki bölüme ayrılır. Akut iltihaplar günlük virüsler ve bakteriler tarafından geçirilen enfeksiyonlar sonucunda olan iltihaplar. Kronik iltihaplar ise hiçbir zaman bir enfeksiyonla alakası olmayan, dış etmenlerden kaynaklanan, sigara içmek, kötü hava koşullarına (uzun süre maden ocağında çalışmak gibi) maruz kalmaktan kaynaklanan iltihaplar. Bazen de bu iltihaplanmalar alerjik nedene dayanabilir. Kimler farenjit olur?Farenjite kapalı ortamlarda çalışanlarda sık rastlanır. Nezle, grip, havadaki zararlı maddeler, sinüzit, alkol veya sigara farenjitin oluşmasında etkendir. Akut farenjitin sebebi çoğunlukla virüslerdir. Bazen bakteriler de bu hastalığa yol açabilirler. Kronik farenjitte ise yine virüsler rol oynasa da en büyük rolü çevresel faktörler oynar. Bunların en önemlileri sigara, alkol, alerji, geniz akıntısı, kuru ve kirli hava, burun tıkanıklığı, aşırı sıcak veya soğuk gıda ya da sıvı tüketimi, boğaz kazımanın aşırı olması, diş ve bademcik iltihaplarını sayabiliriz.  Sürekli öksürme ihtiyacının nedenleri nedir?Öncelikle öksürüğün incelenmesi ve davranışsal bozukluk mu, alışkanlık mı, alerjik mi, psikolojik mi bunun araştırılması lazım. Nedenlerden biri kısır döngü olarak ortaya çıkabilir. O kısır döngü zincirine giren hastalar, ister alerjik olsun ister kötü hava koşulları olsun, geçirilen bir hadiseden sonra, boğaz kazıma ortaya çıkar. Bunun nedeni yutak bölgesindeki tahrişin kendi kendini onarmaya çalışmasıdır. Bu elimizdeki bir yaranın kabuk bağlaması gibidir. Boğazdaki iyileşme de kabuk olarak değil de yapışkan bir sıvı şeklinde olur. O bölge yutak bölgesi olduğu için bu durum insanları rahatsız eder ve boğazlarında bir şey toplanıyormuş hissiyle boğaz kazıyıp o şeyi atmak isterler. Bir müddet sonra üzeri devamlı tırpanlanan dokuda kronikleşmeye başlar. Hep orada kronik bir yangı sendromu haline gelir. Bu tip şikayetler içinde olan hastalara konulan teşhis nedir? Nasıl tedavi edilir?

Son zamanlarda gereksiz bir reflü çıkmıştır. Reflüsü olan hastalarda, endoskoplarla daha derine baktığınız zaman ses tellerinin arka kısmında direk olarak yangı, kıpkırmızı yanmış bir ses teli görürüz. Ses kısıklığı olması da gerekmez. Ses çatallaşması şeklinde bulgu yapar. Zaten reflüsü olan hastanın, 'ağzıma sürekli acı su geliyor' şeklinde bir şikayetinin olması lazım. Böyle bir şikayet yokken öksürüğü reflüye bağlayamayız.  Buna 'Matara hastalığı' diyebiliriz aslında. İyileşmek için de insanların yanında sürekli su bulundurması lazım ve iradesine hakim olup o boğaz kazıması denilen hareketi yapmayıp o bölgeyi sürekli yıkaması gerekiyor. Beslenme alışkanlığını değiştirmesi gerekiyor. Çok acılı yiyenler, puro içenler, aşırı alkol içenler… Hastalardan bunlardan üç-dört ay feragat etmeleri gerekir. İlaç tedavisi uygulanır. Akut farenjite penisilin ve penisilin türevi ilaçlar iyi gelir. Kronik farenjit de propolis katkılı ilaçlarla geçer. Propolisin etkisi dünyada ispatlanmıştır, İngiltere, İsviçre ve Danimarka’da propolis ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar boğaza bir film tabaka çekmiş gibi o bölgenin direncini artırır.

Geçmeyen öksürüklerin tedavisinde mutlaka göğüs hastalıkları uzmanları ile KBB uzmanları birlikte çalışmalı. Çünkü göğüs hastalıkları uzmanları kortizonu en iyi en yerinde ve en doğru zamanda kullanan branş uzmanlarıdırBoğaz spreyleri işe yarıyor mu? Boğaz spreyleri, gargaraları yarardan ziyade zararlıdır. Bunların tamamı mentol içerir, yakıcıdırlar. O an yaptığınız zaman 15 dakika rahatlatıcı, ama ondan sonrası için zarar vericidir. Kronik farenjitin tedavisinde içi mentollü gargara ve spreyler reçetelerden eksik olmaz ama bunların hiçbirinin bir faydası yoktur.