Kitap

Belgesel - Tarih

Ester’in Şifresi Bernard Benyamin, Yohan Perez Çev.: Estreya Seval Vali Gözlem Yayınları

Tevrat’taki en sıradışı bölümlerden ve Musevi toplumunun kültürel tarihine dair en önemli içerikleri barındıran bölümüdür Ester Kitabı. Kral Ahaşveroş’un kraliçesi Ester, Yahudi olduğunu gizlemiştir, ancak başvezir Aman, Yahudilere karşı bir ‘soykırım’da bulunmaktadır. Ester, kimliğinin ortaya çıkması pahasına Aman’ın bu yaptığını yasaklatıp, onun soyunun da idam edilmesini ister. 10 oğul da öldürülür! Yahudiler için Purim bayramı böyle başlar! Peki ya, M.Ö. 4’üncü yüzyıla kadar uzanan bu hikâye 1946’da Nürnberg Mahkemeleri’nde idam edilen 10 Nazi subayını yüzlerce yıl önceden haber veriyorsa? Hitler’in propaganda adamı Julius Steicher, darağacına çıkarken neden “Purim Festival!” diye bağırmış olabilir peki? Belgeselci ve araştırmacı Bernard Benyamin ve Yohan Perez, ‘Ester’in Şifresi’nde bu soruların peşine düşüp, Tevrat’taki kimi gizemli şifrelerin aslında ‘shoah’ı (holokost) önceden haber verdiğini ortaya seriyor. Tevrat araştırmacısı akademisyenlere, hahamlara sordukları sorular ve aldıkları cevaplarla Dan Brown’ı kıskandıracak bir hikâye ortaya koyuyorlar. Hepsi gerçek olayları anlatan, değme romana taş çıkaracak kadar soluk soluğa bir kitap.

Kırk Vezir Hikâyeleri/Haz.: N. Ahmet Özalp/Kapı Yayınları/Türk Klasikleri / Hikâye

Batı edebiyatında ‘roman’ türünün öncülleri arasında evvela Giovanni Bocaccio’nun ‘Decameron’u ve benzerleri sayılır. Ancak Türk edebiyatı için ‘kanon’u oluşturacak öncüller aranırken başta anılması gereken ‘Kırk Vezir Hikâyeleri’ göz ardı edilir. İşin tuhaf tarafı bu metinler Fransızcaya 1713’te, Almancaya 1851’de, İngilizceye 1886’da çevrilip ‘dil özellikleri üzerine’ çalışmalar 1930’larda yapılmışken, Türk klasiği olarak anılması gereken bu eser Türkçede yayımlanmamış, yazma kütüphanelerindeki nüshalardan ise ‘yararlanma izni’ bile verilmemiş! N. Ahmet Özalp’ın mukayeseli bir şekilde hazırladığı ‘Kırk Vezir Hikâyeleri’ tam metni okurla buluşturan ilk yayın! Binbir Gece Masalları’nı andıran anlatımında 80 hikâye var. Üvey oğluna âşık Hanımsultan, aşkına karşılık bulamayınca şehzadenin idam edilmesi için sultana bazı hikâyeler anlatır. Hanımsultan’ın bu entrikalarını bertaraf etmek için ise 40 Vezir yine hikâyeler anlatarak Sultan’ı kararından döndürürler... Metnin dilinde ‘kadın’ın ısrarla ‘fitne’ unsuru olarak gösterilmesi; dönemi ve ‘dinsel’ tarafıyla açıklanmalı. Bunun dışında muhakkak okunması gereken bir eser.

Bay Y’nin Sonu/Scarlett Thomas/Çev.: Kıvanç Güney/APRIL Yayınları/Roman

Ne yazık ki ülkemizde biraz gecikmeli yayımlanan bir kitap ‘Bay Y’nin Sonu’. İlk yayımlandığı yıllarda çevrilmiş olsaydı, neredeyse ‘furya’ halini almış paralel evren esprisini en iyi kullanan roman olduğunu söyler, herkesin okumasını isterdim. Bugün de aynısını rahatlıkla söylüyorum. Thomas Lumas isimli tuhaf bir yazarın kayıp bir eseridir Bay Y.’nin Sonu. Ortalıkta bulunmayan eser hakkında ‘lanetli’ olduğu yönünde söylentiler bile vardır. Ki aslında kitapla ilgilenip bir araya gelen bizim romanımızın kahramanları da hakikaten ‘lanetli’ tiplerdir! Marazi akademisyen Ariel Manto (anagrama dikkat) ve yakın zamanda ortadan kaybolmuş bir profesördür kitaptan haberdar olanlar... Scarlett Thomas, iç içe girmiş metinler ve artık birbirine karışan paralel evrenlerle olağanüstü bir anlatıya imza atıyor. Lanetli bir romanın peşine düşen akademisyen(ler) ve yaşadıkları; temposu, gerilimi hiç düşmeyen, hatta kimi zaman okuru bile huzursuz edecek kadar etkili bir macera.

Oumpah-Pah / Bütün Maceraları/Yazan: Rene Goscinny/Çizen: Albert Uderzo/Çev.: Ersel Topraktepe/YKY/Çizgi roman

Rene Goscinny ve Albert Uderzo ikilisinin Asteriks’ten bir yıl önce, topu topu beş macera yazıp çizdikleri ‘Shavashavah’ kabilesine mensup ‘Kızılderili’ Oumpah-Pah, efsanevi Asteriks’in atasıdır. İkili, kendilerini büyük şöhrete ulaştıracak seride yaptıkları her şeyi ilk olarak Oumpah-Pah’ta yapmışlardı. 5 maceranın bir arada olduğu ‘özel ciltli’ bu albümün özelliği ise Uderzo-Goscinny ikilisinin bir araya gelip Oumpah-Pah’ın ortaya çıkmasına kadar geçen maceranın anlatıldığı giriş bölümü...