Kış aylarının en popüler ev eğlencesi Puzzle
Güncelleme Tarihi:
Öznur KAYMAK
Oluşturulma Tarihi: Kasım 11, 2005 00:00
Yapboz, çocukların zeka gelişimi için faydalı bir oyun değil sadece. Bugün yapboz yani puzzle, milyonlarca yetişkinin fanatiği olduğu, popüler bir hobi. Ortaya çıktığı ilk yıllardan bu yana, puzzle yapmaya bir başlayan, bir daha vazgeçemiyor. Özellikle kış aylarında, bir ev eğlencesi olarak puzzle’a ilgi çoğalıyor, satışlar artıyor. 10 bin parçalık olanlarıyla aylarca uğraşılıyor, ünlü tabloların reprodüksiyonları çerçevelenip duvara asılıyor. Puzzle’a olan ilgi arttıkça yapımını kolaylaştırmak, uzun yıllar korumak için çeşitli aksesuvarlar da piyasaya çıktı.
İki asırdır varolan puzzle (yapboz) değişiyor, gelişiyor, yeni çeşitleri piyasaya çıkıyor. Karanlıkta parlayan neonluları, 3 boyutlu olanları, küre biçiminde tasarlananları var. Düz zeminde değil de, dikey olarak yapılan üç boyutlu puzzle’lar demode bile oldu. Diğerlerine göre pahalı olmasının ve çok zor yapılmasının payı da var bunda. Onun yerine, yeni çıkan üç boyutlu küre puzzle’lara ilgi var. Ortalama 250 parçadan oluşan küre puzzle’lar, çoğunlukla dünya haritası, su altı veya doğa manzarası resimli oluyor. Hem yapması kolay, hem de 360 derece dönebilen küre şekli ile görüntüsü güzel.
Klasik olmuş ünlü tablolar, ünlü meydan, saray ve köprülerin resimleri çok tercih ediliyor. Bunun en önemli nedeni![/images/100/0x0/55ea9e58f018fbb8f88bcc9a]()
bittiğinde çerçevelenip duvara asılıyor olması.
Meraklıları 5-10 bin parçalık puzzle’larla uğraşıyor. Bitirmek için çelik gibi sinirlere ihtiyaç duyacağınız 18-20 bin parçalık olanları da var. Fiyatları oldukça yüksek. Çocuklar 50-60 parçalık mini boylarıyla, bu hobide yeni olan yetişkinler 500-1000 parçalıklarla başlamalı. Puzzle’ın plastik değil, mukavva parçalardan yapılması da önemli.
Piyasada ağırlıklı olarak Alman Ravensburger ve Educa’nın ürünleri satılıyor. Educa’da, ünlü tabloların puzzle’ları ve çocuklar için tahta puzzle eğitim setleri bulunuyor. Kaplumbağa Terbiyecisi tablosunun 1500 parçalık puzzle’ı, D&R’ın en çok satanlar listesinde. Ravensburger’de özel günler, doğa manzaraları ve film kahramanlarının puzzle’ları var. Neon ve küre puzzle gibi seçenekleriniz de bulunuyor.
Piyasada bunların dışında Clementoni, Trefl, Falcon, Heye, Castorland da diğer yabancı markaların ürünlerini bulmak mümkün. En büyük yerli üretici Magic Toys. Çocuklar için Barbie, Garfield, Scooby Doo gibi karakterlerin lisanslı yapbozlarını üretiyor.
AKSESUVARLARI ÇIKTI
Binlerce parçalık puzzle’ları yapmak zahmetli bir süreç. Parçaları kaybetmemek, bittiğinde saklamak, korumak ayrı bir iş. Puzzle’a ilgi artınca, bu sorunları ortadan kaldıracak aksesuvarlar da ortaya çıktı. Bu ürünler, puzzle yapmayı zahmetli bir iş olmaktan çıkarıp, daha eğlenceli hale getiriyor.
Halı: Puzzle’ı bu özel halının üzerinde yapmaya başlıyorsunuz. Ara vereceğiniz zaman halıyı rulo haline getirip, kaldırıyorsunuz. Puzzle bozulmuyor, hiç bir parçası dökülüp, kaybolmuyor. Halı, üç bin parçaya kadar olan puzzle’larda kullanılıyor. Ravensburger ve Educa’da bulabilirsiniz, fiyatı 20-24 YTL arasında.
Koruyucu: Puzzle’ınızın her bir parçasını dış etkilerden korumak ve ilk günkü gibi görünmesini sağlamak için Ravensburger’in koruyucu cilalarını kullanabilirsiniz. Ayakkabı boyası gibi, süngerli ucuyla puzzle’a sürülüyor. Mat ve parlak görünüm veren iki çeşidi var. Fiyatı 15 YTL.
Yapıştırıcı: Bitmiş puzzle’ı çerçeveletmek veya duvara asmak için önce yapıştırmalısınız. Yapıştırıcılar, puzzle bittikten sonra üzerine sürülüyor. Sıvı ve toz halde satılıyor. Bir şişesi bin parçalık iki puzzle’ı yapıştırmaya yetiyor. Sıvı yapıştırıcıyı direkt, toz olanı suyla karıştırıp, puzzle’ın üzerine sürebilirsiniz. Clementoni, Fixative ve Educa markalarının ürünlerini bulabilirsiniz. Toz yapıştırıcının fiyatı 2, sıvıların fiyatı ise 11-15 YTL civarında. Büyük puzzle’ların çoğunda kutunun içinden yapıştırıcı çıkıyor.
Askı: Küre puzzle’ları masa üzerinde, rafta sergilemeniz için askılar bulunuyor. Puzzle’ı, bir ayak üzerinde duran askıyla masa üzerine koyabilirsiniz. Kürenin etrafına geçen ipli askıyla duvara veya yüksek bir yere asabilirsiniz. Ravensburger askılar 27 YTL’ye satılıyor.
NEREDE BULUNUR?
Beş-10 bin parçalık profesyonel puzzle ve aksesuvarları için, Toys R Us, D&R, Toyzz Shop, Megavizyon, Joker/Maxi Toys gibi zincir oyuncak ve kitap-müzik marketlere bakmalısınız. Toys R Us’ın puzzle reyonları çok çeşitli. Çocuklar için Barbie’li, SpiderMan’li, yetişkinler için Osmanlı yapıtlarının ve ünlü yağlıboya tabloların puzzle’ları var. 500 parçalık puzzle’lar 10-20, bin parçalık 17,5-27,5, iki bin parçalık 25-45, beş bin parçalık puzzle’lar 70 ile 100 YTL’ye satılıyor.
n İnternetteki alışveriş ve hobi sitelerinde de puzzle popüler bir başlık. Aradığınız her şeyi bulabilirsiniz. Üstelik bazı sitelerden online sipariş verebiliyorsunuz ve ürün kapınıza geliyor. Bunun için; hepsiburada.com, deppo.com, hobici.com, hobievi.com, yapbozdeposu.com, puzzledepo.com’a bakabilirsiniz.
İLK PUZZLE HARİTADAN
İlk puzzle’ı, 1760’larda İngiliz harita uzmanı John Spilsbury yaptı. Yaptığı haritayı bir tahtaya yapıştırıp, ülke sınırlarına göre parçalara ayıran Spilsbury, daha öğretici bir harita yarattığını fark etmiş. 1900’lere dek sadece haritalardan puzzle yapıldı. 1800’lerde daha kalın bir malzeme olan mukavvadan, yine harita resimli puzzle’lar üretildi. Bu döneme kadar, çocuklara coğrafya bilgisi vermek için kullanılan puzzle, 1900’ün ilk yıllarında yetişkinlerin çok sevdiği bir oyun haline geldi. Bir asır önceki puzzle’ların parçaları birbirine tam uymuyordu. Resimleri siyah-beyaz olduğu için uygun parçayı bulmak zordu. Kutusunda puzzle’ın bitmiş halinin resmi olmadığı için, tamamlandığında ortaya ne çıkacağı da bilinemiyordu. Çok pahalı olduğu için, o dönemde, yüksek gelirli ailelerin cumartesi gecesi eğlencesi haline geldi. 1929’daki ekonomik kriz, işsiz mimar ve marangozların evlerinde puzzle üretmeye başlamasına neden oldu. Üretim arttı, fiyatlar düştü. 1932’de yetişkinler için mukavva puzzle üretilmesiyle birlikte iyice yaygınlaştı. Çok pahalı olan tahta puzzle, mukavva puzzle karşısında yenilgiye uğradı. Mukavva olanlar ucuz bir ev eğlencesi olarak, ABD ve Avrupa’da kendine sağlam bir yer edindi.
Klasik olmuş ünlü tablolar, ünlü meydan, saray ve köprülerin resimleri çok tercih ediliyor. Bunun en önemli nedeni
Meraklıları 5-10 bin parçalık puzzle’larla uğraşıyor. Bitirmek için çelik gibi sinirlere ihtiyaç duyacağınız 18-20 bin parçalık olanları da var. Fiyatları oldukça yüksek. Çocuklar 50-60 parçalık mini boylarıyla, bu hobide yeni olan yetişkinler 500-1000 parçalıklarla başlamalı. Puzzle’ın plastik değil, mukavva parçalardan yapılması da önemli.
Piyasada ağırlıklı olarak Alman Ravensburger ve Educa’nın ürünleri satılıyor. Educa’da, ünlü tabloların puzzle’ları ve çocuklar için tahta puzzle eğitim setleri bulunuyor. Kaplumbağa Terbiyecisi tablosunun 1500 parçalık puzzle’ı, D&R’ın en çok satanlar listesinde. Ravensburger’de özel günler, doğa manzaraları ve film kahramanlarının puzzle’ları var. Neon ve küre puzzle gibi seçenekleriniz de bulunuyor.
Piyasada bunların dışında Clementoni, Trefl, Falcon, Heye, Castorland da diğer yabancı markaların ürünlerini bulmak mümkün. En büyük yerli üretici Magic Toys. Çocuklar için Barbie, Garfield, Scooby Doo gibi karakterlerin lisanslı yapbozlarını üretiyor.
AKSESUVARLARI ÇIKTI
Binlerce parçalık puzzle’ları yapmak zahmetli bir süreç. Parçaları kaybetmemek, bittiğinde saklamak, korumak ayrı bir iş. Puzzle’a ilgi artınca, bu sorunları ortadan kaldıracak aksesuvarlar da ortaya çıktı. Bu ürünler, puzzle yapmayı zahmetli bir iş olmaktan çıkarıp, daha eğlenceli hale getiriyor.
Halı: Puzzle’ı bu özel halının üzerinde yapmaya başlıyorsunuz. Ara vereceğiniz zaman halıyı rulo haline getirip, kaldırıyorsunuz. Puzzle bozulmuyor, hiç bir parçası dökülüp, kaybolmuyor. Halı, üç bin parçaya kadar olan puzzle’larda kullanılıyor. Ravensburger ve Educa’da bulabilirsiniz, fiyatı 20-24 YTL arasında.
Koruyucu: Puzzle’ınızın her bir parçasını dış etkilerden korumak ve ilk günkü gibi görünmesini sağlamak için Ravensburger’in koruyucu cilalarını kullanabilirsiniz. Ayakkabı boyası gibi, süngerli ucuyla puzzle’a sürülüyor. Mat ve parlak görünüm veren iki çeşidi var. Fiyatı 15 YTL.
Yapıştırıcı: Bitmiş puzzle’ı çerçeveletmek veya duvara asmak için önce yapıştırmalısınız. Yapıştırıcılar, puzzle bittikten sonra üzerine sürülüyor. Sıvı ve toz halde satılıyor. Bir şişesi bin parçalık iki puzzle’ı yapıştırmaya yetiyor. Sıvı yapıştırıcıyı direkt, toz olanı suyla karıştırıp, puzzle’ın üzerine sürebilirsiniz. Clementoni, Fixative ve Educa markalarının ürünlerini bulabilirsiniz. Toz yapıştırıcının fiyatı 2, sıvıların fiyatı ise 11-15 YTL civarında. Büyük puzzle’ların çoğunda kutunun içinden yapıştırıcı çıkıyor.
Askı: Küre puzzle’ları masa üzerinde, rafta sergilemeniz için askılar bulunuyor. Puzzle’ı, bir ayak üzerinde duran askıyla masa üzerine koyabilirsiniz. Kürenin etrafına geçen ipli askıyla duvara veya yüksek bir yere asabilirsiniz. Ravensburger askılar 27 YTL’ye satılıyor.
NEREDE BULUNUR?
Beş-10 bin parçalık profesyonel puzzle ve aksesuvarları için, Toys R Us, D&R, Toyzz Shop, Megavizyon, Joker/Maxi Toys gibi zincir oyuncak ve kitap-müzik marketlere bakmalısınız. Toys R Us’ın puzzle reyonları çok çeşitli. Çocuklar için Barbie’li, SpiderMan’li, yetişkinler için Osmanlı yapıtlarının ve ünlü yağlıboya tabloların puzzle’ları var. 500 parçalık puzzle’lar 10-20, bin parçalık 17,5-27,5, iki bin parçalık 25-45, beş bin parçalık puzzle’lar 70 ile 100 YTL’ye satılıyor.
n İnternetteki alışveriş ve hobi sitelerinde de puzzle popüler bir başlık. Aradığınız her şeyi bulabilirsiniz. Üstelik bazı sitelerden online sipariş verebiliyorsunuz ve ürün kapınıza geliyor. Bunun için; hepsiburada.com, deppo.com, hobici.com, hobievi.com, yapbozdeposu.com, puzzledepo.com’a bakabilirsiniz.
İLK PUZZLE HARİTADAN
İlk puzzle’ı, 1760’larda İngiliz harita uzmanı John Spilsbury yaptı. Yaptığı haritayı bir tahtaya yapıştırıp, ülke sınırlarına göre parçalara ayıran Spilsbury, daha öğretici bir harita yarattığını fark etmiş. 1900’lere dek sadece haritalardan puzzle yapıldı. 1800’lerde daha kalın bir malzeme olan mukavvadan, yine harita resimli puzzle’lar üretildi. Bu döneme kadar, çocuklara coğrafya bilgisi vermek için kullanılan puzzle, 1900’ün ilk yıllarında yetişkinlerin çok sevdiği bir oyun haline geldi. Bir asır önceki puzzle’ların parçaları birbirine tam uymuyordu. Resimleri siyah-beyaz olduğu için uygun parçayı bulmak zordu. Kutusunda puzzle’ın bitmiş halinin resmi olmadığı için, tamamlandığında ortaya ne çıkacağı da bilinemiyordu. Çok pahalı olduğu için, o dönemde, yüksek gelirli ailelerin cumartesi gecesi eğlencesi haline geldi. 1929’daki ekonomik kriz, işsiz mimar ve marangozların evlerinde puzzle üretmeye başlamasına neden oldu. Üretim arttı, fiyatlar düştü. 1932’de yetişkinler için mukavva puzzle üretilmesiyle birlikte iyice yaygınlaştı. Çok pahalı olan tahta puzzle, mukavva puzzle karşısında yenilgiye uğradı. Mukavva olanlar ucuz bir ev eğlencesi olarak, ABD ve Avrupa’da kendine sağlam bir yer edindi.