Kronik ağrı sendromu Fibromiyalji

Fibromiyalji yani yaygın kas-iskelet aÄŸrıları, yorgunluk, dinlendirici olmayan uyku, ishal, karında kramplar, sabah sertliÄŸi- tutukluÄŸu gibi yakınmalarla seyreden bir hastalık. Nedeni bilinmiyor. Kronik bir aÄŸrı sendromu. Görülme sıklığıyla ilgili yapılan çalışmalarda farklı oranlar bildiriliyor. Ama kadınların yüzde 3.5’ini ve erkeklerin yüzde 0.5’ini etkilediÄŸini söylemek mümkün.Türkiye ile ilgili net rakamlarsa yok. Ancak uzmanların gözlemi, bu oranın daha yüksek olduÄŸu yönünde. Pratisyen hekimlere baÅŸvuran hastaların yüzde 6’sını, fizik tedavi ve rehabilitasyon ile romatoloji polikliniklerine baÅŸvuran hastaların yüzde 30’a yakınını fibromiyalji hastaları oluÅŸturuyor. Fibromiyalji kendini nasıl gösterir?Fibromiyalji hastaları genellikle boyun ve sırt bölgesinde yaygın aÄŸrılar, sabah kalktığında dinlenmiÅŸ uyanamama (restoratif olmayan uyku) ve yorgunluktan yakınırlar. AÄŸrı genellikle boyun ve sırt bölgesinde yoÄŸunlaÅŸsa da bel, kollar ve bacaklarda da olabilir. AÄŸrı keskin olmaktan çok yaygın, sızlama ya da yanma ÅŸeklinde. Hastanın yakınmaları psikolojik gerginlik, fiziksel yorgunluk, soÄŸuk hava, uykusuzluk gibi durumlarda ÅŸiddetlenir. BaÅŸka sorunlardan ayıran baÅŸlıca özellikleri nelerdir?Fibromiyalji aÄŸrı, yorgunluk, iÄŸnelenme-karıncalanma v.b gibi pek çok farklı sistemi ilgilendiren yakınmalarla ile seyrettiÄŸi için tanı konması aÅŸamasında benzer yakınmalarla seyreden hastalıklardan ayrımı çok titizlikle yapılmalı. Özellikle ayırım yapılması gereken hastalıkların başında kronik yorgunluk sendromu gelir. Hipotirodi (tiroid bezinin az çalışması) de yorgunluk, kas aÄŸrıları yapan bir hastalıktır. Ancak iyi bir öykü ve yapılan tiroid fonksiyon testleri ile kolaylıkla tanısı konabilir. Kimlerde daha sık görülür? Stres ve depresyon gibi psikolojik etkenlerden söz etmek mümkün mü?Hastaların yüzde 85’den fazlası kadın. Sıklıkla 30-50 yaÅŸ arasında görülür. Ayrıca düşük sosyoekonomik düzeyde görülme sıklığını arttar. Stres ve depresyon ile fibromiyalji arasında yakın bir iliÅŸki olduÄŸu açık. Yapılan çalışmalarda fibromiyalji hastalarının yüzde 50’den fazlasının majör depresyon geçirmiÅŸ ya da geçirmekte olduÄŸu saptandı. Ayrıca psikolojik stres, yakınmaları ÅŸiddetlendiren önemli bir faktör. Ancak buradan fibromiyaljinin psikolojik kökenli bir sendrom olduÄŸu anlamı çıkmamalı. Bir fibromiyalji hastasına yapılabilecek en yanlış yaklaşım olayı tamamen psikolojik bir sorun olarak algılayıp ‘Senin bir ÅŸeyin yok ÅŸeklinde’ bir açıklama sunmaktır.Cinsiyet, yaÅŸ ve meslek gibi etkenlerin rolü nedir? Kimler risk grubundadır?Kadınlar erkeklere göre 9 kat fazla etkileniyor. Düşük eÄŸitim ve gelir düzeyi de önemli oranda riski arttırıyor. Fibromiyalji tanısı alanlara önerileriniz nelerdir?Fibromiyalji gerçek ve objektif bir hastalık. Yakınmalar hastanın kafasından uydurduÄŸu ya da psikolojik dengesizliklerinin yarattığı ÅŸeyler deÄŸildir. Hastalık hayatı tehdit eden bir hastalık deÄŸildir ancak yaÅŸam kalitesini bozmaktadır. Hastalar hastalıklarını iyi tanımalı. Yakınmalarını arttıran nedenleri tespit etmeli. Bunları kontrol altına almaya yönelik çaba göstermelidirler. Ä°laç ve ilaç dışı tedavilerinin planlaması konusunda da mutlaka hekimlerden yardım almalılar.Hazırlayan: Mesude ERÅžANÂ