Köyümüzde genç kadın kalmadı

Türkiye'ye bir aylık turist vizesiyle giriş yapan Moldovalı Gagavuz Türkler İstanbul'da dadılık ve hizmetçilik piyasasının gözdesi haline geldi. Malezyalı, Tayvanlı dadıların gözden düşmesine neden olan Moldovalılar eğitimli oldukları, Türkçe bildikleri ve düşük ücretlere çalıştıkları için tercih ediliyorlar.

Moldovalı Nadja ve Valea aynı köyden. İkisi de kocasını çocuklarını bırakmış, dadılık yapmak için İstanbul'da gelmiş. Ayda sadece bir gün izinle para biriktirmek için çalışıyorlar.

Moldova'dan Türkiye'ye para kazanmak için gelmiş kadınlarla konuştuk. Nadja ve Valea aynı köyden. İkisi de kocasını çocuklarını bırakmış, dadılık yapmak için İstanbul'da gelmiş.

- Moldova'dan gelen bütün kadınlar sizin gibi Türkçe biliyor mu?

Nadja: Biz zaten Gagavuz Türküyüz. Biz de Türk dilinde konuşuyoruz ama bazı kelimeler farklı. Burada alıştık.

Valea: Hiç Türkçe bilmeyenler de var. Gelip burada öğreniyorlar.

- İstanbul'a ilk geldiğinizde nasıl iş buldunuz?

Valea: Bir hafta işsiz durdum. Kızkardeşimin yanında. Ama minibüslerde uyuyanlar da var. İndiğin yerde Moldova'ya geri dönen kadınlar kendi yerine seni yolluyor veya buradaki akrabalarının yardımıyla buluyorsun işi. Evine dadı arayanlar da Laleyi'ye geliyor. Ne sen ne de kadın arayan iyi midir, kötü müdür bilmiyor valla.

Nadja: Kocam seni kesinlikle yollamam derdi. İmkanı yok derdi.

- Nasıl geldin peki?

Nadja: Mecbur kaldık. Orada da çalışıyorduk ama para vermiyorlardı. İkna olmak zorunda kaldı.

- Meslekleriniz neydi orada?

Valea: Çocuk yuvasında öğretmendik.

- Hangi şehirden geldiniz?

Çeşmeköy'den geldik ikimiz de.

- Çocuklarınız var mı?

Nadja: Benim iki çocuğum var. 15 ve 9 yaşında. Ayda 1-2 defa telefonla aramama izin veriyorlar. Hiç değilse seslerini duyuyorum.

Valea: Benimki 3.5 yaşında. Gündüz kaynana, kaynata geceleri de kocalarımız bakıyor. Çok özlüyoruz ama ne yapacaksın?

Korkudan sokağa çıkmayız

- Moldova'da aylık geliriniz ne kadardı?

Valea: Ben ayda 6 dolar alıyordum. Onu da aylarca vermedikleri oluyor. Burada 300-350 dolar alıyoruz.

- Aldığınız parayı ne yapıyorsunuz?

Nadja: Hepsini Moldova'ya gönderiyoruz.

Valea: Orada 300 dolar çok para geliyor.

- Haftalık, yıllık izniniz var mı?

Valea: Polisten çok korktuğum için haftalık iznimi kullanmıyorum. Ayda bir defa izne çıkıyorum. İzne çıkmadığım günlerin parasını alıyorum. O parayla da evdekilere hediye alıyorum. Dışarı çıkmaya korkuyoruz zaten. Polisler her yerde yakalıyor. Minibüslerin orada bekliyorlar. Sekiz aydır buradayım. Birkaç gün sonra bir aylığına ülkeme gideceğim.

- Tek izin gününde ne yapıyorsunuz?

Nadja: Aylığımı alıp Moldova'ya gönderiyorum. Bir günde ancak mağazalara girip birşeyler alabiliyoruz. Geleli bir yıl iki ay oldu. İlk üç ay sırf ağladım.

Dört yıl kalan da var

- Köyünüzden buraya çalışmaya gelen çok kadın var mı?

Valea: Valla bizim köyde hiç kadın kalmadı. Hepsi burada. Orada sadece yaşlılar, erkekler ve çocuklar var. Altı ay kalıp, bir ay geri gidiyorlar işte. Bunu 4 yıl sürdüren de var.

- Ne kadar zamandır geliyorlar?

Nadja: 7 sene var. Ama önce mağazalarda çalışıyorlardı. Şimdi mağazalarda gençler var.

- Bir gününüz nasıl geçiyor?

Sabah 7:30'da kalkıyorum. Kahvaltıyı hazırlıyorum. Çocuğu okula gönderiyorum. Daha çok mutfakta oluyorum. Fazla bir iş yapmıyorum, çünkü temizlik için ayrıca kadın geliyor. Akşam çocuk gelince ya bahçeye çıkıyoruz, ya da evde oynuyoruz. Evde yapılması gereken ne varsa ben yapıyorum. Polislerden çok korktuğum için haftalık iznimi kullanmıyorum.

- Başka hangi ülkelere gidiliyor çalışmaya?

Moskova'ya. Orada da büyük binaları yapan Türkler'in yanında çalışıyorlar. En yakın da ve para kazanma şansı olan ülke Türkiye.

- Erkekler ne yapıyorlar?

Erkekler de geliyor. Karı koca çalışanlar var. Fabrikalarda çalışan Moldovalı çok erkek var. Laleli'deki mağazalarda çalışıyorlar.

Her sefere ayrı pasaport

- Vize sorununu nasıl hallediyorsunuz?

Bize vize bir ay. Bitince, polis yakaladığında hemen dışarı çıkarır seni. Moldova'ya geri döndüğümüzde yeni pasaport çıkartıyoruz. Şimdi ben mesela sekiz ay oldu, giderken pasaportumu bozduracağım.

- Burada kazandığın para ailene Moldova'da iyi bir yaşam standartı sağlıyor mu?

Yolladığım paranın hepsiyle mobilya aldı kocam. Orada ucuzdur mobilya. Sizde çok pahalı.

- 300 dolara orada ne alınır?

Mesela bu mutfağın aynısını yaptırabilirsin. Yatak odası yaptırabilirsin.

- Ev almak için ne kadar para lazım?

3-4 odalı bir evi 2-3 bin dolara alırsın. Burada bir sene çalışırsan, Moldova'da ev alırsın. Benim evim var Allah'a şükür. Ama 2-3 sene kalıp, para biriktirmeyi düşünüyorum. Dolara çevirip saklıyorum aylığımı. Uzun zaman rahat yaşamamı sağlayacak kadar para biriktirmek istiyorum.

- Moldova'da herşey dolar hesabına göre mi satılıyor?

Kadınlar Türkiye'ye gelip dolarla para kazanmaya başladığından beri dolar da geçiyor.

Türkiye'ye yerleşmek istemeyiz

- Ailesiyle birlikte gelip, buraya yerleşen var mı?

Yok. Niye yerleşsin ki, Türkiye çok pahalı.

- Kadınlar buradaki hayatlarından memnun mu, yoksa sırf para için mi katlanıyorlar?

Kimin yanında çalıştığına göre değişiyor. Çok şikayet edenler var. Bazısı dayanamayıp 2 ayda geri dönüyor.

- Çocuğunu çok özlediğinde ne yapıyorsun?

Arada bir telefonla konuşabiliyorum. Fotoğraflarına bakıyorum.

- Peki Moldovalı kadın doktorlar, öğretmenler, terziler herkes buraya geliyorsa orada işleri kim yapıyor?

Kalanlar da işlerini rüşvet alarak yapıyor. Para vermezsen kimse işini yapmaz. Altı dolar aylıkla ya elektrik, ya da gaz faturasını ödersin. İkisini birden ödemen mümkün değil.

- Ticaret, iş kurma imkanı yok mu?

Şarabı ve buğdayı meşhur sadece. Onun dışında yurtdışına satacak hiçbir şeyi yok.

Moldava’dan Laleli’ye geliyorlar

Turizm firmalarına 35 dolar ödeyen ve Laleli'ye ulaşmayı başaran kadınların bir kısmı, daha önce gelen yakınlarının ya da arkadaşlarının yardımıyla iş buluyor. Bir kısmı ülkesine geri dönmeye karar verenlerin işlerini devralıyor. Büyük çoğunluk ise otobüslerde, Laleli çevresindeki pansiyonlarda kalarak iş arıyor. Hizmetçilik, dadılık, tezgahtarlık, tekstil sektöründe işçilik gibi işleri ayarlayan birçok şirket faaliyet gösteriyor.

Fotoğraflar : Yusuf UÇAK