Kitap

Roman / Dünya Klasikleri

Bilinmeyen Şaheser
Honore De Balzac
Çev.: Renan Akman
İletişim Yayınları

Dünya edebiyatında derinden sarsıntı yaratan eserlerin büyük bir çoğunluğu sanılanın aksine küçük, risale denebilecek kitaplardan çıkmıştır. Neredeyse incelenmeye değer bir konu. ‘Dönüşüm’den tutun ‘Komünist Manifesto’ya, ‘Bartleby’ye ve daha birçok nicesine kadar... Bir oturuşta onlarca sayfa yazmasıyla meşhur Honore de Balzac’ın, sözkonusu matematiksel hesabıyla bir gecede yazacağı kadar kısa, ama etkisi dünyayı saracak kadar büyük kitabı ‘Bilinmeyen Şaheser’ de bunlardan biri, belki de en başta geleni.
Balzac’ın söylediği üzere “Maried de Médicis’nin (ancak) Rubens uğruna yüz çevirdiği” ve IV. Henri’nin tablosunu dünyaya bağışlayan büyük ressam Frenhofer’in hikâyesi bu. Ama genel olarak eser yaratmak ve aslında, hayatının bütününü bir esere çevirmek üzerine bir kitap bu. Frenhofer’in asıl şaheserinin ne olduğuna dair bir anlatı! Bu açıdan Balzac’ın eserinin daha çok ressamları etkilemesi boşuna değil. Cézanne ve Picasso başta olmak üzere, hatta Picasso’ya bizzat esere göndermelerle yeni eserler ortaya koyduğu bir anlatı. ‘Bilinmeyen Şaheser’in asıl önemli tarafı ise Balzac’ın nasıl büyük bir usta olduğunun ispatı. Birkaç kitaptan mürekkep İnsanlık Komedyası’na gerek bile yok hatta!
Daha kitabın başında, genç Probus, büyük üstadın atölyesine girerken karşısına çıkan (muhtemelen) ressamın hamisini tasvirini okuduğunuz zaman her şey aydınlanıyor. Dahası, Balzac her zaman yaptığını yapıyor ve insanın o ruh halini bütünüyle ve bir çırpıda gözler önüne seriyor. Frenhofer, genç Probus’la ilk karşılaştığı anda Azize eserini neredeyse yerden yere vurur. Probus konuşma boyunca saygısını korur. Ama Balzac hınzırca araya girip hatırlatıverir: “Bu arada, delikanlı ihtiyarı dövmemek için kendini zor tutuyordu.” Bunun gibi daha nice sürprizlerle dolu bir kitap, ‘Bilinmeyen Şaheser’. Yazıldığı günden beri bu kadar sanatçıyı, yazarı etkisi altına almasına şaşmamak gerek. Deborah A. Harter’in kuşatıcı önsözü, Eric Gans’ın kimseye söz bırakmayan sonsözü ve Renan Akman’ın titiz çevirisi, kitabı daha da müthiş hale getirmiş. Bitirdikten sonra da Enis Batur’un, eserden ‘Frenhofer Olmak’ adlı kitabını okursanız, sizden mutlusu olmayacak...

Simpsonlar - Makara Kukara / Matt Groening
Çev: Sertaç Canbolat, Füsun Canbolat, Işıl Kocabay / Aylak Kitap Çizgi roman
Simpson’lar ailesinin babası, obur ve düşüncesiz ama ne olursa olsun ailesine çılgınlar gibi düşkün Homer Simpson’ın meşhur şaşırma, sinirlenme ünlemi “D’oh!” sözlüklere girdiği gün, Simpson’lar üzerine söylenecek her şey sona erdi! Hollywood ünlülerinin CV’sinde ‘Simpson’larda oynadığı bölümler’ yazacak kadar bir efsaneden söz ediyoruz. Yıllardır tahtından indirilemeyen Simpson’ların sekiz macerasının bir araya getiren müthiş bir çizgi roman ‘Simpsonlar Makara Kukara’. Kitabın tek eksiği, seslerini duyamıyor olmanız.
Dünyada Cinsellik / Dr. Akif Poroy / Dharma Yayınları / Bilim
İşte bunlar hep seks, diye söze girebileceğimiz bir bilim kitabı, ‘Dünyada Cinsellik’. Doktor Akif Poroy, farklı coğrafyalarda, kültürlerde ve dinlerde cinselliğin yaşanma ve algılanma biçimlerini inceliyor. Sadece tarihsel ve antropolojik değil, bugünkü tezahürleriyle ve yaşanış şekliyle de ele alıyor. Popüler kültürden de örneklerle oldukça zengin bir içeriğe sahip, neredeyse bir ders kitabı. Tabii mevcut müfredatta ‘cinsellik’ kitabı okuturlar mı, sanmıyorum. Ama cinsel bilinçlenme açısından herkes okumalı.
Osmanlı’da İsyan İklimi / Sam White
Çev.: Nurettin Elhüseyni / Alfa Yayınları / Tarih
Tarihçi Mustafa Akdağ, Celalî İsyanları olarak adlandırdığımız Osmanlı İmparatorluğu’nu temelinden sarsan isyan olaylarının siyasi, ekonomik, sosyal sebeplerini ve etkilerini kuşatıcı bir şekilde anlatmıştı. Sam White ise buzdağının görünmeyen kısmını gösteriyor. ‘Osmanlı’da İsyan İklimi’ isimli kitabında yine Celalî İsyanları’nın öncesinde yaşanan ve imparatorlukta uzun süreli kıtlıklara sebep olan ‘Küçük Buzul Çağı’nın isyanlar için oluşturduğu ‘etken’ olma durumunu inceliyor. Sıradışı bir tarih çalışması.