Kitap: Haftanın yenileri

Roman
Nabokov’un Kedisi
Thomas Lehr
Çev.: Esen Tezel
Galata Yayınları

“Maceralar sadece kitaplardadır,” der Sartre. Camille de George için büyük bir sabırla okunması gereken bir kitap gibidir. Hayatının aşkı ile karşılaştığında, birtakım obsesyonlar içinde, aşkı ve seksi yeni tanımaya başlamış, henüz ergenlik çağında ve kötü bir LSD tribinin ardından hastanede tedavi olan birisidir George. Sartre’ın Varlık ve Hiçlik’ini de bu dönemde okumaya başlayacaktır. Bu vesileyle platonik aşkın yüceliğini de fark edecektir. Thomas Lehr, Nabokov’un Kedisi isimli romanında; yolları birkaç kere kesişmesine rağmen birbirlerine kavuşamayan ve bir süre sonra da bunu tercih eden George ve onun büyük aşkı Camille’in tutkusunu anlatıyor. George hayatını tamamen Camille için şekillendirdikçe birbirlerine kavuşma ihtimalleri de o kadar zora girer. Kavuştukları zaman ise, hiçbir şeyin sandıkları gibi olmadığını fark edeceklerdir. Thomas Lehr romanında, hayatımızda tutkunun korunması için bazı şeylerden mahrum kalmanın gerekliliğinden bahsediyor aslında. Erotizm ve matematiğin bir arada ilerlediği romanda, Lehr insanların arasında dolaşan gizli bir kamera gibi acımasızca insanın bütün açıklarını gösteriyor. Ama aynı zamanda çözümü de söylüyor bize; bazen konuşmak gerekir diye. Her ne kadar ağırlıklı olarak aşktan söz etsek de oldukça zengin arka planıyla etkileyici bir roman Nabokov’un Kedisi.�

Deneme
İnci Sözlük / İnsanlığa Lanet
Serkan İnci, Umut Kullar
AltıKırkbeş Yayın

Her ne kadar memleketimizde yaygın yemin şekillerinden biri olsa da “anam avradım olsun”, milletçe küfür konusunda oldukça değişken tabiatlıyızdır. Örneğin, internet üzerinden önce kendi “panpa”larına, sonra ziyaret ettikleri televizyon programlarına ve diğer birçok insana “özgürüz biz” mottosuyla küfür eden İnci Sözlük ekibine, biz de aynı küfürleri etsek, benzer özgürlük anlayışıyla bizi de desteklerler mi merak konusu. Yanlış anlaşılmasın buradan onlara sövmek değil maksadımız. Aksine, Facebook ve twitter’da yaptıkları “şakalara” kimileri vandallık, kimileri şuursuz anarşizm, kimileri gençler eğleniyor derken, artarak süren eylemlerini merakla takip etmiştik. Taraftarı olmayan bir spor kulübünde “maç var dediler geldik” sloganıyla kurdukları ve hakeme, federasyona, yönetime küfür etmeyen taraftar grubu Bozbaykuşlar’ı da takdirle izlemiştik. Ancak ne amaçladıkları belli değildi hâlâ. Ta ki, sitenin kurucuları Serkan İnci ve Umut Kullar’ın birlikte kaleme aldıkları İnci Sözlük / İnsanlığa Lanet kitabına kadar. İkili, topyekün ret anlayışıyla sözlük manifestosunu kaleme almışlar kitaplarında. Küfür özgürlüğünden neyi kastettiklerini, “liseli” aşağılamasıyla ne demek istediklerini, “adam haklı beyler” derken kime hak verdiklerini ve daha birçok şeyi açıklıyorlar.

Öykü

Lezzetli Öyküler
Selgin GB
Cinius Yayınları

Lezzetli Öyküler kitabında yer alan öykülere, standart birer hikâye demek yanlış olur. Yemek tarifi demek de haksızlık olacak. Çünkü gündelik bir olay ile başlayıp fark ettirmeden yemek tarifine dönen öyküler bunlar. Örneğin, cuma gecesi evde başbaşa film izleyecek bir çiftin, özellikle kadının geceye hazırlık sırasında anlatılan heyecanı, sandığınız gibi “ne giysem” değil, evdeki malzemeyle ne yapsam telaşıdır. Gece vardiyasında çile çeken bir taksi şoförünün asıl sıkıntısının çorbacılarda yoğurt çorbasının bulunmaması olduğunu görünce ne diyeceksiniz peki? Neler yok ki öykülerde -yoksa tariflerde mi demeliydik- fırında sütlü patates, gurbet aşı, yoğurt çorbası, fesleğenli pilaki, tarhana çorbası, irmik helvası, kabak kalye, mücver, menemen, havuçlu pilav, tavuklu erişte, dana şinitzel... Hepsi ağzınıza layık yemek tarifleriyle iç içe geçmiş, gündelik hayattan sahneleri içeren yalın öyküler. Part time çalışan bir kız öğrenci, kendini çocuklarına adamış okul arkadaşlarının yanında iç sesini dinleyen kariyer sahibi bir kadın, yetim torununu emekli aylığıyla büyütmeye çalışan ihtiyar teyze ve diğerleri, tanıdığımız insanlar aslında. Haliyle onların sıradan hayatlarındaki yemekler de, tutamlı, kaşıklı, göz kararlı ölçeklerle ve annemizin yemeği lezzetinde oluyor. Tarifi verilen yemeklerin tadının sindiği öyküler.

Araştırma - İnceleme
Kelt Mitolojisi
Bill Price
Çev.: Cumhur Atay
Kalkedon Yayınları

Henüz ülkemizin televizyon kanallarında gösterilmese de insanlar şimdiden birbirine “Game of Thrones” adlı diziden bahsediyor. İzleyenler hemen Yüzüklerin Efendisi’ni anımsatan detaylar buluyorlar. Ancak biraz daha geriye gitmek gerekir ki, hepsinin kökeninde Kuzey halkları mitolojisi ve Kelt mitolojisinden unsurlar yatmaktadır. Kadim bir sözde belirttiğine göre “Kelt olduğuna inanan herkes Kelt’tir”. Bill Price, Kelt Mitolojisi isimli kitabında bu unutulmuş halkın, artık pek anlatılmayan mitolojisini ele alıyor. Sandığımız gibi sadece İrlanda, İskoçya ve Galler’le sınırlı olmayan Kelt toplumunun Roma tarafından işgalinden önceki yıllardan bugüne kadar gelebilen hikâyelerini, anlatılarını, geleneklerini ele alıyor. Hıristiyanlıkla beraber şekil değiştiren anlatıların, kültürle beraber de nasıl çeşitlendiğini gösteriyor. Diğer mitolojilerde de olduğu gibi, derin sembolik anlatımlarla yüklü bu -ne yazık ki kısa- metinlerdeki hüznü, büyüyü, gizemleri barındıran mitleri incelediği kitabı oldukça ilgi çekici. Keltlerin masal anlatıcılığı geleneğinin devamını bugünkü İrlanda ve İskoç müziklerinde aramamızı söylüyor yazar. Mitolojinin sadece Yunan ve Doğu’dan ibaret olduğunu sananlara söylemek gerek, efsanevi büyücü Merlin’in Kelt olduğuna dair iddialar hiç de az değil.

Anı
Atatürk ve Can Yoldaşı Nuri Conker
Yaşar Gürsoy
Alfa Yayınları

Atatürk’le ilgili onlarca kitap yazılmış olmasına, hakkında pek çok belgesel yayın yapılmasına ve çevresindeki insanlardan bile o kadar sıkça söz edilmesine rağmen, bu isimler içerisinde en az sözü edilenidir Nuri Conker. Bunun sebebi, Atatürk’ün her adımında yanında olmasına rağmen Conker’in kendinden sonrakilere hiçbir yazılı belge bırakmaması da olabilir, İnönü’yle aralarının açık olduğu  veya Gazi’nin Latife Hanım’dan ayrılmasında Gazi’ye cesaret verdiği dedikoduları da olabilir. Gerçek olan bir şey var ki Atatürk’ün hayatındaki bu önemli adama dair eksiklerin giderilmesinin zamanı çoktan geldi de geçiyor bile. Daha önce pek çok belgesele imza atan gazeteci Yaşar Gürsoy, Salih Bozok ve Kılıç Ali ile birlikte “Çanakkale Silahşorları” içinde anılan Nuri Conker’in Atatürk’le beraber geçirdiği günleri anlatıyor. Sayısız kaynaktan yararlanan Gürsoy, Atatürk’le aynı tarihte, aynı mahallede doğan ve onunla mahalle mektebinden harp okulu sıralarına, Trablusgarp’tan Çanakkale’ye, TBMM’den Çankaya’ya hep yanında olan, ama fotoğraflarda pek görünmeyen bu önemli ismi ele alıyor. Pek çoklarının aksine Atatürk’e “Kemal” diye hitap edebilecek kadar yakınında yer alan, Conkbayırı Muharebesi’nin kahramanlarından Nuri Conker’in hayatıyla beraber Atatürk’ü de yeniden okuyacağınız bir kitap.

Genel Kültür-Monografi
Halep
Serhat Öztürk
Can Yayınları

İsmi Aramice, İbranice ve Arapça süt anlamına gelen Halab’dan türemiştir Halep’in. “Havasını letafetini hiçbir diyarda göremedim,” diye anlatır Evliya Çelebi Halep’i. Hıristiyanlığın, Museviliğin ve İslâm’ın en önemli merkezlerinden biri ve deyim yerindeyse Suriye’nin İstanbul’udur Halep. Tarihi 5000 yıl öncesine dayanan bu harikalar diyarı, son aylarda “Arap Baharı”nın içinde ve bilhassa son günlerde Esad yönetimine ayaklanan insanlarla Türkiye’ye iltica eden sivillerle anılır oldu. Osmanlı’nın önemli merkezlerinden Ortadoğu’nun stratejik noktalarından Halep, hakkında çok şey bilmemiz gereken şehirlerden birisi. Çünkü yemekleriyle, yaşantısıyla, deyişleriyle dilimize, kültürümüze çok şey katmıştır. Serhat Öztürk, Can Yayınları’nın Kırkmerak dizisi içerisinde tek kelimeyle olağanüstü bir Halep monografisine imza atarak bize Halep hakkında bilmemiz gereken her şeyi bir bir sayıyor. Hollywood filmlerinden Kapalıçarşı’sına, Halep Ermenileri’nden Ümmü Gülsüm’e kadar geniş bir yelpazede son günlerin kaynayan ülkesi Suriye’nin ece şehrinin portresi. Haçlılar’ın, Eyyubi’nin, Hulagu’nun, Timur’un, Yavuz’un işgal ettiği; Nesimî’nin öldürüldüğü, Şeyh Bedreddin’in uzun süre yaşadığı, daracık sokaklarına sığmayacak kadar çok şeyi içinde barındıran Halep’in bugünlerini anlamak için kuşatıcı bir kitap.