Kitap kurdu yaratalım

Cocuk klasiklerini ilkokulda, dünya klasiklerini lise döneminde bitirenleri içten içe kıskanırım. Kaç yaşında kendime ait bir kitabımın olduğunu bile hatırlamıyorum. Ama bugün iyi bir kitap okuyucusu olma yolunda ilerlediğimi söyleyebilirim. İnsan kendi hayatında kalan boşlukları, yaşamının ilerleyen dönemlerinde doldurmaya çalışıyor. Ya da çocuğu olduğunda o boşlukların hiç olmaması için çaba harcıyor.

Kızımın ilk kitaplarını henüz o doğmadan önce aldım. İlk kitaplar deyince, öyle ince sayfalı, siyah-beyaz resimli kitaplar düşünmeyin. Şimdi çocuk kitapları o kadar renkli ve cezbedici ki! İnsanın çocuk olası geliyor.

İlk kitaplarını dişleriyle ezmeye, sayfalarını koparmaya çalışsa bile korkmayın. Kalın kartondan hazırlanan kitaplar ne yırtılıyor, ne de diş darbeleriyle parçalanıyor. Ayrıca bebeklik döneminde, tombiş parmaklarıyla bu kitapların sayfalarını kolayca çevirebiliyorlar. Banyo yaparken çocuğunuza bir kitabın eşlik etmesini istiyorsanız, plastik olanlarından satın almanızı öneririm. Işıklısı, ses çıkaranı, kapağında tüylü hayvanların bulunduğu kitapları çocuğunuzun ilk kitapları arasına katabilirsiniz.

Aynı kitabı tekrar tekrar okutmak isterler

İdeal bir kitap okuyucusu yaratmanın yolu, çocuğunuz henüz bir yaşında bile değilken okuduklarınızı zorla dinlettirmekten geçmiyor. Önce kitaplara dokunmasını sağlayın. Bırakın, elinde evirip çevirsin. Zaten konuşmaya başladığında, okumanız için ısrar, ondan gelecektir. Uykuya dalma evresinde ses tonunuzda ufak tefek değişiklikler yapıp ilgisini çekebilecek bir hikaye anlatabilirsiniz. Sizi can kulağıyla dinlediğini fark ediyorsanız kitabın sayfalarını tek tek çevirip, hikayenizdeki kahramanları çocuğunuzla tanıştırın.

Her çocuk farklı kitaplardan hoşlanır. Çocuğunuzu iyi tanırsanız, onun ilgisini hangi kitabın çektiğini de kolayca keşfedebilirsiniz.

Şimdi çocuk klasiklerinin çizgi filmleri çıktı. Çocuklar anne babalarından dinledikleri hikayeleri VCD’de seyretme olanağına sahipler. 3-4 yaşını aşan çocuklar, okuduğunuz hikayeler ile izlediği film arasında farklılık bulabilirler. Bu nedenle çizgi filmleri siz de onunla birlikte izleyin. Okuduğunuz kitapta filmdeki ayrıntılar yoksa yaratıcılığınızı devreye sokun, eklemeler yapın.

‘Sinderalla’yı 50 kez okudum herhalde bıkmıştır’ diye düşünmeyin, kendinizi bir 50 kez daha Sinderalla kitabı okumaya hazırlayın. Çocuklar aynı kitabı tekrar tekrar okumaya bayılırlar! Çocuğunuzun kitap sevgisini zedelemeyi düşünmüyorsanız, bu fedakarlığı yapmak zorundasınız.

Eskiden doğum günlerinde çocuklara kitap hediye edilirdi. Şimdi çocuklar büyük oyuncak marketlerinin hediye paketleriyle sevindiriliyor. Bence doğum günlerinde eski kitap hediye etme alışkanlığı çocuklara yeniden kazandırılmalı. Günümüzde kitapların en büyük rakibi televizyon. Bu nedenle kitabı 1-0 öne geçirmenin yolu, kitap okumanın da en az televizyon izlemek kadar keyif verebileceğini çocuklara anlatmaktır.

Önce anne-babalar kütüphaneye gitmeli

Kitap okurken Nehir genellikle sayfalarda bulunan resimleri de takip etmek ister. Bazen Nehir’i uyarıp ‘Gözlerini kapa, benim anlattıklarımı hayalinde canlandır. Film gibi gözlerinin önünden geçip gitsin. Göreceksin daha eğlenceli olacak’ derim. Nehir, bazen inatla sayfalara bakmayı sürdürür, tembelliği tutmamışsa söylediklerimi aynen uygular. Bu yöntem, kelimelerin üzerinde yarattığı etkiyi daha fazla hissetmesine yol açar.

Anaokuluna başlayınca kitapla daha fazla haşır neşir olan çocuklara, her gün düzenli kitap okumakta yarar var. Çocuk bu düzene bir süre sonra öyle bir alışıyor ki, siz yan çizdiğinizde anında tepki veriyor. Çocukların seçimine saygı duymak gerekir. Yararlı diye bir kitapta ısrarcı olursanız, birkaç satır sonrasında sizi dinlemediğini fark edersiniz.

Renkli çocuk ansiklopedileri de çocukların ilgisini çekiyor. Nehir 3 yaşında, gezegenlerin isimlerini, Einstein ve Galileo’yu bu ansiklopedilerden öğrendi. İlla çocuk kitabı diye hikayelerle sınırlı kalmayın.

Çocuklar evde anne babasının yaptığı davranışları taklit etmeye bayılır. Kitap okumayı sevmeseniz bile her akşam en azından çocuğunuz uyumadan sizi 15-20 dakika elinizde kitapla görsün. Çocuklar söylediklerinizden çok yaptıklarınızla ilgilenir. Kitap okumayı seven bir çocuk yetişmek istiyorsanız, haydi anne-babalar doğru kütüphaneye...

Okuyalım ama nasıl

Seçici olun

Kitap seçerken resimlerin büyük, parlak, gerçekçi ve neşeli olanlarını seçin. Metni ne kadar sade olursa o kadar iyi olur. Bez kitaplar gerçek kitaplara benzemedikleri için çocukları pek tatmin etmez. Plastikten olan kitaplar ise banyo yaparken çocuğunuza iyi arkadaş olabilir.

Israrcı olun

İlk birkaç okuyuşta her çocuk gibi sıkılıp kıpırdanabilir. Peşini bırakmayıp ısrarcı olursanız bu işi başarabilirsiniz. Her günün belli zamanını düzenli olarak okumaya ayırın. Banyodan sonra veya yatmadan önce kitap okumak için en iyi zamanlardır.

Yaratıcı olun

Çocuğunuzun neleri ilginç bulduğunu yazarlardan daha iyi siz bilirsiniz. Yazarın kitapları yazdığı kelimeleri olduğu gibi okumanıza gerek yok. Yaratıcılığınızı ortaya koyun, zor kelimeleri basitleştirin, kendi anlatımlarınızı araya sıkıştırın.

Katılımını sağlayın

Kitap okurken çocuğunuzu da işin içine katın. Ona sorular yöneltin, hikayedeki karakterleri çocuğunuza tanıştırın. Bundan sonra olacaklar konusunda hayal gücünü kullanmasını isteyin.

İfadenizi zenginleştirin

Monoton bir şekilde kitap okuyan birini kimse dinlemek istemez. Hele küçük bir çocuğun ilgisini çekmek kolay değildir. Sizi dinlemesini istiyorsanız, ifadenizde zenginliğe önem verin.

Tekrarcı olun

Aynı hikayeyi onlarca kez anlatmak sizi sıkabilir, haklısınız ama çocuklar aynı hikayeyi onlarca kez dinlemeye bayılırlar. Tekrar hikayeler genç kulaklar için tatmin edicidir. O bıkana kadar anlatmayı sürdürün.

Kısa tutun

Hikayeleri kısa tutun ki dikkati dağılmasın. Dikkati dağıldığı anda bir resim göstererek tekrar sizi dinlemesini sağlayabilirsiniz.

Sevecen olun

Kitap okumayı anne baba kucağının sıcaklığıyla bağdaştıran çocuklar, ileride içleri kitap sevgisi ile dolu yetişkinler olurlar. Kitap okuma saatlerini çocuğunuzla keyif saatlerine dönüştürmek sizin elinizde.

İyi örnek oluşturun

Okumayı seven insanların çocukları da, gelecekte en az onlar kadar okumayı severler. Vaktiniz varsa günün belli zamanını kendi okumanıza ayırın. Sevmiyorsanız, okuyor gibi görünün. Çocuklar söylediklerinizden çok yaptıklarınızla ilgilenirler.