Kitap

Tarih - Belgesel

Keşke Bir Öpüp Koklasaydım
Eylem Delikanlı - Özlem Delikanlı

Ayrıntı Yayınları

Birkaç yıl önce yayımlanan Irmak Zileli’nin ‘Eşik’ romanı olmasa, 12 Eylül’ün geride kalanlar üzerindeki etkisine dair adam akıllı bir metin olmayacaktı elimizde. Aljeandro Zambra’nın ‘Eve Dönmenin Yolları’ kitabından söz ederken de yazınımızda ‘dışarıda kalan’ların; tutuklu ailelerinin, onların çocuklarının, kardeşlerinin, eşlerinin yaşadıklarına dair anlatı azlığına değinmiştim. Kurmaca olmasa da iyi hazırlanmış içeriğiyle bu büyük gediği kapatacak bir sözlü tarih çalışması ‘Keşke Bir Öpüp Koklasaydım’. Geride kalanlar anlatıyor; 12 Eylül’ü, acısını, evladın hücrede çürümesinin ne olduğunu, doğum günü fotoğraflarında yıllarca eksik kalan babaları-anaları!
Kitabı hazırlayan Eylem ve Özlem Delikanlı da ‘geride kalanlar’ arasında. Zaten bu fikir de öyle ortaya çıkmış. Babalarının yıllarca tutuklu kaldığını hatırlasalar da onları sarsan asıl gerçeği bundan iki yıl önce öğrenmişler. Zira anneleri de 6 ay cezaevinde kalmış! Kendi tarihlerine dair karanlıkta kalan bu durum, benzer hatıraya sahip diğer insanlara yönlendirmiş onları. Ortaya Türkiye panoraması ‘Keşke Bir Öpüp Koklasaydım’ çıkmış. İçinizi parçalayacak hikâyeler toplamı değil bunlar. Gerçekler toplamı! Bir ülkenin bir kuşağa ve onların çocuklarına neleri yaşattığının ispatı!

İçerdeki Kedi/William S. Burroughs
Çev.: Ahmet Ergenç/Sel Yayıncılık/Deneme

Şu dünyanın nevi şahsına münhasır iki figürü bir arada. Beat jenerasyonunun öncülü ve ‘sıkı edebiyat’ın tartışmasız en önemli isimlerinden Burroughs ve onun ‘Dost’ları, yani kediler. ‘İçerdeki Kedi’ adlı kitapta göreceksiniz ki, ömrünün son on altı yılını kedileriyle birlikte geçiren Burroughs, kendine has karakteri olan bu canlıları sadece besleyip, onlara birer barınak vermemiş. Hepsine birer ‘Dost’ olarak yaklaşıp, özgün karakterlerinin detaylarına kadar nüfuz etmiş. Bir kedinin kafasını elinize sürtüyorsa ne demek istediğini, çekip gidiyorsa neden gittiğini sorguluyor uzun uzun. Büyüleyici anlatılar silsilesi. Zaman zaman Burroughs’un alametifarikası olan halüsinatif hayalleriyle sıradışı bir ‘kedi dünyası’ bu. Burroughs-sevenler, kedi-sevenler ve ikisini birden sevenler için bir kutsal kitap.

Boğuntulu Masallar/Norman Lock
Çev.: Celâl Üster/Notos Kitap/Anlatı

Küçücük olsa da hiç kolay hazmedilebilecek bir kitap değil ‘Boğuntulu Masallar’. Huzurunuzu kaçıracak, her satırda daha da kararacak içiniz. İntiharın, boğulmanın, cinayetin özetle ölümün soğuk nefesini hissedeceksiniz. Elinizden bırakmak isteseniz de yapamayacaksınız. Çünkü sizi çepeçevre kuşatacak bir kitap bu. Norman Lock, kısacık, yer yer birer cümleden ibaret anlatılarına koca bir hayatı sığdırmış ‘Boğuntulu Masallar’da. Aza indirgemenin, has edebiyatın, binlerce yıllık geleneği bir adım ileriye taşımanın ne olduğunu gösteren bir edebiyat dersi. Sanki bir misket bombası! Küçük küçük müstakil patlamalar ve birbirini bütünleyen bir infilak! Her şarapneli canınızı yakacak. Celâl Üster’in güzel çevirisiyle olağanüstü bir kitap ‘Boğuntulu Masallar’.

Evvel Sevda İçinde/İbrahim Öksüz
Kolektif Kitap/Şiir

Bugünün genel şiir/şair sesi içinde düşündüğümüz zaman çok başka bir sesi var İbrahim Öksüz’ün ve kitabı ‘Evvel Sevda İçinde’nin. Hele ki ‘yeni şair’lerin çoğunun düştüğü bol oyunlu, metaforlu, hesap işi / kavramsal şiir yazma hatasından çok uzakta. Bir ses, söyleyiş biçimi olarak şiirin kendisini bulabileceğiniz iyi şiirler toplamı bu. Kendi özgün sesi içinde Melih Cevdet, Oktay Rifat gibi ustalar başta olmak üzere yine birçok anıt ismin soluğunu hissediyorsunuz. Ama her şiirden sonra ‘İbrahim Öksüz şiiri’ var diyorsunuz gönül rahatlığıyla. En yalın haliyle, uzunlu kısalı, ustaca örülmüş, özgün ve iyi bir şiir ağı atıyor üzerimize Öksüz! Yakalanmamak elde değil.