Köpek kisti: Karaciğer kist hidatiği
Güncelleme Tarihi:
Hazırlayan: Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Şubat 09, 2006 00:00
Halk arasında köpek kisti olarak bilinen karaciğer kist hidatiği, hayvandan insana geçen ve ölüme kadar götürebilen ciddi bir hastalık. İnsandan insana bulaşmıyor. Ancak sarılıktan, ölümcül alerjik reaksiyonlara kadar birçok sorunu da beraberinde getiriyor.
Karaciğer kist hidatiği nedir?
Bir tür parazitin oluşturduğu bir hastalıktır. Halk arasında "köpek kisti" diye de bilinir. Olgun parazit kurt, çakal, köpek gibi hayvanların bağırsaklarında yaşar. Parazitin yumurtası kurt, çakal, köpek gibi hayvanların dışkısıyla dışarıya atılır. Parazitin evriminde ara konak olarak rol oynayan küçükbaş ve büyükbaş hayvanlar bu parazit yumurtası bulaşık gıdaları (ot, su...) yiyince, yumurta onların bağırsaklarına geçer. Bağırsakta kurtçuk açığa çıkar. Kan dolaşımına karışır ve vücudun değişik yerlerinde, en sık da karaciğerde yerleşerek giderek büyüyen kistler meydana getirir. Buna hidatik hastalık diyoruz.
Parazit nasıl ürer?
Bu kistlerin içinde binlerce parazit oluşturacak kurtçuklar mevcuttur. Daha sonra hastalıklı (bu kistlerden içeren) organların kurt, çakal ve köpek gibi hayvanlar tarafından yenmesi ile parazit tekrar bunların bağırsağına ulaşır ve burada gelişerek erişkin parazit haline gelir.
İnsanda nasıl ortaya çıkar?
Parazitin yumurtasının bulaştığı maddeler (gıda, su...) ağız yoluyla alınırsa, yumurtalar bağırsakta açılır ve içinden çıkan parazit aynı şekilde sıklıkla karaciğerde yerleşmek üzere insanda da kistler oluşturur.
Karaciğer kist hidatiği insandan insana bulaşabilir mi?
Karaciğer kist hidatiği insandan insana bulaşmaz. İnsan dışkısında bulunmaz. Ancak bir şekilde parazit yumurtası bulaşmış kirli gıdalar herkes tarafından alınabilir.
Hastalık nasıl bir gelişim gösterir?
Hastalık yüzde 75-80 karaciğerde yerleşir. Daha az sıklıkla akciğer, karın içi diğer organlar ve beyinde bile görülebilir. Parazitin yerleştiği yerde giderek büyüyen içi basınçlı bir sıvı ile dolu kist oluşur.
Karaciğerde hasar oluşturur mu?
Hasar oluşturmaz. Genellikle karaciğer dokusunu iterek kendine yer açtığından, karaciğer hücreleri fonksiyonlarına devam ederler.
Hangi şikayetlere yol açar?
Karaciğer kist hidatiği hastalığının özgün bir şikayeti yoktur. Kist karaciğerde bir ya da birden fazla olabilir. Küçük kistler genellikle şikayet nedeni olmaz. Hastalık en sık başka nedenlerle yapılan görüntülemelerde yakalanır. Daha büyük kistler ise sağ tarafta ağrı, dolgunluk hissi gibi şikayetler ile ortaya çıkar.
Kist kendi haline bırakılırsa ne olur?
Genellikle giderek büyür ve istenmeyen olaylara neden olur. Kistin içinde bakteriler üreyebilir. Sarılık, delinme ve yırtılma da başa gelebilir. Bunların ortaya çıkması, hastalıkla mücadeleyi güçleştiren riskleri artırır.
Karaciğerdeki kist kendi kendine patlar mı?
Kistin kendi kendine patlaması ve delinmesi nadiren görülebilir. Daha ziyade büyük kistlere gelen ani ve şiddetli darbeler (kaza, yumruk...) böyle bir yırtılmaya neden olabilir.
Kistin yırtılması tehlikeli mi?
Böyle bir durumda iki tablo çok önemlidir. Birincisi, kist içeriği antijenik özellik taşır. Yani şiddetli, hayatı tehdit edebilecek alerjik reaksiyonlar uyandırabilir. İkincisi ise kist içeriği bütün karın boşluğu içerisine yayılarak yaygın hastalık halini alabilir. O zaman hastalıkla mücadele güçleşir.
Hastalık ilaçla tedavi edilebilir mi?
İlaçla tedavi yoktur, ama parazite etkili olduğu bilinen ve diğer tedavi yöntemlerine yardımcı bir ilaç mevcuttur. Standart tedavisi cerrahidir.
Bir tür parazitin oluşturduğu bir hastalıktır. Halk arasında "köpek kisti" diye de bilinir. Olgun parazit kurt, çakal, köpek gibi hayvanların bağırsaklarında yaşar. Parazitin yumurtası kurt, çakal, köpek gibi hayvanların dışkısıyla dışarıya atılır. Parazitin evriminde ara konak olarak rol oynayan küçükbaş ve büyükbaş hayvanlar bu parazit yumurtası bulaşık gıdaları (ot, su...) yiyince, yumurta onların bağırsaklarına geçer. Bağırsakta kurtçuk açığa çıkar. Kan dolaşımına karışır ve vücudun değişik yerlerinde, en sık da karaciğerde yerleşerek giderek büyüyen kistler meydana getirir. Buna hidatik hastalık diyoruz.
Parazit nasıl ürer?
Bu kistlerin içinde binlerce parazit oluşturacak kurtçuklar mevcuttur. Daha sonra hastalıklı (bu kistlerden içeren) organların kurt, çakal ve köpek gibi hayvanlar tarafından yenmesi ile parazit tekrar bunların bağırsağına ulaşır ve burada gelişerek erişkin parazit haline gelir.
İnsanda nasıl ortaya çıkar?
Parazitin yumurtasının bulaştığı maddeler (gıda, su...) ağız yoluyla alınırsa, yumurtalar bağırsakta açılır ve içinden çıkan parazit aynı şekilde sıklıkla karaciğerde yerleşmek üzere insanda da kistler oluşturur.
Karaciğer kist hidatiği insandan insana bulaşabilir mi?
Karaciğer kist hidatiği insandan insana bulaşmaz. İnsan dışkısında bulunmaz. Ancak bir şekilde parazit yumurtası bulaşmış kirli gıdalar herkes tarafından alınabilir.
Hastalık nasıl bir gelişim gösterir?
Hastalık yüzde 75-80 karaciğerde yerleşir. Daha az sıklıkla akciğer, karın içi diğer organlar ve beyinde bile görülebilir. Parazitin yerleştiği yerde giderek büyüyen içi basınçlı bir sıvı ile dolu kist oluşur.
Karaciğerde hasar oluşturur mu?
Hasar oluşturmaz. Genellikle karaciğer dokusunu iterek kendine yer açtığından, karaciğer hücreleri fonksiyonlarına devam ederler.
Hangi şikayetlere yol açar?
Karaciğer kist hidatiği hastalığının özgün bir şikayeti yoktur. Kist karaciğerde bir ya da birden fazla olabilir. Küçük kistler genellikle şikayet nedeni olmaz. Hastalık en sık başka nedenlerle yapılan görüntülemelerde yakalanır. Daha büyük kistler ise sağ tarafta ağrı, dolgunluk hissi gibi şikayetler ile ortaya çıkar.
Kist kendi haline bırakılırsa ne olur?
Genellikle giderek büyür ve istenmeyen olaylara neden olur. Kistin içinde bakteriler üreyebilir. Sarılık, delinme ve yırtılma da başa gelebilir. Bunların ortaya çıkması, hastalıkla mücadeleyi güçleştiren riskleri artırır.
Karaciğerdeki kist kendi kendine patlar mı?
Kistin kendi kendine patlaması ve delinmesi nadiren görülebilir. Daha ziyade büyük kistlere gelen ani ve şiddetli darbeler (kaza, yumruk...) böyle bir yırtılmaya neden olabilir.
Kistin yırtılması tehlikeli mi?
Böyle bir durumda iki tablo çok önemlidir. Birincisi, kist içeriği antijenik özellik taşır. Yani şiddetli, hayatı tehdit edebilecek alerjik reaksiyonlar uyandırabilir. İkincisi ise kist içeriği bütün karın boşluğu içerisine yayılarak yaygın hastalık halini alabilir. O zaman hastalıkla mücadele güçleşir.
Hastalık ilaçla tedavi edilebilir mi?
İlaçla tedavi yoktur, ama parazite etkili olduğu bilinen ve diğer tedavi yöntemlerine yardımcı bir ilaç mevcuttur. Standart tedavisi cerrahidir.